Ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με το Βυζάντιο και τον Ελληνισμό κατά τον 10ο αιώνα
900
900
Ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ παντρεύεται την Ευδοκία Βαϊανή, περιώνυμη καλλονή από το Θέμα Οψικίου. Αυτός είναι ο τρίτος του γάμος. Η Ευδοκία πεθαίνει τον ίδιο χρόνο κατά τον τοκετό και λίγο μετά πεθαίνει και ο νεογέννητος γιος της.
901 Μάρτιος
Ο Νικόλαος Α’ ο Μυστικός γίνεται πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατευθείαν από λαϊκός. Ήταν αξιωματούχος της αυλής και είχε το αξίωμα του Μυστικού, που σημαίνει ότι μάλλον ήταν μυστικοσύμβουλος του αυτοκράτορα.
901
Ο εμίρης της Ιφρικίγια Αμπού Αμπάς Αμπντουλάχ εξαπολύει μεγάλη επίθεση εναντίον των Βυζαντινών στη Σικελία και στην Κάτω Ιταλία. Καταλαμβάνει σχεδόν αμαχητί το Ρήγιο και μετά από πολιορκία τη Μεσσήνη. Αποχωρεί με πολλά λάφυρα, αφού καταστρέφει τελείως τα τείχη της πόλης.
901
Σαρακηνοί πειρατές με αρχηγό τον Έλληνα εξωμότη Δαμιανό της Ταρσού, καταλαμβάνουν και καταστρέφουν τη Δημητριάδα της Μαγνησίας. Δεν γλυτώνει κανείς. Οι κάτοικοι είτε σφαγιάζονται είτε αιχμαλωτίζονται για να πουληθούν στα σκλαβοπάζαρα.
902 1-8-902 ★★
Ολοκλήρωση της αραβικής κατάκτησης της Σικελίας Οι Άραβες καταλαμβάνουν το Ταυρομένιο (σημερινή Ταορμίνα) της Σικελίας, την τελευταία σημαντική βυζαντινή πόλη του νησιού. Επικεφαλής των Σαρακηνών που κατέλαβαν την Ταορμίνα ήταν ο παρανοϊκός τέως εμίρης της Ιφρικίγια Ιμπραήμ Β’ ο οποίος είχε κηρύξει ιερό πόλεμο κατά των απίστων με στόχο να φτάσει μέχρι την Κωνσταντινούπολη! Οι Άραβες καταστρέφουν ολοσχερώς την πόλη και αποχωρούν.
903 21-4-903
Απόπειρα δολοφονίας του Λέοντος ΣΤ’ στην εκκλησία του Αγίου Μωκίου. Τον χτυπά κάποιος με λοστό στο κεφάλι, αλλά η ορμή του χτυπήματος μειώθηκε επειδή σκάλωσε σε λύχνο. Οι προθέσεις του δολοφόνου άγνωστες –δεν ομολόγησε– ίσως να είναι άνθρωπος του αδερφού τού αυτοκράτορα, Αλέξανδρου. Ο οικονόμος του ναού Μάρκος προφητεύει ότι ο Λέων ΣΤ’ θα ζήσει άλλα 10 χρόνια.
903
Ο Λέων ΣΤ’ «διαβιοί αστεφής εν παλατίω» με τη Ζωή Καρβωνοψίνα.
904
Ο ευνοούμενος του αυτοκράτορα ευνούχος Σαμωνάς (που είναι αραβικής καταγωγής) φεύγει από την Κωνσταντινούπολη με σκοπό να καταφύγει στο αραβικό χαλιφάτο. Τον φέρνουν πίσω και δικάζεται στη Σύγκλητο, αλλά τιμωρείται μόνο με 4 μήνες κατ’ οίκον περιορισμό και σε λίγο θα συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του σαν δεξί χέρι του αυτοκράτορα.
904
Ο Ιμέριος, σύζυγος της αδερφής της Ζωής Καρβωνοψίνας, διορίζεται δρουγγάριος του πλωίμου (αρχιναύαρχος) χωρίς να έχει καμιά απολύτως εμπειρία στη θάλασσα ή γενικά σε πολεμικές επιχειρήσεις (ήταν πρωτασηκρήτις). Στην πρώτη του συνάντηση με τον στόλο των Σαρακηνών στη Θάσο επιλέγει να μην εμπλακεί σε μάχη. Οι Σαρακηνοί στη συνέχεια κινούνται ελεύθερα προς Θεσσαλονίκη.
904 29-7-904 ★★
Λεηλασία Θεσσαλονίκης από Σαρακηνούς Ένας στόλος Σαρακηνών από 54 πλοία υπό το χριστιανό εξωμότη Λέοντα τον Τριπολίτη εμφανίζεται στον Θερμαϊκό. Τρεις μέρες αργότερα οι Σαρακηνοί καταλαμβάνουν τη Θεσσαλονίκη, τη λεηλατούν, και 22.000 έως 30.000 κάτοικοι της πόλης αιχμαλωτίζονται και πωλούνται στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.
904
Υπογράφεται συνθήκη με τους Βουλγάρους με την οποία παραχωρούνται σε αυτούς περιοχές κατοικούμενες από Σλάβους στη Μακεδονία και στην Αλβανία.
904
Πάπας στη Ρώμη αναγορεύεται ο Σέργιος Γ’. Είναι η αρχή της «Πορνοκρατίας» (ή Saeculum obscurum) στη Ρώμη, μιας περιόδου 60 περίπου ετών κατά την οποία οι πάπες θα είναι άτομα αμφιβόλου ηθικής, ανδρείκελα διαφόρων οικογενειών της Ρώμης.
904
Ο πατρίκιος Ανδρόνικος Δούκας (ο πρώτος της οικογένειας των Δουκών που γίνεται γνωστός) οδηγεί ένα στράτευμα εναντίον των Αράβων της Μοψουεστίας και της Ταρσού και τους νικά στη Γερμανίκεια. Μετά από αυτό προβιβάζεται σε Δομέστικο των Σχολών. Υπαρχηγός του στην εκστρατεία ήταν ο Ευθύμιος Αργυρός (το πρώτο γνωστό μέλος της οικογενείας των Αργυρών).
905
Ο Λέων ο ΣΤ’ αποκτά γιο εκτός γάμου που γεννιέται στην πορφυρή αίθουσα του παλατίου. Είναι ο μελλοντικός Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος.
906 6-1-906
Ο Νικόλαος Α’ ο Μυστικός δέχεται να βαφτίσει στην Αγιά Σοφιά τον Κωνσταντίνο γιο του Λέοντος ΣΤ’ και της Ζωής Καρβωνοψίνας παρόλο που οι γονείς δεν είναι παντρεμένοι. Ο Πατριάρχης δέχεται να τελέσει το μυστήριο προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαδοχή στον θρόνο και μετά από ρητή υπόσχεση του αυτοκράτορα ότι θα απομακρύνει τη Ζωή από το παλάτι.
906 9-1-906
«Έρις περί την Τετραγαμία» του Λέοντος ΣΤ’ Παρά την υπόσχεσή του προς τον πατριάρχη Νικόλαο, ο Λέων ΣΤ’ όχι μόνο δέχεται στο παλάτι τη Ζωή, αλλά και την παντρεύεται χοροστατούντος του ιερέα Θωμά. Ο Λέων με τον 4ο γάμο παραβαίνει τα θέσμια της Εκκλησίας. Ο πατριάρχης και η κοινή γνώμη είναι ανάστατοι. Όμως ο Λέων επιμένει και κατορθώνει μάλιστα να αποσπάσει την έγκριση των αποκρισάριων που έστειλε ο πάπας Σέργιος Γ’ επί τούτου.
906
Στάση του δομέστικου των σχολών Ανδρόνικου Δούκα ο οποίος αποφεύγει να ενωθεί με τις δυνάμεις του Ιμέριου επειδή φοβάται για τη ζωή του λόγω της αντιπαλότητάς του με τον ευνούχο Σαμωνά. Κατευθύνεται στη Μικρά Ασία και οχυρώνεται στο φρούριο Καβάλα κοντά στο Ικόνιο. Μετά από 7 μήνες ζητά τη βοήθεια των Αράβων και τελικά αυτομολεί και καταφεύγει στη Βαγδάτη.
906
Εισβολή Αράβων από την Ταρσό της Κιλικίας στη Μικρά Ασία. Νικούν τους Βυζαντινούς και φτάνουν λεηλατώντας μέχρι τον ποταμό Αλύς. Τον χειμώνα αποχωρούν παίρνοντας μαζί τους 4.000-5.000 αιχμαλώτους.
906 Οκτώβριος
Ο ναύαρχος Ιμέριος νικά ένα στόλο των Σαρακηνών στο Αιγαίο. Μετά από αυτήν την επιτυχία γίνεται Λογοθέτης του Δρόμου.
907 Φεβρουάριος
Ο πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός απομακρύνεται από τον πατριαρχικό θρόνο επειδή δεν συναινεί στην αναγνώριση του τέταρτου γάμου του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’. Πατριάρχης γίνεται ο σύγκελος Ευθύμιος ο οποίος εγκρίνει «κατ’ οικονομίαν» τον τέταρτο γάμο του αυτοκράτορα.
907
Ο ευνούχος Σαμωνάς γίνεται παρακοιμώμενος, μια θέση που ήταν κενή από τότε που την κατείχε ο Βασίλειος Α’. Λίγο μετά ο Σαμωνάς φέρνει έναν προστευόμενό του για να μπει στην υπηρεσία της αυτοκράτειρας Ζωής, τον ευνούχο Κωνσταντίνο τον Βάρβαρο.
907
Επιδρομή των Ρως εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Μια ορδή των Ρως υπό την ηγεσία του Όλεγκ φτάνει έξω από τα τείχη της Πόλης. Σύμφωνα με τον Ρώσο χρονικογράφο Νέστορα, η δύναμη των Ρως ήταν 2.000 πλοιάρια με 40 πολεμιστές στο καθένα. Μετά από τις καταστροφές που επιφέρουν οι Ρως, οι Βυζαντινοί συνάπτουν ειρηνευτική και εμπορική συμφωνία που οριστικοποιείται το 911.
908 15-5-908
Ο Κωνσταντίνος Z’ ο Πορφυρογέννητος στέφεται από τον πατέρα του, Λέοντα, συναυτοκράτορας.
908
Ο παρακοιμώμενος Σαμωνάς συκοφαντεί τον Κωνσταντίνο τον Βάρβαρο που έχει κατορθώσει να γίνει αγαπητός στο βασιλικό ζεύγος. Όμως η συκοφαντία αποκαλύπτεται και ο Σαμωνάς απομακρύνεται από το παλάτι και κλείνεται σε μοναστήρι. Ο Κωνσταντίνος ο Βάρβαρος θα γίνει μεγάλος και τρανός αργότερα επί αντιβασιλείας της Ζωής Καρβωνοψίνας.
909
Ο λογοθέτης του δρόμου Ιμέριος επιτυγχάνει νέα σημαντική νίκη στο Αιγαίο Πέλαγος εναντίον των Αράβων.
910
910
O Αλ Μαχντί μετά τη νίκη των Ισμαηλιτών επί των Αγλαβιδών μπαίνει θριαμβευτικά στη Ρακάντα (Τυνησία) και αναγορεύεται ως ο πρώτος Φατιμίδης χαλίφης. Είναι η πρώτη φορά που στον αραβικό κόσμο υπάρχουν δύο χαλίφηδες: ο Αββασίδης στη Βαγδάτη και ο Φατιμίδης στη Ρακάντα.
910 Καλοκαίρι
Ο Ιμέριος με τον βυζαντινό στόλο καταλαμβάνει την Κύπρο και τη χρησιμοποιεί σαν ορμητήριο για επιδρομές εναντίον των αραβικών λιμανιών στην ανατολική Μεσόγειο. Η μεγαλύτερη επιτυχία του αυτής της περιόδου θα είναι η δήωση της Λαοδικείας (Λαττάκεια Συρίας, νότια από την Αντιόχεια).
911 Αύγουστος
Ο Ιμέριος ηγείται εκστρατείας για την ανακατάληψη της Κρήτης με 177 δρόμωνες και 43.000 άντρες (εκ των οποίων 700 Βάραγγοι). Πολιορκεί το Ηράκλειο επί 6 μήνες. Η προσπάθεια εγκαταλείπεται όταν φτάνουν νέα για τον θάνατο του αυτοκράτορα.
911
Εκδίδεται το «Επαρχικόν Βιβλίον» ή «Βιβλίον του Επάρχου», που αποτελεί συλλογή κανόνων σχετικών με την οργάνωση των συντεχνιών, της βιοτεχνίας και του εμπορίου στην Κωνσταντινούπολη. Το βιβλίο μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για την οικονομική ζωή κατά τον 10ο αιώνα και για τα διάφορα επαγγέλματα.
911
Στόλος Σαρακηνών με αρχηγό τον αρνησίθρησκο Δαμιανό της Τύρου επιδράμει στην Κύπρο και προκαλεί φοβερές καταστροφές επί 4 μήνες. Η επιχείρηση γίνεται σε αντίποινα της κατάληψης του νησιού από τον Ιμέριο τον προηγούμενο χρόνο και της βοήθειας που πρόσφεραν οι Κύπριοι για επιθέσεις στη Συρία και στα νοτιοανατολικά παράλια της Μικράς Ασίας. Τελικά συμφωνείται επάνοδος στο καθεστώς ουδετερότητας του νησιού.
911 περίπου ★★
Νορμανδοί Βίκινγκς που έχουν λεηλατήσει κατ’ επανάληψη τις ακτές και τις παραποτάμιες πόλεις της Γαλλίας αρχίζουν να εγκαθίστανται μόνιμα στην περιοχή της σημερινής γαλλικής Νορμανδίας. Από την επιμιξία τους με ντόπιους Φράγκους και Γαλάτες θα προκύψουν οι Νορμανδοί, ένας από τους πιο ρωμαλέους και επιδραστικούς πληθυσμούς της μεσαιωνικής Ευρώπης.
912
Βασιλικά Επανέκδοση σε 60 τόμους και επικαιροποίηση του νομοθετικού έργου που έγινε επί Βασιλείου Α’ και κυρίως της «Επαναγωγής». Το νέο νομοθετικό έργο παίρνει την ονομασία «Βασιλικά» (από τον Βασίλειο Α’).
912 11-5-912
Αλέξανδρος Πεθαίνει ο Λέων ΣΤ’ ο Σοφός από κοιλιακό νόσημα σε ηλικία 46 ετών, μετά από 26 χρόνια στον θρόνο. Ο αδερφός του και συμβασιλέας Αλέξανδρος γίνεται Mονοκράτωρ. Ο Λέων είχε προφητεύσει ότι η βασιλεία του Αλεξάνδρου θα κρατούσε 13 μήνες («ἴδε ὁ κακὸς καιρὸς μετὰ τοὺς δεκατρεῖς μῆνας»).
912 Απρίλιος
Ένας μεγάλος βυζαντινός στόλος επικεφαλής του οποίου είναι ο πατρίκιος Ιμέριος αιφνιδιάζεται νότια της Χίου καθώς επιστρέφει από αποτυχημένη εκστρατεία στην Κρήτη και γνωρίζει συντριπτική ήττα από αραβικό στόλο με επικεφαλής τον Δαμιανό της Τύρου και τον Λέοντα τον Τριπολίτη. Η εκστρατεία στην Κρήτη είχε ξεκινήσει τον Αύγουστο του 911 με 177 πλοία και 47.000 στρατό.
912 15-5-912
Ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος και επίτροπος του ανήλικου Κωνσταντίνου Ζ’ επαναφέρει στον πατριαρχικό θρόνο τον Νικόλαο Μυστικό. Ο απερχόμενος πατριάρχης Ευθύμιος εξορίζεται αφού προηγουμένως κακοποιείται από κληρικούς οπαδούς του Νικολάου. Λίγο αργότερα πεθαίνει.
912
Ένας σλαβικής καταγωγής νεαρός φίλος του Αλεξάνδρου παίρνει τον τίτλο του ραίκτορος και είναι ο νέος παραδυναστεύων. Στο σύντομο διάστημα της βασιλείας του Αλέξανδρου ασκεί πρωθυπουργικές εξουσίες. Ο Αλέξανδρος σκέφτεται σοβαρά να τον κάνει συναυτοκράτορα.
912
Ο Αλέξανδρος αρνείται να πληρώσει την εισφορά στη Βουλγαρία και καθυβρίζει τους απεσταλμένους τού Βούλγαρου τσάρου Συμεών. Αυτό θα γίνει η αιτία για να ξαναρχίσει ο πόλεμος με τους Βουλγάρους.
912
Αραβικές δυνάμεις του χαλίφη Αλ-Μουχταντίρ εισβάλλουν στα ανατολικά.
913 6-6-913
Πεθαίνει ο αυτοκράτορας Αλέξανδρος μετά από 13 μόλις μήνες στην εξουσία. Αιτία θανάτου είναι η εξάντληση μετά από συμμετοχή του σε αγώνα πόλο («τζυκάνιον»).
913 7-6-913
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος ανακηρύσσεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου σε ηλικία 7 ετών υπό την επιτροπεία ενός συμβουλίου αντιβασιλείας με επικεφαλής τον πατριάρχη Νικόλαο Μυστικό. Άλλα μέλη του συμβουλίου: μάγιστρος Στέφανος, μάγιστρος Ιωάννης ο Ελλαδάς, ραίκτωρ Βασιλίτζης, Γαβριηλόπουλος.
913
Ο Κωνσταντίνος Δούκας (γιος του Ανδρόνικου Δούκα που είχε αναγκαστεί να καταφύγει στους Άραβες) συνωμοτεί με άλλους ευγενείς για να σφετεριστεί τον θρόνο. Η απόπειρα αποτυγχάνει και ο Δούκας σκοτώνεται από φρουρούς της «Eταιρείας» (στρατιωτική μονάδα ιππικού) κατά διαταγή του Ιωάννη Ελλαδά. Το κεφάλι του παρουσιάζεται στον νεαρό αυτοκράτορα.
913 Αύγουστος
Πολιορκία από τους Βουλγάρους Βουλγαρικά στρατεύματα υπό τον Συμεών φτάνουν μπροστά στα τείχη της Κωνσταντινούπολης την οποία αρχίζουν να πολιορκούν. Οι Βούλγαροι κατασκευάζουν τάφρους από τον Κεράτιο κόλπο έως τη Χρυσή Πύλη στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Οι Νικόλαος Μυστικός αναγκάζεται να αναγνωρίσει στον Βούλγαρο ηγεμόνα τον τίτλο «Βασιλεύς της Βουλγαρίας».
914 Φεβρουάριος
Με την υποστήριξη του Ιωάννη Ελλάδά και του Λέοντα Φωκά, η βασιλομήτωρ Ζωή Καρβωνοψίνα αναγορεύεται συμβασιλέας του ανήλικου γιου της Κωνσταντίνου και ασκεί πλέον την εξουσία στο Βυζάντιο παραμερίζοντας τον Νικόλαο Μυστικό που για λίγους μήνες είχε αυτός την εξουσία. Ο τελευταίος παραμένει πατριάρχης.
914
Η Ζωή Καρβωνοψίνα ακυρώνει την αναγνώριση του Βούλγαρου ηγεμόνα Συμεών ως «Βασιλέα» των Βουλγάρων και επίσης ακυρώνει τα σχέδια του Νικόλαου Μυστικού να παντρέψει τον Κωνσταντίνο Ζ’ με κόρη τού Συμεών. Οι σχέσεις με τους Βουλγάρους διαταράσσονται ξανά.
914
Οι Βούλγαροι εισβάλλουν από πολλά σημεία σε Θράκη, Μακεδονία και Ήπειρο. Καταλαμβάνουν και λεηλατούν την Αδριανούπολη. Οι Βυζαντινοί την παίρνουν πίσω όταν η βασιλομήτωρ Ζωή προσφέρει πολλά δώρα στον τσάρο Συμεών.
915
Κατά τη διάρκεια των συνηθισμένων ετησίων εχθροπραξιών με τους Άραβες της Κιλικίας στα ανατολικά, οι Βυζαντινοί αντεπιτίθενται και καταλαμβάνουν τη Γερμανίκεια.
916
Η Ζωή Καρβωνοψίνα στέλνει τον Νικόλαο Μυστικό να διαπραγματευθεί ειρήνη με τους Άραβες. Αρχίζουν ειρηνευτικές συνομιλίες στη Βαγδάτη που καταλήγουν σε συμφωνία για ειρήνευση και για ανταλλαγή αιχμαλώτων το 917.
917 20-8-917 ★★
Μάχη Αγχιάλου (3) Οι Βούλγαροι υπό τον Συμεών καταστρέφουν βυζαντινή στρατιά (62.000) υπό τον δομέστικο των σχολών Λέοντα Φωκά τον Πρεσβύτερο στην Αγχίαλο (σημ. Πομόριε στη Βουλγαρία). Μεγάλη νίκη του Συμεών που κυριαρχεί στα Βαλκάνια. Οι απώλειες ήταν βαριές εκατέρωθεν. Στη μάχη συμμετείχε και ο Ρωμανός Λεκαπηνός ως αρχηγός του στόλου.
917 Σεπτέμβριος
Μάχη Κατασυρτών. Μετά τη νίκη τους στην Αγχίαλο, οι Βούλγαροι βαδίζουν εναντίον της Βασιλεύουσας. Ο Λέων Φωκάς προσπαθεί να τους αναχαιτίσει με τις τελευταίες εφεδρείες στους Κατασύρτες έξω από την Κωνσταντινούπολη, αλλά αιφνιδιάζεται και ηττάται. Η Πόλη μοιάζει ανυπεράσπιστη, αλλά απροσδόκητα ο Συμεών επιλέγει να στραφεί εναντίον των Σέρβων στα δυτικά.
919
Είναι φανερό πως ο δομέστικος Λέων Φωκάς με τη βοήθεια του γυναικαδέλφου του και παρακοιμώμενου Κωνσταντίνου έχει βλέψεις για τον θρόνο. Ο παιδαγωγός τού 14χρονου αυτοκράτορα Θεόδωρος αποτρέπει την επικείμενη εκθρόνιση ζητώντας την υποστήριξη του Ρωμανού Λεκαπηνού που είναι δρουγγάριος του πλωίμου, εχθρός του Φωκά και φαίνεται να έχει μικρότερη πολιτική δύναμη από τον Λέοντα Φωκά.
919 25-3-919
Ο δρουγγάριος του πλωίμου (αρχιναύαρχος) Ρωμανός Λεκαπηνός καταλαμβάνει το παλάτι του Βουκολέοντος και επιβάλλει την παρουσία του στην Αυλή. Διορίζεται μάγιστρος και Μέγας Εταιρειάρχης κάνοντας όρκους αφοσίωσης στον Κωνσταντίνο Ζ’. Γίνεται ο νέος ισχυρός άντρας του Βυζαντίου παραμερίζοντας τη βασιλομήτορα και αντιβασίλισσα Ζωή.
919 Απρίλιος
Ο νεαρός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ’ παντρεύεται την Ελένη, κόρη του Ρωμανού Λεκαπηνού. Ο Λεκαπηνός παίρνει τον τίτλο Βασιλεοπάτωρ.
920
920 Ιούλιος
Σύνοδος της Ενώσεως. Ο πατριάρχης Νικόλαος Μυστικός συγκαλεί τοπική εκκλησιαστική σύνοδο που απαγορεύει τον τέταρτο γάμο και επιτρέπει τον τρίτο, υπό προϋποθέσεις. Καταδικάζεται ο 4ος γάμος του προηγούμενου αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ (κυρίως για να εξευμενιστεί ο Πάπας), αλλά αναγνωρίζεται ως νόμιμο τέκνο του ο Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος.
920 20-8-920
Οι Δυνατοί ανησυχούν για την αυξανόμενη επιρροή τού Λεκαπηνού και συνωμοτούν εναντίον του. Ο Ρωμανός Λεκαπηνός τους προλαβαίνει και κάνει συλλήψεις. Η αυτοκράτειρα και βασιλομήτωρ Ζωή θα κλειστεί ως μοναχή στη μονή Αγίας Ευθυμίας. Εξορίζεται και ο παιδαγωγός του Κωνσταντίνου Ζ’ Θεόδωρος, επειδή θα ήταν εμπόδιο στα σχέδια του Λεκαπηνού για τον θρόνο.
920 24-9-920
Ο Ρωμανός Λεκαπηνός παίρνει τον τίτλο του Καίσαρα (υποτίθεται ότι του τον απονέμει ο έφηβος Κωνσταντίνος Ζ’).
920 περίπου
Εκδίδεται ο «Τόμος της Ενώσεως», ως αποτέλεσμα της Συνόδου της Ενώσεως του Ιουλίου 920, που με την υποστήριξη του Λεκαπηνού φέρνει την ειρήνη στην εκκλησία αναγνωρίζοντας τις αποφάσεις της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου και απαγορεύοντας οριστικά τον 4ο γάμο.
920 17-12-920 ★★
Ρωμανός Λεκαπηνός Ο Ρωμανός Λεκαπηνός ή Λακαπηνός στέφεται συναυτοκράτορας. Τυπικά συμβασιλεύει με τον ανήλικο Κωνσταντίνο Ζ’ Πορφυρογέννητο, αλλά γίνεται ο ουσιαστικός κάτοχος του Βυζαντινού θρόνου, όπου θα παραμείνει για 24 χρόνια, μέχρι τον Δεκέμβριο του 944.
921 17-5-921
Ο γιος του Λεκαπηνού Χριστόφορος στέφεται συναυτοκράτορας.
921
Συνεχείς επιδρομές των Βουλγάρων στην ηπειρωτική Ελλάδα. Στην πράξη, όλα τα Βαλκάνια εκτός από την Πελοπόννησο και την Κωνσταντινούπολη είναι αυτή την περίοδο υπό την κυριαρχία του τσάρου της Βουλγαρίας Συμεών Α’.
921
Εξεγείρονται οι Μηλιγγοί και οι Εζερίτες (σλαβικά φύλα) στην Πελοπόννησο. Η εξέγερση καταστέλλεται από τον στρατηγό του θέματος Πελοποννήσου Κρηνίτη Αροτρά. Οι Σλάβοι υποχρεώνονται σε καταβολή φόρου υποτελείας 600 χρυσών σόλιδων (από 60 που ήταν πριν). Αυτό δεν θα κρατήσει πολύ λόγω των άστοχων ενεργειών του αντικαταστάτη του Αροτρά.
922 Μάρτιος
Μάχη Πηγών. Βουλγαρικό στράτευμα υπό τον Τέοντορ Σίγκριτσα φτάνει μέχρι τις Πηγές (Μπαλουκλί) στα δυτικά προάστια της Πόλης και συντρίβει ένα βυζαντινό στράτευμα. Οι Βούλγαροι λεηλατούν τα περίχωρα και αποχωρούν.
922
Μια νέα συνωμοσία εναντίον του Ρωμανού Α’ εξυφαίνεται με πρωτεργάτες τον σακελάριο Αναστάσιο και τον πρωτονοτάριο Δημήτριο. Η συνωμοσία αποτυγχάνει και γίνεται αφορμή για τον υποβιβασμό του Κωνσταντίνου Ζ’ σε δεύτερο (και αργότερα τρίτο) τη τάξει συναυτοκράτορα.
922
Ο βυζαντινός στόλος με διοικητή τον δρουγγάριο του πλωίμου Ιωάννη Ραδηνό καταστρέφει κοντά στη Λήμνο τον στόλο των Σαρακηνών της Κρήτης υπό τον εξωμότη Λέοντα του Τριπολίτη. Αρχίζει οι παρακμή του Εμιράτου της Κρήτης που αναγκάζεται εκ των πραγμάτων να περιορίσει πολύ τις πειρατικές επιδρομές.
923
Οι Βούλγαροι εισβάλλουν και πάλι στη Θράκη. Πολιορκούν την Αδριανούπολη. Η πόλη πέφτει εξαιτίας έλλειψης τροφίμων και αδυναμίας της Κωνσταντινούπολης να βοηθήσει. Ο βυζαντινός κυβερνήτης Μωρολέων σκοτώνεται με βασανιστήρια. Η βουλγαρική κατοχή κρατάει σχετικά λίγο καθώς η φρουρά που έμεινε στην πόλη την εγκαταλείπει όταν πλησιάζει ο βυζαντινός στρατός.
923
Κίνημα εναντίον του Ρωμανού Α’ στην Ανατολία από τον πλούσιο Αρμένιο γαιοκτήμονα Τατζάτη και τον στρατηγό του θέματος Χαλδίας Βάρδα Βοΐλα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά από τον νεοδιορισθέντα δομέστικο των σχολών της Ανατολής Ιωάννη Κουρκούα. Ο Βοΐλας –παλιός φίλος του αυτοκράτορα– κείρεται μοναχός και ο Τατζάτης τυφλώνεται.
924 Αύγουστος
Ο Συμεών Α’ της Βουλγαρίας εισβάλλει στη Θράκη και φτάνει μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Η εισβολή τελειώνει με συνάντηση μεταξύ Ρωμανού Λεκαπηνού και Συμεών με κάθε επισημότητα –αλλά και εγκαρδιότητα– στον Κεράτιο Κόλπο. Οι Βούλγαροι αποσύρονται μετά από συμφωνία των Βυζαντινών για επανάληψη του φόρου υποτελείας. Οι Βούλγαροι επιστρέφουν στο Βυζάντιο παράλιες πόλεις του Ευξείνου Πόντου.
924 Φθινόπωρο
Ο Συμεών Α’ της Βουλγαρίας στέλνει ένα μεγάλο στράτευμα υπό τον Θεόδωρο Σιγκρίτσα εναντίον των επαναστατημένων Σέρβων στα δυτικά της επικράτειάς του. Οι Βούλγαροι πέφτουν σε ενέδρα και εξολοθρεύονται. Ο Σέρβος ηγεμόνας Ζαχαρίας στέλνει τα κεφάλια και τις πανοπλίες των Βουλγάρων αξιωματικών στην Κωνσταντινούπολη.
924 25-12-924
Οι άλλοι δύο γιοι του Λεκαπηνού Στέφανος και Κωνσταντίνος στέφονται επίσης συναυτοκράτορες. Είναι οι πρώτη και μοναδική φορά που στον θρόνο της Κωνσταντινούπολης συγκατοικούν 5 συναυτοκράτορες.
925 15-5-925
Πεθαίνει σε ηλικία 73 ετών ο πατριάρχης Νικόλαος Α’ Μυστικός, δις πατριάρχης και άνθρωπος με πολλά προσόντα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο και στην πολιτική ζωή του Βυζαντίου. Τον διαδέχεται ο Στέφανος Β’.
925 Φθινόπωρο
Ο παραδυναστεύων Ιωάννης Μυστικός πέφτει σε δυσμένεια, απαλλάσσεται από τα καθήκοντά του και εξορίζεται σε μοναστήρι. Τον αντικαθιστά ο ευνούχος πρωτοβεστιάριος Θεοφάνης που θα ασκεί πρωθυπουργικά καθήκοντα στο Βυζάντιο σχεδόν μέχρι το τέλος της βασιλείας του Ρωμανού Λεκαπηνού, το 944.
925 περίπου
Οι Βυζαντινοί οικοδομούν κάστρα στη Μακεδονία και τη Θεσσαλία προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επεκτατικές διαθέσεις των Βουλγάρων. Σε αυτή την εποχή χρονολογείται η ίδρυση κάστρων όπως τα Σέρβια, τα Μογλενά, το Δαμάσι κ.ά.
926
Μετά από μια διακοπή που διήρκεσε πάνω από 10 χρόνια, ξαναρχίζει ο πόλεμος εναντίον των Αββασιδών Αράβων στην Ανατολή. Ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας διεισδύει στην Κιλικία και στην Άνω Μεσοποταμία και καταλαμβάνει προσωρινά τη Μελιτηνή. Οι Βυζαντινοί αποσύρονται με πολλά λάφυρα, ενώ ο Αμπού Χαφς, ο εμίρης της περιοχής, γίνεται υπόσπονδος των Βυζαντινών.
927 27-5-927
Θάνατος Συμεών Α’ Πεθαίνει ο τσάρος της Βουλγαρίας Συμεών Α’ μετά από βασιλεία 36 ετών, στη διάρκεια της οποίας η μεσαιωνική Βουλγαρία έφτασε στο απόγειο της δύναμής της. Τον διαδέχεται ο γιος του Πέτρος Α’. Σύμφωνα με μια απόκρυφη ιστορία, ο Συμεών σκοτώθηκε όταν ο Ρωμανός Λεκαπηνός ακολουθώντας υπόδειξη του αστρολόγου Ιωάννη, αποκεφάλισε στήλη «ἄνωθεν τῆς ἐν τῷ Ξηρολόφῳ ἁψῖδος».
927
Ο δομέστικος των σχολών Ιωάννης Κουρκούας διεισδύει και πάλι στην Άνω Μεσοποταμία και καταλαμβάνει προσωρινά τα Σαμόσατα. Έχει όμως πολλές απώλειες και υποχωρεί όταν καταφτάνει στην περιοχή ισχυρός στρατός από το Χαλιφάτο της Βαγδάτης. Τον επόμενο χρόνο το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται στο Τίβιον (Ντβιν) της Αρμενίας.
927 8-10-927
Ο νέος ηγεμόνας της Βουλγαρίας Πέτρος Α’ παντρεύεται την εγγονή τού Λεκαπηνού Μαρία, κόρη του συναυτοκράτορα Χριστόφορου, και συνάπτει συνθήκη ειρήνης με το Βυζάντιο που θα κρατήσει πάνω από 30 χρόνια. Η ειρήνη και το προξενιό υλοποιήθηκαν χάρη στους χειρισμούς του επιτρόπου του ανήλικου τσάρου και θείου του (εκ μητρός) Γεωργίου του Σουρσουβούλη.
927
Ο χειμώνας 927-928 είναι ασυνήθιστα βαρύς. Ακολουθεί λιμός. (Το ίδιο συμβαίνει σε ολόκληρη της Ευρώπη.) Οι χωρικοί εγκαταλείπουν τα χωράφια τους και τα πουλάνε όσο όσο για να αγοράσουν τρόφιμα. Οι Δυνατοί αγοράζουν πάμφθηνα ολόκληρα χωριά.
928 ή 922
«Περί Προτιμήσεως» νεαρά Νέος «Περί Προτιμήσεως» νόμος κατά της μεγάλης ιδιοκτησίας και με κύριο στόχο την επανόρθωση αδικιών στις πωλήσεις γης στις οποίες εξωθήθηκαν οι φτωχοί λόγω του λιμού και της ερήμωσης από τις βουλγαρικές επιδρομές. Καθορίζονται όρια στην αγορά γης των πενήτων. Οι Δυνατοί μπορούν να αγοράσουν κτήματα μόνο αν δεν ενδιαφέρονται συγγενείς και γείτονες. Δίνεται η δυνατότητα ακύρωσης αγοραπωλησιών μέχρι πριν 30 χρόνια.
928
Ο δομέστικος Ιωάννης Κουρκούας εισβάλλει στην υπό αραβικό έλεγχο Αρμενία και καταλαμβάνει τη Θεοδοσιούπολη (η οποία σε αυτή τη φάση δεν θα παραμείνει για πολύ βυζαντινή). Τα επόμενα χρόνια ο Κουρκούας συγκρούεται συνεχώς στην Ανατολία με διάφορους τοπικούς ημιαυτόνομους εμίρηδες (της Ταρσού, του Αζερμπαϊτζάν, της Μοσούλης κ.λπ.).
928
Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία γίνεται αυτοκέφαλη και αναγνωρίζεται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
928 περίπου
Δημιουργείται το Θέμα της Σελευκείας στα ανατολικά (άγνωστο πότε ακριβώς, κάπου μεταξύ 927 και 934).
928
Εξυφαίνεται συνωμοσία για να εκθρονιστεί ο Ρωμανός Λεκαπηνός προκειμένου να γίνει αυτοκράτορας ο γιος του και ήδη συναυτοκράτορας Χριστόφορος. Η συνωμοσία προδίδεται και ο πρωτεργάτης της πατρίκιος Νικήτας, πεθερός του Χριστόφορου, αναγκάζεται να γίνει μοναχός.
928 Δεκέμβριος
Πεθαίνει ο πατριάρχης Στέφανος Β’ και στη θέση του εκλέγεται ο Τρύφων κατόπιν συμφωνίας με τον αυτοκράτορα ότι θα παραιτηθεί από τον πατριαρχικό θρόνο όταν ενηλικιωθεί ο προοριζόμενος για αυτή τη θέση γιος του Λεκαπηνού Θεοφύλακτος.
930
931
Πεθαίνει ο Χριστόφορος, ο μεγαλύτερος γιος του Ρωμανού Α’ Λεκαπηνού. Ήταν ένας από του συναυτοκράτορες.
932 περίπου
Συγγράφεται από άγνωστο συγγραφέα το έργο Vita Euthymii (Η Ζωή του Ευθυμίου) με τη βιογραφία του πατριάρχη Ευθυμίου, που εξιστορεί με γλαφυρό τρόπο τα χρόνια από τον θάνατο του Βασιλείου Α’ μέχρι την αρχή της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ζ’. Βασικά δίνεται μια λεπτομερής εικόνα του χαρακτήρα και των πεπραγμένων του Λέοντα ΣΤ’.
932
Λαϊκή εξέγερση στη Βιθυνία (θέμα Οψικίου). Ηγέτης της είναι ο Βασίλειος ο Χαλκόχειρ (του είχαν κόψει το χέρι μετά από παλιότερη στάση και το είχε αντικαταστήσει με χάλκινο που έφερε μεγάλο σπαθί), ο οποίος καταλαμβάνει το φρούριο Πλατειά Πέτρα και το κάνει ορμητήριο για επιδρομές εναντίον των πλουσίων. Στέλνεται στρατός εναντίον του και ο Χαλκόχειρ συλλαμβάνεται και θανατώνεται στην πυρά στην Κ/Πολη.
933 2-2-933
Ο Θεοφύλακτος, νεώτερος γιος του Ρωμανού Α’, αναγορεύεται σε ηλικία 16 ετών Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο πατριαρχικός θρόνος έχει μείνει για δυο χρόνια κενός μετά την εξαπάτηση του πατριάρχη Τρύφωνα που υπέγραψε εν αγνοία του παραίτηση. Η ανάρρηση του Θεοφύλακτου γίνεται δυνατή χάρη στη συγκατάθεση του Πάπα (το Βατικανό αυτήν την εποχή βρίσκεται σε περιδίνηση, στο αποκορύφωμα της «πορνοκρατίας»).
934 19-5-934
Απελευθέρωση Μελιτηνής Ο βυζαντινός στρατός υπό τον δομέστικο Ιωάννη Κουρκούα και τον δούκα Μελία απελευθερώνει τη στρατηγικής σημασίας πόλη της Μελιτηνής επί του Ευφράτη. Από τους κατοίκους της μόνον οι Χριστιανοί επιτρέπεται να μείνουν στην πόλη. Είναι η πρώτη μεγάλη ανακατάληψη μετά την περίοδο των αραβικών κατακτήσεων. Αργότερα δημιουργείται το Θέμα Μελιτηνής. Στα μέσα του 11ου αι. θα γίνει έδρα δουκάτου.
934
Εισβολή Μαγυάρων σε συμμαχία με Πετσενέγους από τα δυτικά. Νικούν έναν στρατό Βυζαντινών-Βουλγάρων σε μεγάλη μάχη κοντά στο Βελιγράδι και διασχίζουν λεηλατώντας τη Βουλγαρία και τη βυζαντινή Θράκη. Φτάνουν μέχρι τα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης και προκαλούν καταστροφές επί 40 μέρες. Τελικά αποχωρούν αφού αποσπάσουν συμφωνία για καταβολή λύτρων από τον Ρωμανό Λεκαπηνό.
937 937-941
Εξέγερση των Μουσουλμάνων στη Σικελία εναντίον του εμίρη και των Φατιμίδων. Η εξέγερση στηρίζεται από το Βυζάντιο που στέλνει σιτάρι στους εξεγερμένους. Λόγω της εξέγερσης σταματούν για μερικά χρόνια οι επιθέσεις των Σαρακηνών της Σικελίας στα παράλια της Ιταλίας και της δυτικής Ελλάδας.
938
Ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα, αδερφός του Εμίρη της Μοσούλης και αργότερα Εμίρης Χαλεπίου, εισβάλλει επανειλημμένα στα βυζαντινά εδάφη στην Ανατολή. Νικά τον Κουρκούα σε μάχη κοντά στο φρούριο Χισί Ζιγιάντ στην περιοχή του Άνω Ευφράτη. Τα επόμενα δύο χρόνια θα αποκτήσει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Αρμενίας, βοηθούμενος και από τους ντόπιους που δεν βλέπουν με καλό μάτι την επέκταση των Βυζαντινών.
940
940
Ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα μετά τις επιχειρήσεις των προηγούμενων δύο ετών, στην Αρμενία, ανατολικά της Θεοδοσιούπολης, εισβάλλει δυτικά και φτάνει μέχρι την Κολώνεια στην Καππαδοκία, την οποία πολιορκεί χωρίς να μπορέσει να την καταλάβει.
941 Μάιος ★★
Επιδρομή των Ρως Μεγάλη επιδρομή των Ρως. Ο χαγάνος του Κιέβου Ιγκόρ με 1.000 πλοία και 40.000 άντρες αποβιβάζεται στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου, απέναντι από την Πόλη. Ο βυζαντινός στόλος λείπει, αλλά ο παραδυναστεύων Θεοφάνης εξοπλίζει 15 παλιά πλοία με υγρό πυρ και επιτίθεται στους εισβολείς καίγοντας μεγάλο μέρος του στόλου τους. Παρά την επιτυχία αυτή, οι Ρως εξακολουθούν να λεηλατούν τα ΒΔ μικρασιατικά παράλια.
941 Σεπτέμβριος
Οι Ρως συνεχίζουν για μήνες τις λεηλασίες τους στη ΒΔ Μ. Ασία. Οι στρατηγοί Ιωάννης Κουρκούας και Βάρδας Φωκάς σπεύδουν να τους αντιμετωπίσουν, αλλά οι εισβολείς απλά μετακινούνται για να συνεχίσουν το καταστροφικό έργο τους στη Θράκη. Όταν τελικά αποφασίζουν να φύγουν φορτωμένοι με λάφυρα, δέχονται επίθεση από τον βυζαντινό στόλο με επικεφαλής τον Θεοφάνη. Ελάχιστα από τα πλοία τους γλυτώνουν.
943
Ένας βυζαντινός στρατός 80.000 με επικεφαλής τον Ιωάννη Κουρκούα εισβάλλει στην Άνω Μεσοποταμία και επιχειρεί εναντίον του εμίρη του Χαλεπίου Σαΐφ αλ-Ντάουλα. Καταλαμβάνονται το Δαράς, η Άμιδα και η Νίσιβις. Πολιορκείται και η Έδεσσα, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της οποίας ο Κουρκούας ανταλλάσσει 200 Άραβες αιχμαλώτους με το Άγιον Μανδήλιον, που φυλασσόταν στην πόλη από τους ρωμαϊκούς χρόνους.
943
Ο Ιωάννης Κουρκούας πέφτει θύμα του φθόνου των γιων τού Ρωμανού Α’ και παύεται από το αξίωμα του δομέστικου των σχολών της Ανατολής μετά από 23 χρόνια. Σύμφωνα με τους χρονικογράφους της εποχής, ο Κουρκούας απελευθέρωσε σε όλα αυτά τα χρόνια 1000 πόλεις από το Χαλιφάτο. Δυστυχώς, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι ανακτηθείσες περιοχές έχουν πλέον πληθυσμό μουσουλμανικό.
944 15-8-944
Το Άγιον Μανδήλιον («τὸ τοῦ Χριστοῦ ἅγιον ἐκμαγεῖον») που παραδόθηκε από τους πολιορκημένους μουσουλμάνους της Έδεσσας, φτάνει στην Κωνσταντινούπολη και παραδίδεται μετά από μεγάλη λιτανεία στον αυτοκράτορα Ρωμανό Λεκαπηνό. Θα φυλάσσεται στο εξής στο παρεκκλήσι του Μεγάλου Παλατίου.
944
Ο Χαμδανίδης Άραβας Σαΐφ αλ-Ντάουλα («Χαμβδάν» για τους Βυζαντινούς), αδερφός του Eμίρη της Μοσούλης, στρέφει το ενδιαφέρον του στη Συρία και καταλαμβάνει το Χαλέπι μετά από σύγκρουση με τους Ιχσιντίδες. Θα ιδρύσει το 946 το Εμιράτο του Χαλεπίου.
944
Νέα επίθεση των Ρως, υπό την ηγεσία του Ιγκόρ του Κιέβου, εναντίον της Κωνσταντινούπολης αποτυγχάνει ξανά. Πάντως τον επόμενο χρόνο οι Ρως θα κατορθώσουν να πετύχουν μια νέα εμπορική συμφωνία με τους Βυζαντινούς που προτιμούν να έχουν τους επικίνδυνους Ρως ικανοποιημένους.
944 16-12-944
Ο Ρωμανός Α’ Λεκαπηνός εκθρονίζεται από τους γιους του (και ήδη συναυτοκράτορες) Στέφανο και Κωνσταντίνο οι οποίοι παρακινούμενοι από επιφανείς στρατιωτικούς (που στην πραγματικότητα επιδιώκουν τον παραγκωνισμό του Λεκαπηνού προς όφελος του Πορφυρογέννητου) τον αναγκάζουν να καρεί μοναχός και τον εξορίζουν σε μοναστήρι στην Πρώτη των Πριγκηποννήσων όπου θα πεθάνει στις 15 Ιουνίου του επόμενου χρόνου.
944 περίπου
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος συγγράφει το «Περί Θεμάτων».
945 27-1-945 ★★
Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος Με τη βοήθεια στρατιωτικών, όπως ο Βασίλειος Πετεινός, ο Φωκάς, ο Μαριανός Αργυρός κ.ά., ο Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος μένει μόνος στον θρόνο. Οι άλλοι δύο συναυτοκράτορες –και γιοι του Λεκαπηνού– εξορίζονται σε μοναστήρια. H όλη μεθόδευση έγινε με παρότρυνση της αυγούστας Ελένης Λεκαπηνής, συζύγου του Πορφυρογέννητου και αδερφής των δύο Λεκαπηνών.
945
Σκοτώνεται από επαναστατημένους Σλάβους, της φυλής των Δρεβλιανών, ο ηγεμόνας των Ρως Ιγκόρ. Η χήρα του Όλγα του Κιέβου, ως επίτροπος του ανήλικου γιου της Σβιατοσλάβ, γίνεται ηγέτης των Ρως. Η Όλγα θα μείνει στην ιστορία για την αγριότητα με την οποία εκδικήθηκε τον θάνατο του συζύγου της και επίσης για το γεγονός ότι βαπτίστηκε χριστιανή. (Είναι Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.)
945 Άνοιξη
Ο ικανότατος ευνούχος Βασίλειος Λεκαπηνός, νόθος γιος του Ρωμανού Λεκαπηνού, προωθείται και γίνεται ο νέος παραδυναστεύων και ο ισχυρός ανήρ του Βυζαντίου. Στον στρατιωτικό τομέα την πρωτοκαθεδρία έχει ο οίκος των Φωκάδων. Συγκεκριμένα ο Βάρδας Φωκάς, που ορίζεται δομέστικος των σχολών της Ανατολής, και οι 3 γιοι του Νικηφόρος, Λέων και Κωνσταντίνος.
945 6-4-945
Ο Ρωμανός Β’ αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του, Κωνσταντίνου Ζ’.
945
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ ενισχύει το παραμεληθέν Πανδιδακτήριον με νέους λαμπρούς διδασκάλους επιβλέποντας αυτοπροσώπως τη διεξαγωγή των μαθημάτων και την πρόοδο των σπουδαστών.
946
Ίδρυση του Εμιράτου του Χαλεπίου από τον Σαΐφ αλ-Ντάουλα που τα επόμενα χρόνια κάνει πολλές επιδρομές στη Μικρά Ασία και εξελίσσεται σε ηγέτη της τζιχάντ εναντίον των χριστιανών της Ανατολής και στον πιο απειλητικό εχθρό του Βυζαντίου μέχρι το 969.
947
Εκδίδεται από τον Κωνσταντίνο Ζ’ «Νεαρά» εναντίον της μεγάλης ιδιοκτησίας. Επιστρέφονται τα κτήματα στους μικροϊοδιοκτήτες χωρίς πληρωμή. Το αποτέλεσμα θα είναι η άνθιση της γεωργίας και η ευημερία των αγροτών τις επόμενες δεκαετίες.
948 948-952
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ συγγράφει το «Προς τον ίδιον υιόν Ρωμανόν» (ή De administrando Imperio – Περί διοικήσεως της Αυτοκρατορίας) απευθυνόμενο στον γιο και διάδοχό του Ρωμανό Β’. Είναι ένα εγχειρίδιο για την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της Αυτοκρατορίας.
948
Οι Χαδμανίδες Άραβες εισβάλλουν στα ανατολικά. Τους απωθεί ο στρατηγός Λέων Φωκάς ο Νεώτερος που καταστρέφει τα τείχη της μεθοριακής πόλης Άδατα.
949
Συνεχίζονται οι εχθροπραξίες με τους Χαδμανίδες Άραβες. Οι δυνάμεις του Σαΐφ αλ-Ντάουλα εισβάλλουν στο Θέμα Λυκανδού, αλλά απωθούνται. Οι Βυζαντινοί αντεπιτίθενται, καταλαμβάνουν τη Γερμανίκεια και φτάνουν μέχρι την Αντιόχεια. Ο Αλ-Ντάουλα θα ανακτήσει τη σημαντική αυτή μεθοριακή πόλη (τη Γερμανίκεια) τον επόμενο χρόνο.
949
Προσπάθεια ανακατάληψης της Κρήτης από βυζαντινό στόλο (20 δρόμωνες, 64 χελάνδια, 10 γαλέρες) με επικεφαλής τον ευνούχο Κωνσταντίνο Γογγύλιο, έναν εκ των υποστηρικτών του Πορφυρογέννητου για την ανάκτηση του θρόνου. Η εκστρατεία αποτυγχάνει λόγω ανικανότητας του Γογγυλίου, που ο Σκυλίτζης τον περιγράφει ως «θηλυδρίαν ἄνθρωπον καὶ σκιατραφῆ καὶ ἀπειροπόλεμον καὶ ἕνα τῶν ἐν τῷ παλατίῳ θαλαμηπόλων».
949
Ο στρατηγός Θεόφιλος Κουρκούας καταλαμβάνει τη Θεοδοσιούπολη (Ερζερούμ) στην Αρμενία μετά από 7μηνη πολιορκία.
950
950
Ένας αραβικός στρατός 30.000 με επικεφαλής τον ίδιο τον Σαΐφ αλ-Ντάουλα εισβάλλει στο Θέμα Ανατολικών, με φιλοδοξίες να φτάσει μέχρι Κωνσταντινούπολη. Νικά σε μάχη τον Βάρδα Φωκά, αλλά αναγκάζεται να επιστρέψει λόγω χειμώνα. Κατά την επιστροφή πέφτει σε ενέδρα του Λέοντος Φωκά και υφίσταται βαριά ήττα.
950 περίπου
Βογόμιλοι Εμφανίζεται στη Βουλγαρία η αίρεση των Βογομίλων (από το όνομα ενός ιερέα, ονόματι Μπογομίλ) που ενσωματώνει στοιχεία παλιότερων δοξασιών όπως του μανιχαϊσμου και του παυλικιανισμού. Απορρίπτουν κάθε πολιτική και εκκλησιαστική εξουσία και τελετουργία, ενώ θεωρούν τους ναούς κατοικίες δαιμόνων. Απορρίπτουν την Πεντάτευχο. Τις επόμενες δεκαετίες η αίρεση θα γνωρίσει μεγάλη διάδοση στα Βαλκάνια.
950
Ανεγείρεται ο Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Μονή του Οσίου Λουκά, στη Βοιωτία.
950 περίπου
Συντάσσονται τα «Γεωπονικά», μια συλλογή 20 βιβλίων με ερανίσματα από παλαιότερα κείμενα που πραγματεύονται θέματα σχετικά με την καλλιέργεια της γης, τα οπωροφόρα δέντρα, τα ζώα, τον καιρό κ.λπ.
950 950-970
Κάπου μεταξύ 950 και 970 έρχεται στους βράχους των Μετεώρων ο μοναχός Βαρνάβας και ιδρύει τη Σκήτη του Αγίου Πνεύματος σε μια σπηλιά. Είναι το πρώτο ασκηταριό που δημιουργείται και ο Βαρνάβας ο πρώτος καλόγερος στα Μετέωρα.
951
Ο δούκας της Σαξωνίας και βασιλιάς των Γερμανών (Ανατολικών Φράγκων) Όθων Α’ ο Μέγας εισβάλλει στην Ιταλία και επικρατεί χωρίς να συναντήσει μεγάλη αντίσταση. Αυτοανακηρύσσεται Βασιλιάς της Ιταλίας στην Παβία.
952
Οι Φατιμίδες Άραβες από τη Σικελία επιτίθενται σε βυζαντινές περιοχές της Καλαβρίας και καταστρέφουν πόλεις όπως το Καζάνο και το Γεράκιον (που είχε ιδρυθεί το 915).
953
Ο εμίρης του Χαλεπίου Αλ-Ντάουλα ενισχύει και επιδιορθώνει τα φρούρια της μεθοριακής γραμμής. Ο Βάρδας Φωκάς επιτίθεται με μεγάλο στρατό, αλλά ηττάται κοντά στη Γερμανίκεια (Μαράς) και ο γιος του Κωνσταντίνος πιάνεται αιχμάλωτος. (Οι Άραβες αργότερα θα τον σκοτώσουν με δηλητήριο επειδή θα αρνηθεί να αλλαξοπιστήσει.)
955
Ο Νικηφόρος Φωκάς, ο μετέπειτα αυτοκράτορας, αναλαμβάνει Δομέστικος των Σχολών (αρχιστράτηγος). Μέχρι τώρα τη θέση αυτή κατείχε ο πατέρας του. Ο νέος Δομέστικος προετοιμάζεται για μεγάλης κλίμακος επίθεση εναντίον του εμίρη Σαΐφ αλ-Ντάουλα.
955
Ο Όθων Α’ νικά τους Μαγυάρους και απαλλάσσει την Ευρώπη από τις επιδρομές των παγανιστών Μαγυάρων που κατά τις προηγούμενες 5 δεκαετίες είχαν προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα στη βόρεια Ιταλία και στην κεντρική Ευρώπη. [Σημειωτέον ότι ο Σκυλίτζης αποκαλεί τους Μαγυάρους κατά κανόνα «Τούρκους».]
955
Ο στρατηγός Κιβυρραιωτών Βασίλειος Εξαμιλήτης, επικεφαλής του Βυζαντινού στόλου, καταγάγει μεγάλη νίκη εναντίον των Αράβων ανοιχτά της Κιλικίας.
955
Ισχυρός σεισμός προκαλεί μεγάλες ζημιές στον φάρο της Αλεξάνδρειας, ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου.
955
Ο πατρίκιος Μαριανός Αργυρός επικεφαλής στόλου και στρατευμάτων από Θράκη και Μακεδονία εκστρατεύει στη νότια Ιταλία, όπου έχει ξεσπάσει εξέγερση στις βυζαντινές κτήσεις (επειδή εν μέσω σιτοδείας, ο βυζαντινός κυβερνήτης μοσχοπωλούσε τρόφιμα στους Άραβες). Καταπνίγει την εξέγερση και πολιορκεί τη Νάπολη. Η πόλη παραδίνεται και ξαναγίνεται υπόσπονδος του Βυζαντίου. Ο Αργυρός γίνεται στρατηγός Λομβαρδίας.
956 περίπου
Ο Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος συγγράφει το «Περί της Βασιλείου Τάξεως» (De cerimoniis aulae Byzantinae). Πρόκειται για βιβλίο με το πρωτόκολλο των τελετών στο παλάτι του αυτοκράτορα. Παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τα αξιώματα, τους τίτλους, τα έθιμα της βυζαντινής Αυλής, αλλά και για τα γεγονότα εκείνης της εποχής.
956
Συγκρούσεις και ήττα του Βυζαντινού στόλου από τους Φατιμίδες Άραβες στη Σικελία, στα στενά της Μεσσήνης. Ο στρατηγός Μαριανός Αργυρός προσπαθεί ανεπιτυχώς να πετύχει συνθήκη ειρήνης επισκεπτόμενος ο ίδιος τον Φατιμίδη χαλίφη Αλ-Μουίζ.
956
Ο γιος του Κωνσταντίνου Ζ’ και συναυτοκράτορας Ρωμανός Β’ παντρεύεται την πανέμορφη Θεοφανώ που φημολογείται ότι είναι ταπεινής καταγωγής, κόρη κάπελα.
956
Ο εμίρης Σαΐφ αλ-Ντάουλα αιφνιδιάζει τους Βυζαντινούς που ετοίμαζαν εκστρατεία εναντίον του και επιτίθεται πρώτος. Ο Ιωάννης Τσιμισκής προσπαθεί να αντεπιτεθεί στα μετόπισθεν αλλά ηττάται με απώλειες 4.000. Παράλληλα, ο Λέων Φωκάς εισβάλλει στη Βόρεια Συρία και αιχμαλωτίζει τον εξάδερφο και αναπληρωτή τού Αλ-Ντάουλα, τον Aπολασαεὶρ και τον οδηγεί σιδηροδέσμιο στην Κωνσταντινούπολη.
957
Η αρχόντισσα Όλγα του Κιέβου επισκέπτεται την Κωνσταντινούπολη όπου γίνεται δεκτή με μεγάλες τιμές και βαπτίζεται χριστιανή. Σύμφωνα με Ρώσους χρονικογράφους, ο αυτοκράτορας την ερωτεύτηκε και ήθελε να την παντρευτεί. (Κάτι που δεν αληθεύει αφενός επειδή ο Πορφυρογέννητος ήταν ήδη παντρεμένος και δεν τα συνήθιζε κάτι τέτοια και αφετέρου επειδή η Όλγα ήταν ήδη 60 ετών.)
957
Μετά την αποτυχία των ειρηνευτικών συνομιλιών με τους Φατιμίδες, οι Άραβες επιτίθενται στην Καλαβρία και νικούν τον στρατηγό του θέματος Λομβαρδίας Μαριανό Αργυρό. Όμως καταφθάνει ένας μεγάλος βυζαντινός στόλος με επικεφαλής τους Κραμβέα και Μωρολέων, οπότε οι Άραβες οπισθοχωρούν, ενώ ο στόλος τους καταστρέφεται από τρικυμία.
958
Βυζαντινά στρατεύματα υπό τον δομέστικο Νικηφόρο Φωκά καταλαμβάνουν μια σειρά από φρούρια στα ανατολικά σύνορα του κράτους.
958
Συνθήκη ειρήνης με τους Φατιμίδες στη νότια Ιταλία που θα κρατήσει 5 χρόνια.
958 Άνοιξη
Ο ανιψιός του Φωκά Ιωάννης Κουρκούας, ο λεγόμενος Τσιμισκής, εισβάλλει στη Συρία. Καταλαμβάνει το Δαράς και νικά έναν στρατό 10.000 Αράβων κοντά στην Άμιδα.
958 Φθινόπωρο
Ο Ιωάννης Τσιμισκής ενισχύεται με πρόσθετες δυνάμεις υπό τον παρακοιμώμενο Βασίλειο Λεκαπηνό. Επιτίθεται στα Σαμόσατα και στο φρούριο Ραμπάν, νοτίως του Χαντάθ. Εκεί αντιμετωπίζει τις δυνάμεις του Σαΐφ αλ-Ντάουλα και τον νικά μετά από φονικότατη μάχη. Ο Τσιμισκής αιχμαλωτίζει 1.700 από το επίλεκτο ιππικό των Αράβων. Tους φέρνει και τους επιδεικνύει στην Κωνσταντινούπολη.
959 Άνοιξη
Οι Βυζαντινοί αρνούνται να πληρώσουν την ετήσια εισφορά στους Μαγυάρους, οι οποίοι εισβάλλουν και υπό τον ηγέτη τους Απόρ λεηλατούν Μακεδονία και Θράκη φτάνοντας μέχρι την Κωνσταντινούπολη όπου πετυχαίνουν συνέχιση των πληρωμών. Κατά την επιστροφή δέχονται αιφνιδιαστική νυχτερινή επίθεση από Βυζαντινούς υπό τον Πόθο Αργυρό. Υφίστανται οδυνηρή ήττα και πολλοί Μαγυάροι αιχμαλωτίζονται.
959 10-11-959
Ρωμανός Β΄ Πεθαίνει ξαφνικά σε ηλικία 54 ετών ο Κωνσταντίνος Ζ’ ο Πορφυρογέννητος μετά από βασιλεία 46 ετών (κυκλοφορούν φήμες ότι δηλητηριάστηκε από τη νύφη του Θεοφανώ). Ο γιος του και ήδη συναυτοκράτορας Ρωμανός Β’ γίνεται σε ηλικία 21 ετών μόνος αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα μείνει στον θρόνο μέχρι τις 15 Μαρτίου του 963.
959 τέλη
Ο ευνούχος Ιωσήφ Βρίγγας (ο «χρηστός και ορθός και άυπνος νους», που επί Κωνσταντίνου Ζ’ ήταν πραιπόζιτος, σακελάριος και μέγας δρουγγάριος) αντικαθιστά τον Βασίλειο Λεκαπηνό. Γίνεται ο νέος παρακοιμώμενος και Πρόεδρος της Συγκλήτου, και είναι ο ουσιαστικός κυβερνήτης του Βυζαντίου τα επόμενα χρόνια.
960
960 22-4-960
Ο δίχρονος γιος του Ρωμανού Β’, ο Βασίλειος Β’ (ο Βουλγαροκτόνος) αναγορεύεται συναυτοκράτορας του πατέρα του. Το επόμενο έτος, συναυτοκράτορας ανακηρύσσεται και ο αδερφός του, ο Κωνσταντίνος Η’.
960 Ιούλιος ★★
Εκστρατεία Φωκά στην Κρήτη Ο Νικηφόρος Φωκάς με 700 πλοία και 77.000 στρατό εκστρατεύει στην Κρήτη όπου αποβιβάζεται, νικάει τους Σαρακηνούς και τους πολιορκεί στον Χάνδακα (Ηράκλειο).
960 8-11-960
Μάχη της Ανδρασσού. Ο εμίρης του Χαλεπίου Σαΐφ αλ-Ντάουλα με 30.000 άντρες είχε επιδράμει στη Μ.Ασία και είχε καταλάβει το φρούριο Χαρσιανού. Στην επιστροφή οι Άραβες πέφτουν σε ενέδρα των Βυζαντινών υπό τον Λέοντα Φωκά στο στενό πέρασμα Ανδρασσός της οροσειράς του Ταύρου και εξολοθρεύονται.
961 7-3-961 ★★★
Ανακατάληψη της Κρήτης Τελική επίθεση των δυνάμεων του Νικηφόρου Φωκά εναντίον του Χάνδακα. Η πόλη πέφτει. 200.000 Σαρακηνοί νεκροί και άλλοι τόσοι αιχμάλωτοι. Η Κρήτη γίνεται ξανά επαρχία του Βυζαντίου. Ο πληθυσμός που είχε αλλαξοπιστήσει εκχριστινιάζεται (δια της βίας όποτε χρειάζεται).
961
Ο Βασιλιάς της Αρμενίας Ασότ Β’ μεταφέρει την πρωτεύουσα του κράτους του στο Ανίον ή Ανί της Μικράς Ασίας. Η πόλη θα γίνει μια από τις μεγαλύτερες της εποχής και ο πληθυσμός της θα φτάσει τις 100.000.
961
Οι Μαγυάροι εισβάλλουν στη Βουλγαρία και φτάνουν μέχρι τη βυζαντινή Θράκη. Ηττώνται και απωθούνται από τον πατρίκιο Μαριανό Αργυρό.
962 αρχές
Ο Νικηφόρος Φωκάς εισβάλλει στην Κιλικία και μέσα σε 22 μέρες καταλαμβάνει 50 με 60 πόλεις. Στη συνέχεια αποσύρεται στην Καππαδοκία για να ανασυντάξει τον στρατό του.
962 2-2-962 ★★
Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Ο βασιλιάς Ανατολικής Φραγκίας (δηλαδή, πάνω-κάτω της σημερινής Γερμανίας) Όθων Α’ στέφεται από τον Πάπα στη Ρώμη αυτοκράτορας. Η Γερμανία και η Ιταλία ενώνονται σε ενιαίο βασίλειο, την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που θεωρητικά θα υπάρχει μέχρι το 1806.
962 13-2-962
Ο αυτοκράτορας Όθων Α’ της Γερμανίας και ο πάπας Ιωάννης ΙΒ’ συνυπογράφουν το Diploma Ottonianum, που αναγνωρίζει την εξουσία του Πάπα στα λεγόμενα «Παπικά Κράτη» που περιλαμβάνουν, εκτός από τη Ρώμη, το πρώην Εξαρχάτο Ραβέννας, το Δουκάτο του Σπολέτο και το Δουκάτο του Μπενεβέντο. Επιπλέον ορίζεται ότι κανένας Πάπας δεν μπορεί να εκλεγεί στο μέλλον χωρίς να δηλώσει πίστη στον αυτοκράτορα.
962 Δεκέμβριος
Ο Νικηφόρος Φωκάς εκστρατεύει στα νοτιοανατολικά σύνορα και καταλαμβάνει το Χαλέπι. Ο πληθυσμός σφαγιάζεται και η πόλη καταστρέφεται. Στην συνέχεια ο βυζαντινός στρατός αποχωρεί (χωρίς να κυριεύσει την ακρόπολη της πόλης) με πολλά λάφυρα και 10.000 αιχμαλώτους.
963 15-3-963
Πεθαίνει σε ηλικία 25 ετών ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β’ έχοντας αρρωστήσει μετά από μεγάλη κυνηγετική εξόρμηση. Υπάρχουν υποψίες ότι τον δολοφόνησε η γυναίκα του Θεοφανώ. Για μερικούς μήνες η εξουσία (εξακολουθεί να) ασκείται από τον ευνούχο Ιωσήφ Βρίγγα και από την αυτοκράτειρα Θεοφανώ.
963 16-3-963
Ο 5ετής Βασίλειος Β’ αναγορεύεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Θα παραμείνει τυπικά ανώτατος άρχων μέχρι τον Αύγουστο του ίδιου έτους, με συναυτοκράτορα τον αδερφό του Κωνσταντίνο. Όμως είναι ανήλικος και θα μεσολαβήσουν δύο σπουδαίοι αυτοκράτορες πριν πάρει πραγματικά την εξουσία, αρκετά χρόνια αργότερα.
963 Απρίλιος
Η αυτοκράτειρα Θεοφανώ (που αναζητεί ένα στήριγμα έναντι των επιβολέων του θρόνου), καλεί τον Νικηφόρο Φωκά στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ιωσήφ Βρίγγας, έξω φρενών, τον απειλεί με τύφλωση επειδή εγκατέλειψε τη θέση του. Ο Φωκάς γλυτώνει χάρη στον πατριάρχη Πολύευκτο που τον υπερασπίζεται στη Σύγκλητο.
963 2-7-963
Ο Νικηφόρος Φωκάς αναγορεύεται αυτοκράτορας από τον στρατό του στην Καισάρεια. Ο Ιωσήφ Βρίγγας ετοιμάζεται να τον αντιμετωπίσει με τη βοήθεια των στρατευμάτων του θέματος Μακεδονίας και του στρατηγού Μαριανού Αργυρού, ο οποίος όμως σκοτώνεται από τον όχλο στην Κωνσταντινούπολη. Η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο του Βρίγγα που καταφεύγει ικέτης στην Αγια Σοφία.
963 16-8-963 ★★
Νικηφόρος Φωκάς Ο Νικηφόρος Β’ Φωκάς κάνει θριαμβευτική είσοδο στην Κωνσταντινούπολη και ανακηρύσσεται συναυτοκράτορας. Τον Σεπτέμβριο θα παντρευτεί τη χήρα του Ρωμανού Β’ Θεοφανώ (ο γάμος θα είναι λευκός, κατά πάσα πιθανότητα) για να κατοχυρώσει τα δικαιώματά του στον θρόνο, όπου θα παραμείνει μέχρι τη δολοφονία του στις 11 Δεκεμβρίου του 969. Ο Βασίλειος Β’ και ο Κωνσταντίνος Η’ παραμένουν συναυτοκράτορες.
963
Ο αυτοκράτωρ Νικηφόρος Β’ Φωκάς αναγορεύει τον πατέρα του Βάρδα Φωκά καίσαρα, τον ανιψιό του Ιωάννη Τσιμισκή δομέστικο της Ανατολής και μάγιστρο, τον αδερφό του Λέοντα κουροπαλάτη και μάγιστρο και τον Βασίλειο Λεκαπηνό Πρόεδρο της Συγκλήτου. Ο Ιωσήφ Βρίγγας εξορίζεται σε μοναστήρι. Νέος παραδυναστεύων θα είναι ο Λέων Φωκάς και δευτερευόντως ο Λεκαπηνός.
963
Ο Νικηφόρος Φωκάς εκδίδει νέο νόμο («Νεαράν») με τον οποίο απαγορεύει την ίδρυση νέων μοναστηριών και απαγορεύει τους ιδιοκτήτες γης να δωρίζουν κτήματα στις μονές και σε εκκλησιαστικά ιδρύματα, ακόμα και όταν γίνονται μοναχοί. Αυτό είναι πολύ σοβαρό πλήγμα για την Εκκλησία, και ο κλήρος παίρνει αμέσως έντονα εχθρική στάση.
963 περίπου
Ο Νικηφόρος Φωκάς κάνει προσπάθειες για να ανακηρυχθούν μάρτυρες της Χριστιανοσύνης όλοι οι στρατιώτες που σκοτώθηκαν στους πολέμους εναντίον των Αράβων. Οι άνθρωποι της Εκκλησίας (που είναι ιδιαίτερα ενοχλημένοι και από την επέμβαση του Φωκά στα περιουσιακά τους) απορρίπτουν κατηγορηματικά αυτήν την ιδέα. Ειδικά ο πατριάρχης Πολύευκτος κρατάει αποφασιστική στάση.
963
Ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα εκμεταλλεύεται την απουσία του Φωκά από το ανατολικό μέτωπο και ανασυντάσσεται, ενώ ανοικοδομεί την Ανάζαρβο. Οι περίφημοι Μαμελούκοι του εξαπολύουν επιδρομή στα βυζαντινά εδάφη. Το ίδιο κάνει και ένας άλλος μουσουλμανικός στρατός από την Ταρσό. Ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα δεν συμμετέχει λόγω προβλημάτων υγείας.
963
★★
Μονή Αγίας Λαύρας Ιδρύεται από τον Αθανάσιο τον Αθωνίτη η Μονή της Μεγίστης Λαύρας στον Άθω, με προτροπή και χρηματοδότηση του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Αυτή είναι η επίσημη απαρχή της μοναστικής κοινότητος στο Άγιο Όρος (όπου υπήρχαν ήδη ασκηταριά).
963
Ο πρίγκιπας του Κιέβου Σβιατοσλάβ αρχίζει μια διετή εκστρατεία εναντίον των Χαζάρων, το αποτέλεσμα της οποίας θα είναι η κατάλυση του πάλαι ποτέ ισχυρού κράτους των Χαζάρων.
963
Μάχη στα Άδανα. Ο Ιωάννης Τσιμισκής, με την ιδιότητα του δομέστικου της Ανατολής πλέον, νικά τον εμίρη της Ταρσού σε μάχη κοντά στα Άδανα της Μικράς Ασίας.
963
Ο πάπας Ιωάννης ΙΒ’ συγκρούεται με τον αυτοκράτορα Όθωνα Α’ και καταφεύγει στην Καμπανία. Ο Όθων γίνεται δεκτός σαν ελευθερωτής στη Ρώμη και μετά από σύνοδο διορίζει ως νέο πάπα τον Λέοντα Η’. Έτσι τώρα υπάρχουν δύο πάπες, και ο Λέων Η’ θα μείνει γνωστός ως αντίπαπας. Όπως και να ‘χει, αυτό είναι το τέλος της ανώμαλης περιόδου της «πορνοκρατίας» για την παπική Εκκλησία.
964 περίπου ★★
Τερτατηρόν Εισάγεται νέο χρυσό νόμισμα, το τεταρτηρόν, το οποίο έχει 2 καράτια λιγότερα, δηλαδή κατά το ένα δωδέκατο λιγότερη αξία από τον σόλιδο. Η αιτία για το νέο νόμισμα πιθανολογείται ότι ήταν η πρόθεση η είσπραξη των φόρων να γίνεται σε ιστάμενα και η πληρωμή των κρατικών δαπανών σε τεταρτηρά. Αρχικά σόλιδος και τεταρτηρόν είναι επισήμως ισότιμα και είναι πανομοιότυπα διαφέροντας μόνο στο βάρος.
964
Ο Ιωάννης Τσιμισκής πολιορκεί ανεπιτυχώς την Μοψουεστία στην νοτιοανατολική Μικρά Ασία. Λόγω έλλειψης εφοδίων ο Τσιμισκής εγκαταλείπει την πολιορκία, αφού καίει τα χωράφια γύρω από την πόλη και επίσης γύρω από την Ταρσό και από τα Άδανα. Αφήνει πίσω του καμένη γη και 15.000 νεκρούς.
964 Άνοιξη
Ο Νικηφόρος Β’ Φωκάς επικεφαλής στρατού 40.000 (ή 400.000 κατά τον Λέοντα τον Διάκονο) αναχωρεί από Κωνσταντινούπολη σε εκστρατεία εναντίον των Αράβων. Το γεγονός χαιρετίζεται με ενθουσιασμό από τον λαό που βλέπει την εκστρατεία σαν έναν νέο «Ιερό πόλεμο».
964
Τον Φεβρουάριο, ο έκπτωτος πάπας Ιωάννης IB’ κατορθώνει να επανέλθει στη Ρώμη και αναγκάζει τον αντίπαπα Λέοντα Η’ να καταφύγει στην αυλή του αυτοκράτορα Όθωνα. Τον Μάιο όμως ο Ιωάννης πεθαίνει. Τον διαδέχεται ο Βενέδικτος Ε’ ο οποίος θα αναγκαστεί να παραιτηθεί υπέρ του Λέοντος Η’ όταν ο αυτοκράτορας Όθωνας θα πολιορκήσει τη Ρώμη τον Ιούνιο.
964 Ιούλιος
Ο στρατός του Φωκά περνά τις «Κιλίκιες Πύλες» (τις διαβάσεις του Ταύρου) και εισέρχεται στην περιοχή του εμίρη Σαΐφ αλ-Ντάουλα του Χαλεπίου. Πολιορκεί την Ταρσό χωρίς επιτυχία, αλλά καταλαμβάνει τα Άδανα και την Ανάζαρβο. Η Μοψουεστία πολιορκείται και πάλι, αλλά πάλι χωρίς επιτυχία, λόγω έλλειψης εφοδίων και λιμού στις τάξεις των Βυζαντινών.
964 25-10-964
Μάχη της Ραμέτας (Rometta) στη Σικελία. Συντριπτική ήττα, μετά από σκληρή διήμερη μάχη, ενός Βυζαντινού στρατού 30.000 αντρών με διοικητή τον δομέστικο Νικήτα Αβαλάντη, που είχε σταλεί από τον Φωκά για να ανακουφίσει την πολιορκία της Ραμέτας από τους Άραβες. Η πόλη θα καταληφθεί τελικά από τους Άραβες τον επόμενο Μάιο.
965 5-5-965
Η Ραμέτα ή Ρομέττα, το τελευταίο βυζαντινό προπύργιο στη Σικελία, καταλαμβάνεται από τους Άραβες. Οι εξαντλημένοι υπερασπιστές πέφτουν μαχόμενοι. Οι άμαχοι σφαγιάζονται ή πουλιούνται στα σκλαβοπάζαρα. Η Σικελία ανήκει πλέον ολόκληρη στους Άραβες. Οι τελευταίοι ελληνικοί θύλακες συνθηκολογούν.
965 περίπου ★★
Κατεπανίκιον Ιταλίας Ιδρύεται το Κατεπανίκιον Ιταλίας με τη συγχώνευση των θεμάτων Καλαβρίας, Λογγοβαρδίας και Λουκανίας (Βασιλικάτα). Θα υπάρξει για 85 χρόνια. Ο πατρίκιος Ευγένιος, στρατηγός του Θέματος του Μπάρι, παίρνει τον τίτλο του Κατεπάνω Ιταλίας (είναι ο πρώτος).
965 10-7-965
Ο Νικηφόρος Φωκάς απορρίπτει την πρόταση των Αράβων για συνθηκολόγηση και πολιορκεί την Μοψουεστία (Σελεύκεια Πύραμος) την οποία τελικά καταλαμβάνει στις 10 Ιουλίου. Οι κάτοικοι σφάζονται και πολλοί αιχμαλωτίζονται. Οι αιχμάλωτοι είναι 200.000 σύμφωνα με αραβικές πηγές.
965 25-8-965
Κατάληψη της Ταρσού. Ο Νικηφόρος Φωκάς πολιορκεί ξανά την Ταρσό και αυτήν τη φορά η πόλη που υποφέρει από την πείνα αναγκάζεται να παραδοθεί. Ο πληθυσμός δεν παθαίνει τίποτε. Ο Φωκάς δεν καταστρέφει την Ταρσό και αποχωρεί αφού εγκαταστήσει φρουρά 5.000 αντρών. Οι πόλεις της Ταρσού και της Μοψουεστίας που είχαν υποφέρει από την πείνα εφοδιάζονται με τρόφιμα. Ο Φωκάς επιστρέφει στη Βασιλεύουσα.
965
★★
Απελευθέρωση Κύπρου Βυζαντινός στόλος υπό την αρχηγία του Νικήτα Χαλκούτζη απελευθερώνει την Κύπρο από τους Άραβες. Η μεγαλόνησος είχε κατακτηθεί από τον χαλίφη Μωαβία το 647 και από τότε ήταν σε ένα περίεργο καθεστώς συνιδιοκτησίας με τους Βυζαντινούς. Αυτή η επαμφοτερίζουσα κατάσταση λαμβάνει τέλος.
966
Νέα εκστρατεία των Βυζαντινών στην Ανατολή. Ο Φωκάς πολιορκεί την Αντιόχεια αλλά δεν επιμένει, καθώς έρχεται σε συνεννόηση με τους κατοίκους της που συμφωνούν να του δώσουν ένα πολύτιμο λείψανο: το χέρι του Προδρόμου Ιωάννη. Η επιχείρηση συνεχίζεται στη βόρεια Συρία χωρίς θεαματικές επιτυχίες, προς το παρόν.
966
Ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Ιωάννης Ζ’ λιντσάρεται από τον μουσουλμανικό όχλο, που καίει τον ναό του Παναγίου Τάφου μαζί με τον Πατριάρχη, όταν γίνεται γνωστό ότι είχε στείλει επιστολή στον αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά καλώντας τον να απελευθερώσει την Παλαιστίνη και την Ιερουσαλήμ.
966
Ο παγανιστής δούκας των Πολωνών, Μιέσκο Α’, ασπάζεται το Χριστιανισμό. Το γεγονός αυτός θεωρείται η πράξη ίδρυσης της Πολωνίας.
967
Πεθαίνει ο Εμίρης του Χαλεπίου και μεγάλος εχθρός του Βυζαντίου Σαΐφ αλ-Ντάουλα. Τον διαδέχεται ο γιος του Σαντ αλ-Ντάουλα, ενώ ο αρχιθαλαμηπόλος Καρκούγια(χ) αναδεικνύεται σε ισχυρό πόλο εξουσίας του εμιράτου.
967
Υπογράφεται στην Τυνησία συμφωνία ειρήνευσης στη Σικελία ανάμεσα στον χαλίφη των Φατιμίδων Αλ-Μουίζ και το Βυζάντιο.
967
Ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθων Α’ επιβάλλει την παρουσία εκπροσώπου του στην Αγία Έδρα. Η εκκλησία της Ρώμης και οι πάπες στο εξής δεν θα είναι πολιτικά ανεξάρτητοι. Αυτό συν τοις άλλοις δημιουργεί ένταση και με την Κωνσταντινούπολη επειδή τυπικά η Ρώμη υπάγεται ακόμα στο Βυζάντιο (κάτι που είναι σύνηθες πρόσχημα των Ρωμαίων αρχόντων για να παραμένουν αυτόνομοι).
967
Κατά τη διάρκεια (πολύ ρεαλιστικών) στρατιωτικών επιδείξεων των Αρμενίων στρατιωτών του Φωκά στον Ιππόδρομο, το κοινό τρομάζει νομίζοντας ότι οι στρατιώτες έχουν σκοπό να επιτεθούν στο πλήθος (υπάρχει και το προηγούμενο με τη σφαγή στη στάση του Νίκα). Δημιουργείται πανικός και πολλοί θεατές ποδοπατιούνται και σκοτώνονται.
967 7-5-967
Ταραχές στην Κωνσταντινούπολη εναντίον του αυτοκράτορα κατά την εορτή της Αναλήψεως: Δημιουργείται αρχικά ένα επεισόδιο με τους στρατιώτες του Φωκά καθώς μεταβαίνει στο ναό Ζωοδόχου Πηγής στο Μπαλουκλή, που στο γυρισμό παίρνει διαστάσεις και κάποιοι βρίζουν τον Φωκά, ενώ δυο γυναίκες του ρίχνουν πέτρες και τον τραυματίζουν. Οι δύο γυναίκες (μάνα και κόρη) την επόμενη καίγονται στην πυρά.
967
Η ειρήνη με τους Βουλγάρους φτάνει στο τέλος της. Ο Νικηφόρος Φωκάς αρνείται να πληρώσει φόρο υποτελείας στον Πέτρο Α’ της Βουλγαρίας. Μάλιστα, μένει εμβρόντητος που η αυτοκρατορία έχει ακόμη τέτοιες ατιμωτικές υποχρεώσεις. Αντιδρά υπερβολικά και διατάζει να «ραπίσωσι» τους πρέσβεις των Βουλγάρων. Ξαφνικά δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα στις σχέσεις με τους Βουλγάρους.
967 Αύγουστος
Ο ηγεμόνας των Ρως Σβιατοσλάβος Β’ επιτίθεται στους Βουλγάρους από τον Βορρά και τους νικά. Καταλαμβάνει την πρωτεύουσά τους Πρεσλάβα. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, ο Σβιατοσλάβ έχει πληρωθεί από τους Βυζαντινούς 15 κεντηνάρια χρυσού για αυτήν την πολεμική επιχείριση.
967
Ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθων Α’ στέλνει αντιπροσωπεία στο Βυζάντιο και ζητάει το χέρι της πριγκίπισσας Θεοφανούς, κόρης του Ρωμανού Β’ για να παντρευτεί τον 12χρονο γιο του, τον μελλοντικό Όθωνα Β’. Για προίκα ζητά τις βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία.
967
Προσάρτηση της επαρχίας Ταρών (δυτικά της λίμνης Βαν) της Αρμενίας στο Βυζάντιο. Οι ηγεμόνες του Ταρών, οι αδερφοί Γρηγόριος και Παγκράτιος Ταρωνίτης την παραχωρούν παίρνοντας σαν αντάλλαγμα τίτλους και πλούσιες εκτάσεις. Η νέα προσάρτηση γίνεται αφορμή μιας ευρύτερης διοικητικής αναδιοργάνωσης των θεμάτων στην Ανατολή.
968
Ο βυζαντινός στρατός καταλαμβάνει τη Λαοδικεία Συρίας (που παραδίδεται εύκολα), την Έμεσα και συνολικά 18 πόλεις πιο νότια. Η υπεροχή των Βυζαντινών είναι συντριπτική. Μετά από δίμηνο επιχειρήσεων, ο Φωκάς εγκαταλείπει το σχέδιο να συνεχίσει προς τα Ιεροσόλυμα και επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη. Ο λόγος για τη διακοπή της επιτυχημένης αυτής εκστρατείας ίσως είναι η εμφάνιση επιδημίας στο στράτευμα.
968
Ο Νικηφόρος Φωκάς κατά την επιστροφή του στη Βασιλεύουσα φέρνει μαζί του μια τούφα από τα μαλλιά του Ιωάννη του Προδρόμου από την Ιεράπολη της Συρίας και ακόμα το «Άγιον Κεράμιον» από την Έδεσσα, που είναι μια αχειροποίητη εικόνα του Ιησού πάνω σε κεραμίδι.
968
Οι Βούλγαροι ζητούν βοήθεια από το Βυζάντιο για να αντιμετωπίσουν τους Ρως. Για το σκοπό αυτό, ο γιος του τσάρου Πέτρου Α’ αποστέλλεται στη Κωνσταντινούπολη. Ο Φωκάς συνειδητοποιεί ότι οι Ρως θα εξελιχθούν σε πρόβλημα, αλλά δεν μπορεί να βοηθήσει. Αντ’ αυτού πληρώνει τους Πετσενέγους να επιτεθούν στο Κίεβο, όμως ο Σβιατοσλάβ Α’ επιστρέφει και τους κατανικά.
968
Έναρξη εχθροπραξιών στην Ιταλία. Οι Έλληνες της Κάτω Ιταλίας αρνούνται να παραχωρήσουν ως προίκα τις βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία στον αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθωνα Α’, ο οποίος εισβάλλει στα βυζαντινά εδάφη και προσπαθεί χωρίς επιτυχία να καταλάβει το Μπάρι.
968
Λιουτπράνδος της Κρεμόνας Ο επίσκοπος Κρεμόνας Λουιτπράνδος ή Λιουτπράνδος (Liutprando da Cremona) έρχεται στην Αυλή του Φωκά ως πρέσβης του Όθωνα Α’ για να εξομαλυνθούν οι προστριβές που αφορούν την επικυριαρχία του Όθωνα επί της Ρώμης και την υποστήριξή του στα δουκάτα Καπύης και Μπενεβέντο που αμφισβητούν τα βυζαντινά κεκτημένα στην Ν. Ιταλία. Συζητείται και ο γάμος της Θεοφανώς (κόρης του Ρωμανού Β’) με τον γιο του Όθωνα.
968 Αύγουστος
Ο Πάπας στέλνει επιστολή για να υποστηρίξει τα παντρολογήματα με τη Θεοφανώ, στην οποία επιστολή αποκαλεί τον Νικηφόρο «Βασιλέα των Γραικών» και τον Όθωνα «Βασιλέα των Ρωμαίων». Δημιουργείται μεγάλο θέμα στην Κωνσταντινούπολη (ο αυτοκράτορας λείπει στη Συρία). Οι γραμματοκομιστές φυλακίζονται και ο Λιουτπράνδος καλείται για να δώσει εξηγήσεις.
968
Το αίτημα των Γερμανών της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας» να παντρευτεί η Θεοφανώ, κόρη του Ρωμανού Β’, τον γιο του Γερμανού αυτοκράτορα Όθωνα απορρίπτεται από τους Βυζαντινούς με το σκεπτικό ότι δεν υπάρχει προηγούμενο μια πορφυρογέννητη κόρη πορφυρογέννητου να παντρευτεί βάρβαρο.
969
Ο τσάρος τη Βουλγαρίας Πέτρος Α’ παθαίνει εγκεφαλικό και παραιτείται από τον θρόνο. Νέος τσάρος γίνεται ο γιος του Βόρις Β’, ο οποίος μέχρι τώρα ήταν στην Κωνσταντινούπολη. Ο Βόρις δεν αναγνωρίζεται ως τσάρος από όλους τους Βογιάρους και αυτό θα αποτελέσει μειονέκτημα στις επικείμενες συγκρούσεις των Βουλγάρων με τους Ρως.
969
Ο νέος τσάρος της Βουλγαρίας Βόρις Β’ επιτίθεται εναντίον των Ρως που έχουν επικρατήσει στη βόρεια Βουλγαρία. Ανακαταλαμβάνει κάποιες περιοχές.
969
Ο ηγεμόνας των Ρως του Κιέβου Σβιατοσλάβος Α’ αντεπιτίθεται και εισβάλλει με μεγάλο στρατό στη Βουλγαρία. Νικάει τους Βουλγάρους και εδραιώνει την παρουσία των Ρως στην παραδουνάβια περιοχή εγκαθιστώντας φρουρές σε κάστρα της βόρειας Βουλγαρίας και κάνοντας επιδρομές σε όλη τη Βουλγαρία αλλά και σε βυζαντινές περιοχές. Ξαφνικά προκύπτει νέος από βορράν κίνδυνος για τους Βυζαντινούς.
969
Ένας από τους άρχοντες της Βουλγαρίας που δεν αναγνωρίζει ούτε τον τσάρο Βόριδα Β’ ούτε την επικυριαρχία των Ρως, είναι ο κόμης Νικόλαος στη δυτική Βουλγαρία όπου εγκαθιδρύει ανεξάρτητη ηγεμονία με τη βοήθεια των 4 γιων του Δαβίδ, Μωυσή, Ααρών και Σαμουήλ που θα γίνουν γνωστοί ως Κομητόπουλοι (από το «κόμης», το οικογενειακό τους όνομα δεν είναι γνωστό, ίσως είναι Αρμενικής ή Εβραϊκής καταγωγής).
969 28-10-969 ★★
Ανακατάληψη Αντιοχείας Οι Βυζαντινοί ανακαταλαμβάνουν την Αντιόχεια μετά από 300 χρόνια αραβικής κατοχής. Επικεφαλής είναι ο Μιχαήλ Βούρτζης, στρατηγός της στρατηγίδος του Μαύρου Όρους με έδρα το φρούριο Παργκάς. Ο Βούρτζης αρχικά καταλαμβάνει με μια μικρή ομάδα δύο πύργους των τειχών και η κατάληψη ολοκληρώνεται όταν έρχεται ο στρατός υπό τον στρατοπεδάρχη Πέτρο Φωκά. Η πόλη πυρπολείται κατά την άλωσή της (άγνωστο από ποιον).
969
Ο Λιουτπράνδος επιστρέφει στην Ιταλία και δημοσιεύει μια αναφορά (Relatio de legatione) για τη διπλωματική αποστολή του στη Βασιλεύουσα. Αφηγείται με τα μελανότερα χρώματα τη μεταχείριση που είχε από τους Βυζαντινούς, το φαγητό, τον τόπο διαμονής του. Περιγράφει με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς τον αυτοκράτορα Φωκά. Η εμπαθής αναφορά του είναι ένας από τους λόγους της αρνητικής εικόνας του Βυζαντίου στη Δύση.
969
Ο πρίγκιπας του Μπενεβέντο Πανδόλφος (Πάντουλφ) ο Σιδηροκέφαλος, σύμμαχος του Όθωνα Α’, εισβάλλει στη βυζαντινή νότια Ιταλία, αλλά ηττάται, αιχμαλωτίζεται και αποστέλλεται στην Κωνσταντινούπολη. Θα απελευθερωθεί το 970 όταν θα συμφωνηθεί ο γάμος της Θεοφανώς με τον Γερμανό διάδοχο.
969
Τα 3 τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη σιτοδεία και ο λαός πεινάει. Πολλοί αποδίδουν το πρόβλημα εν μέρει στο μονοπώλιο του σίτου από τον αδερφό του αυτοκράτορα, ο οποίος έχει πλουτίσει από τη διαχείριση των οικονομικών. Υποβόσκει έντονη δυσαρέσκεια εναντίον των Φωκάδων που υποθάλπεται και από τον κλήρο. Ο Φωκάς είναι πολύ απογοητευμένος και απομονώνεται στο παλάτι του Βουκολέοντος.
969
Ο σύμμαχος (σχεδόν υπήκοος) των Βυζαντινών Μαρίνος Β’, δούκας της Νάπολης εισβάλλει στο δουκάτο του Μπενεβέντο. Καταλαμβάνει και πολιορκεί την Καπύη. Η πολιορκία λύεται όταν επεμβαίνει με μεγάλο στρατό ο αυτοκράτορας Όθωνας Α’, που γίνεται δεκτός σαν ελευθερωτής στο Μπενεβέντο και στη συνέχεια ρημάζει τα περίχωρα της Νάπολης.
969 Δεκέμβριος
Ο αρχιθαλαμηπόλος Καρκούγια που έχει σφετεριστεί την εξουσία στο Εμιράτο του Χαλεπίου πολιορκείται από κάποιους μουσουλμάνους στασιαστές και ζητά τη βοήθεια των Βυζαντινών της Αντιοχείας. Ο στρατοπεδάρχης Πέτρος Φωκάς ανταποκρίνεται και εκστρατεύει στο Χαλέπι από όπου εκδιώκει τους πολιορκητές, αλλά δεν αποχωρεί και αρχίζει να πολιορκεί την πόλη ο ίδιος.
969 11-12-969 ★★
Δολοφονία Νικηφόρου Φωκά Ο Ιωάννης Τσιμισκής δολοφονεί με ομάδα συνωμοτών τον Νικηφόρο Φωκά και γίνεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου με συναυτοκράτορες τους ανήλικους γιους τού Ρωμανού Β’, τον Βασίλειο Β’ (Βουλγαροκτόνο) και τον Κωνσταντίνο Η’. Θα παραμείνει στον θρόνο μέχρι τις 10 Ιανουαρίου του 976.
969
Η αυτοκράτειρα Θεοφανώ, χήρα του Ρωμανού Β’ και του Νικηφόρου Β’ Φωκά, η οποία φαίνεται πως είχε ανάμειξη στο θάνατο αμφοτέρων και επιπλέον είχε την πρόθεση να παντρευτεί και τον Τσιμισκή, εξορίζεται στην Πρίγκηπο. Αυτό έγινε μετά από πιέσεις του πατριάρχη Πολυεύκτου και προκειμένου να ικανοποιηθεί η κοινή γνώμη για τον φόνο του Νικηφόρου Φωκά.
969 25-12-969 ★★
Ιωάννης Α΄ Τσιμισκής Ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής ή Τζιμισκής στέφεται αυτοκράτορας του Βυζαντίου από τον πατριάρχη Πολύευκτο ο οποίος αποδέχεται ότι ο Τσιμισκής δεν ευθύνεται για τον φόνο του Νικηφόρου Φωκά. O Πολύευκτος απαίτησε και πέτυχε την απομάκρυνση της Θεοφανούς από το παλάτι, την τιμωρία των ενόχων του φόνου του Φωκά (τιμωρήθηκαν δύο από τους συνωμότες) και την ακύρωση των διαταγμάτων του Φωκά που περιόριζε τα μοναστήρια.
970
970 αρχές
Ο Άραβας ηγεμόνας του Χαλεπίου Καρκούγια συνθηκολογεί και παραδίνεται στους Βυζαντινούς που τον πολιορκούν. Ο Καρκούγια παραμένει ηγεμόνας του Χαλεπίου αλλά ως υποτελής και υπόσπονδος του Βυζαντίου.
970 Ιανουάριος
Ο Ιωάννης Τσιμισκής παίρνει λαοφιλή μέτρα: μοιράζει λεφτά στους αγρότες, χρηματοδοτεί νοσοκομεία, μειώνει τους φόρους στους Αρμενίους και αυξάνει τη ρώγα (μισθό) στα μέλη της συγκλήτου και στους αξιωματούχους. Και, κυρίως, μοιράζει σιτάρι στον πληθυσμό που υποφέρει μετά από 3 χρόνια σιτοδείας.
970 Ιανουάριος
Υπογράφεται η «Συνθήκη Ειρήνης του Σαφάρ» μεταξύ Πέτρου Φωκά και Καρκούγια. Το Εμιράτο του Χαλεπίου γίνεται προτεκτοράτο του Βυζαντίου και ουσιαστικά καταργείται, ενώ κατοχυρώνεται η κτήση της Αντιοχείας. Η συνθήκη θα τηρηθεί πέραν πάσης προσδοκίας για πολλά χρόνια. Θα τηρηθεί ακόμα και από τον Σαντ αλ-Νάουλα όταν επανέλθει στην εξουσία. Το Βυζάντιο έτσι υποτάσσει οριστικά έναν μεγάλο αντίπαλο.
970
Δημιουργείται το Δουκάτο της Αντιοχείας. Ο Δούκας της Αντιοχείας εμφανίζεται δεύτερος τη τάξει ανάμεσα στους διοικητές των επαρχιών μετά τον στρατηγό του Ανατολικού Θέματος. Τις επόμενες δεκαετίες τη θέση θα καταλάβουν ανώτατοι αξιωματούχοι.
970 Φεβρουάριος
Πεθαίνει ο πατριάρχης Πολύευκτος που είχε σημαντική επίδραση στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του. Τον διαδέχεται μια ασκητική μορφή, ο Βασίλειος Α’ ο Σκαμανδρηνός. Πρόκειται για άσημο ηγούμενο μοναστηριού της Μικράς Ασίας που τον επιβάλλει ο Τσιμισκής πιστεύοντας ότι θα είναι υπό τον έλεγχό του.
970
Ο ηγέτης των Ρως Σβιατοσλάβος απειλεί προκλητικά τους Βυζαντινούς και βαδίζει με τους Ρως και τους συμμάχους του προς τον νότο. Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Α’ Τσιμισκής αναθέτει στον κουνιάδο του, τον δομέστικο των σχολών Βάρδα Σκληρό και τον ευνούχο στρατοπεδάρχη Πέτρο Φωκά τις προετοιμασίες για να αντιμετωπιστεί η απειλή των Ρως από τη Βουλγαρία.
970 Μάρτιος
Ο στρατός των Ρως στον οποίο συμμετέχουν πολλοί Πετσενέγοι, αλλά και Βούλγαροι, λεηλατεί τη Φιλιππούπολη (όπου κατακρεουργούνται 20.000), συνεχίζει προς τη Θράκη, παρακάμπτει την Αδριανούπολη και κατευθύνεται προς την Κ/Πολη. Στην Αρκαδιούπολη συναντούν τον στρατό του Βάρδα Σκληρού, ο οποίος οχυρώνεται μέσα στην πόλη. Οι Ρως θεωρούν εσφαλμένα ότι οι Βυζαντινοί φοβούνται να τους αντιμετωπίσουν.
970 Μάρτιος
Μάχη της Αρκαδιούπολης Ο δομέστικος Βάρδας Σκληρός επιχειρεί έξοδο από την Αρκαδιούπολη με μια μικρή δύναμη και παρασύρει τον στρατό των Ρως σε ένα σημείο όπου τους επιτίθεται με όλες τις δυνάμεις του (περί τις 10.000). Πανωλεθρία των Ρως και των Πετσενέγων που έχουν 20.000 νεκρούς και υποχωρούν άτακτα. Οι Βυζαντινοί έχουν 25 νεκρούς (ή κατ’ άλλους 58).
970
Ο Βάρδας Φωκάς, ανιψιός του Νικηφόρου Φωκά, που είχε διατελέσει Δουξ Χαλδίας και είχε εξοριστεί από τον Τσιμισκή στην Αμάσεια, στασιάζει και αυτοανακηρύσσεται αυτοκράτορας στην Καισάρεια (όπως είχε κάνει και ο θείος του). Ο Τσιμισκής αναθέτει την υπόθεση στον Βάρδα Σκληρό που αντιμετωπίζει με επιτυχία τον στασιαστή χωρίς μάχη. Η στάση τελειώνει άδοξα και ο Βάρδας Φωκάς εξορίζεται στη Χίο.
970
Οι Βυζαντινοί δεν αξιοποιούν τη νίκη στην Αρκαδιούπολη λόγω της ανταρσίας του Φωκά. Ο Ιωάννης Κουρκούας που αντικαθιστά τον Σκληρό δεν είναι ιδιαίτερα δραστήριος και οι Ρως παραμένουν στη Θράκη. Στη Βουλγαρία η κατάσταση είναι συγκεχυμένη: Κάποιοι από τους Βουλγάρους είναι με τους Ρως και άλλοι τους θεωρούν κατακτητές. Ο Βόρις Β’ διατηρεί τον θρόνο, αλλά στην ουσία είναι υπήκοος του Σβιατοσλάβου.
970
Οι Φατιμίδες Άραβες από την Τυνησία έχοντας υπερισχύσει στην Αίγυπτο τα προηγούμενα χρόνια, επεκτείνουν τώρα τον έλεγχό τους σε Συρία και Παλαιστίνη και, το κυριότερο, στη Μέκκα και τη Μεδίνα.
970
Ένα βυζαντινό εκστρατευτικό σώμα καταλαμβάνει την Μαλαζκάρντα της Αρμενίας και αραβικές πόλεις επί του Ευφράτη χωρίς να συναντήσει ιδιαίτερη αντίσταση.
970 Καλοκαίρι
Επιτυγχάνεται συμφωνία ειρήνης στη νότια Ιταλία με τον Όθωνα Α’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Πανδόλφος του Μπενεβέντο, που ήταν φυλακισμένος στην Πόλη, απελευθερώνεται. Ο Όθωνας Α’ πετυχαίνει αυτό που επιδίωκε πάνω απ’ όλα: αναγνωρίζεται από τους Βυζαντινούς ως Βασιλεύς.
970 Νοέμβριος
Ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής, για να νομιμοποιήσει την παρουσία του στον θρόνο, παντρεύεται τη Θεοδώρα, μια από τις 5 κόρες του Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογέννητου, η οποία ήταν μοναχή. Ο Τσιμισκής ήταν χήρος καθώς η πρώτη του γυναίκα Μαρία Σκλήραινα είχε πεθάνει πριν από την ανάρρησή του στον θρόνο.
970 τέλη
Ο Άραβας στρατηγός Τζιαφάρ ιμπν Φαλλάχ, ο οποίος λίγους μήνες πριν κατέλαβε τη Δαμασκό για λογαριασμό των Φατιμίδων, στέλνει στρατό στην Αντιόχεια υπό τον Φούτουχ για να διώξει από εκεί τους Βυζαντινούς. Η Αντιόχεια πολιορκείται από τις αραβικές δυνάμεις που συνεχώς αυξάνονται. Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής στέλνει ενισχύσεις υπό τον ευνούχο πατρίκιο Νικόλαο.
971 Ιούνιος
Μάχη της Αλεξανδρέττας. Ο ευνούχος Νικόλαος που είχε σταλεί με μικρή δύναμη για να ανακουφίσει την πολιορκία της Αντιόχειας από τους Φατιμίδες Άραβες, παγιδεύει και εξοντώνει μια δύναμη 4.000 Αράβων που είχε κινηθεί εναντίον του στην Αλεξανδρέττα, βόρεια από την Αντιόχεια, όπου είχε στρατοπεδεύσει. Το αποτέλεσμα είναι ο άμεσος τερματισμός της πολιορκίας της Αντιόχειας.
971 4-4-971
Ο Ιωάννης Τσιμισκής εισβάλλει με μεγάλο στρατό στη Βουλγαρία για να την «απελευθερώσει» από τους Ρως. Παράλληλα ένας βυζαντινός στόλος 300 πλοίων μπαίνει στον Δούναβη. Οι Ρως αιφνιδιάζονται και δεν κλείνουν τα ορεινά περάσματα. Ο βυζαντινός στρατός φτάνει εύκολα στον Βορρά όπου νικά τους Ρως κοντά στην Πρεσλάβα, τη βουλγαρική πρωτεύουσα, και καταλαμβάνει την πόλη. Οι Ρως έχουν 8.500 νεκρούς.
971 13-4-971
Οι Βυζαντινοί προελαύνουν στη Βουλγαρία και πολιορκούν το Δορύστολον (σημερινή Σιλιστρα), μια πόλη-φρούριο στον Δούναβη, στη βόρεια Βουλγαρία. Εκεί έχει καταφύγει με 60.000 άντρες ο ηγεμόνας των Ρως Σβιατοσλάβος Α’ μετά την απρόσκοπτη προέλαση του Τσιμισκή και την απώλεια της Πρεσλάβας. Για πάνω από 2 μήνες διεξάγονται εκεί επικές, πολύνεκρες μάχες.
971 21-7-971 ★★
Κατάληψη Δορύστολου Μετά από σκληρή πολιορκία 65 ημερών ο Ιωάννης Α’ Τσιμισκής καταλαμβάνει το Δορύστολον (Σιλίστρα) στον Δούναβη και αναγκάζει σε συνθηκολόγηση τον πρίγκιπα Σβιατοσλάβο Α’ των Ρως. Οι δύο ηγεμόνες συναντώνται στον Δούναβη. Ο Σβιατοσλάβος αποσπά συμφωνία για μη διακοπή της προμήθειας σιταριού και τη συνέχιση των εμπορικών σχέσεων και αποχωρεί. Οι ρωσικές απώλειες είναι 38.000 νεκροί.
971
★★
Προσάρτηση Βουλγαρίας Μετά τη νίκη στο Δορύστολον, το μεγαλύτερο μέρος της Βουλγαρίας προσαρτάται στο Βυζάντιο. Ο τσάρος Βόρις Β’ χάνει τον θρόνο του. Ο Τσιμισκής τον φέρνει μαζί του στην Κωνσταντινούπολη και του δίνει τον τίτλο του μάγιστρου. Όλα αυτά επισφραγίζονται με επίσημη τελετή-θρίαμβο στον Ιππόδρομο.
971
Δημιουργείται κατεπανίκιον με έδρα την πόλη Άρσα (Ras, σημ. ΝΔ Σερβία) όπου υπάρχει ήδη ισχυρό βυζαντινό κάστρο. Λίγο μετά, το 976, το κατεπανίκιο θα καταληφθεί από τους Βουλγάρους. Το κάστρο θα ανακτηθεί από τον Βουλγαροκτόνο μετά 40 χρόνια, οπότε θα υπαχθεί στο Θέμα Σιρμίου. Θα χαθεί οριστικά όταν θα το κάψουν οι Σέρβοι την περίοδο της σύγκρουσης του Βυζαντίου με τους Μαγυάρους (1127–1129) επί Ιωάννη Β’ Κομνηνού.
972 Άνοιξη
Ο Τσιμισκής χωρίζει την κατακτημένη Βουλγαρία σε 6 θέματα. Μεταφέρει πληθυσμό από άλλες περιοχές στη Θράκη και γύρω από τη Φιλιππούπολη. Πολλοί Βούλγαροι βογιάροι αναγκάζονται να μετοικήσουν στην Κωνσταντινούπολη και στη Μικρά Ασία, όπου παίρνουν βυζαντινά αξιώματα, θέσεις στη διοίκηση και κτήματα.
972
Μεταξύ των πληθυσμών που μεταφέρονται στη Βουλγαρία από τη Μικρά Ασία είναι και Παυλικιανοί, που ανέκαθεν ήταν ύποπτοι και επικίνδυνοι λόγω των σχέσεών τους με τους Άραβες. Στο μεταξύ, στη Βουλγαρία έχει ήδη εμφανιστεί η αίρεση του Βογομιλισμού που έχει πολλές ομοιότητες με τον Παυλικιανισμό και ενισχύεται με τις νέες αφίξεις.
972
Ο ανεξάρτητος ηγεμόνας της δυτικής Βουλγαρίας, ο βοεβόδας (κόμης) Νικόλαος, πεθαίνει περίπου αυτήν την περίοδο. Την επαρχία του κυβερνούν οι 4 γιοι του, οι Κομητόπουλοι. Είναι το μόνο μέρος της Βουλγαρίας που δεν έχει υποταχθεί στους Βυζαντινούς και θα γίνει το κύτταρο της αναγέννησης της Βουλγαρίας, η πρωτεύουσα της οποίας θα μεταφερθεί de facto στην έδρα των Κομητόπουλων, στην Αχρίδα.
972 Άνοιξη
Ο ηγεμόνας των Ρως Σβιατοσλάβος Α’, καθώς επιστρέφει στο Κίεβο, δέχεται επίθεση ενώ διασχίζει τον Δνείπερο και δολοφονείται από τον Κούρια, τον Χάνο των Πετσενέγων, ο οποίος έχει πληρωθεί γι’αυτό από τον Τσιμισκή, που φοβάται –δικαιολογημένα– επιστροφή των Ρως στα Βαλκάνια.
972 14-4-972
Στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης ο γιος του Γερμανού αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Όθων, παντρεύεται τη βυζαντινή πριγκίπισσα Θεοφανώ Σκλήραινα, η οποία είναι ανιψιά του αυτοκράτορα Τσιμισκή και του Νικηφόρου Β’ Φωκά.
972
Ο Ιωάννης Τσιμισκής καταργεί τον καπνικό φόρο (ειδικός φόρος για κάθε καπνοδόχο).
972
★★
Τυπικόν Τσιμισκή Εκδίδεται ο πρώτος καταστατικός χάρτης του Αγίου Όρους, το «Τυπικόν του Τσιμισκή». Είναι γραμμένο σε περγαμηνή από δέρμα τράγου και γι’ αυτό ονομάζεται και «Τράγος». Μεταξύ άλλων θεσπίζει το Άβατον, δηλ. την απαγόρευση εισόδου σε γυναίκες και θηλυκά ζώα.
972
Ο Τσιμισκής στρέφεται κατά των Αββασιδών και των υποτελών τους ξεκινώντας με εισβολή στην Άνω Μεσοποταμία και το Εμιράτο της Μοσούλης. Λεηλατείται η Νίσιβις και πολιορκείται η Μαρτυρόπολις. Καθώς η πολιορκία τραβάει σε μάκρος, ο Τσιμισκής επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη αφήνοντας επικεφαλής των επιχειρήσεων τον Αρμενικής καταγωγής Δομέστικο των Σχολών Μελία (ή Μλέχ).
973 Άνοιξη
Ο δομέστικος των σχολών Μελίας συνεχίζει τις πολεμικές επιχειρήσεις. Εισβάλλει ανατολικά του Ευφράτη και λεηλατεί επί 22 μέρες. Νικά τους Άραβες έξω από την Άμιδα και πολιορκεί την πόλη.
973 7-5-973
Πεθαίνει ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Όθων Α’, ο ισχυρότερος Ευρωπαίος μονάρχης της εποχής του, μετά από βασιλεία 37 ετών. Τον διαδέχεται ο γιος του Όθων Β’ που έχει παντρευτεί τη βυζαντινή πριγκίπισσα Θεοφανώ. Για ένα διάστημα, η μητέρα του Αδελαΐδα θα έχει τον πρώτο λόγο στη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας.
973 Ιούνιος
Οι Φατιμίδες που έχουν κυριαρχήσει στο μεγαλύτερο μέρος του ισλαμικού κόσμου μεταφέρουν την πρωτεύουσά τους στο Κάιρο της Αιγύπτου (την παλιά Φουστάτ) που θα γνωρίσει μέρες δόξης.
973 4-7-973
Ο βυζαντινός στρατός που πολιορκεί την Άμιδα υπό τον δομέστικο Μελία αιφνιδιάζεται εν μέσω αμμοθύελλας από τους πολιορκημένους Άραβες και εξοντώνεται. Ο τραυματισμένος Mελίας αιχμαλωτίζεται και λίγο αργότερα πεθαίνει.
973 13-8-973
Ο πατριάρχης Βασίλειος Α’ ο Σκαμανδρηνός κατηγορείται για συνωμοσία εναντίον του αυτοκράτορα (άγνωστο για ποιον λόγο), παύεται από τον πατριαρχικό θρόνο και εξορίζεται στο μοναστήρι του στη Σκάμανδρο της Βιθυνίας. Τον επόμενο χρόνο στον πατριαρχικό θρόνο θα τον διαδεχθεί ο Αντώνιος Γ’ Στουδίτης.
974
Πρώτη εκστρατεία του Ιωάννη Τσιμισκή κατά των Αράβων στη Μεσοποταμία. Καταλαμβάνονται η Άμιδα (σημ. Ντιγιαρμπακίρ), η Μαγιαφαρικίν και η Νίσιβις. Ο Χαδμανίδης εμίρης της Μοσούλης συνθηκολογεί και γίνεται υπόσπονδος του Βυζαντίου. Ανακτάται ο έλεγχος στη βόρεια Συρία μετά από αιώνες. Ο Τσιμισκής λόγω έλλειψης προμηθειών επιστρέφει στην Κ/Πολη. Φέρνει μαζί του 300.000 λίτρες χρυσού και αργύρου.
974 Καλοκαίρι
Στη Ρώμη ξεσπά στάση κατά του Όθωνα Β’. Ο πάπας Βενέδικτος ΣΤ’ φυλακίζεται στο κάστρο Σαντ Άντζελο της Ρώμης με διαταγή τού άρχοντα της Ρώμης Crescentius (αδερφού του προηγούμενου Πάπα) και στραγγαλίζεται. Νέος Πάπας τοποθετείται ο Βενέδικτος Ζ’ ο οποίος όμως σύντομα θα εκθρονιστεί μετά από παρέμβαση του αυτοκράτορα Όθωνα Β’, οπότε θα καταφύγει με τον θησαυρό τού Βατικανού στην Κωνσταντινούπολη.
975
Ανάκτηση Συρίας-Παλαιστίνης Ο Τσιμισκής εκστρατεύει στη Συρία. Καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Συρίας και τη Δαμασκό. Διεισδύει και στην Παλαιστίνη όπου καταλαμβάνει την Τιβεριάδα και την Καισάρεια (Μαρίτιμα). Αποτυγχάνει να εκπορθήσει την Ιερουσαλήμ. Το φθινόπωρο επιστρέφει στην Αντιόχεια έχοντας κυριεύσει και Βηρυτό, Βύβλο, Σιδώνα. Η όλη επιχείρηση είναι περισσότερο επιδρομή παρά μόνιμη κατάκτηση.
975
Ο Τσιμισκής διαπραγματεύεται με τον Αλπτακίν, έναν Τούρκο αρχηγό μισθοφορικού στρατού που είχε στασιάσει εναντίον του Χαλιφάτου και του εμπιστεύεται την πόλη της Δαμασκού, όπου ο Αλπτακίν κυβερνά ως υπόσπονδος. Σύντομα ο Τούρκος εκμεταλλευόμενος το κενό εξουσίας Αράβων και Βυζαντινών θα αποκτήσει τον έλεγχο πολλών πόλεων σε Συρία και Παλαιστίνη (ίσως με την ανοχή/υποστήριξη του Βυζαντίου).
975 21-12-975
Πεθαίνει στην Αίγυπτο ο Φατιμίδης χαλίφης Αλ-Μουίζ μετά από βασιλεία 22 ετών, κατά την οποία ξεκινώντας από την Τυνησία επέκτεινε την ηγεμονία των Φατιμιδών από τον Ατλαντικό μέχρι την Αίγυπτο, τη Συρία και την Αραβική χερσόνησο. Τον διαδέχεται ο γιος του Αλ-Αζίζ Μπιλλάχ που θα βασιλεύσει 21 χρόνια.
976 10-1-976
Πεθαίνει στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Ιωάννης Α’ Τσιμισκής σε ηλικία 51 ετών, μετά από 6 χρόνια στον θρόνο. Πιθανόν να δηλητηριάστηκε από ανθρώπους του Βασιλείου Λεκαπηνού με τον οποίο ο αυτοκράτορας ήταν έξω φρενών όταν ανακάλυψε ότι υπεξαίρεσε κτήματα στη Μικρά Ασία στις προσαρτηθείσες περιοχές. Ο πρόωρος θάνατός του θα ματαιώσει την παγίωση των νέων κατακτήσεων σε Συρία, Παλαιστίνη.
976 11-1-976 ★★★
Βασίλειος Β΄ ο Βουλγαροκτόνος Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος γίνεται αυτοκράτορας σε ηλικία 18 ετών, με συναυτοκράτορα τον αδερφό του Κωνσταντίνο Η’. Θα παραμείνει στο θρόνο μέχρι το 1025. O κύριος σύμβουλός του και παρακοιμώμενος είναι ο ευνούχος Βασίλειος Λεκαπηνός, που για τα επόμενα 9 χρόνια είναι πανίσχυρος.
976 Ιούνιος
Επιθέσεις των Σαρακηνών της Σικελίας εναντίον των Βυζαντινών κτήσεων της νοτίου Ιταλίας. Παράλληλα, ένας αραβικός στόλος λεηλατεί τα παράλια της περιοχής.
976
Ο Λεκαπηνός υποβιβάζει τον Βάρδα Σκληρό στη θέση του Δούκα Μεσοποταμίας και τοποθετεί στη θέση τού δομέστικου των σχολών της Ανατολής τον ευνούχο Πέτρο Φωκά. Ο Μιχαήλ Βούρτζης γίνεται Δούκας Αντιοχείας.
976
★★
Στάση Βάρδα Σκληρού Εκδηλώνεται η στάση του στρατηγού Βάρδα Σκληρού που θα λάβει τέλος τρία χρόνια αργότερα, το 979. Μετά την καθαίρεσή του από την αρχιστρατηγία ο Σκληρός στασιάζει και βρίσκει πολλούς υποστηρικτές. Θα νικήσει τον Πέτρο Φωκά στην Καππαδοκία και μέσα στο 976 θα πάρει τον έλεγχο μεγάλου μέρους της Μικράς Ασίας.
976
Συντάσσεται το Λεξικό της «Σούδας». Είναι κάτι μεταξύ λεξικού και εγκυκλοπαίδειας με 30.000 λήμματα, πολλά από τα οποία περιέχουν στοιχεία από πηγές που διαφορετικά θα είχαν χαθεί. Ο συντάκτης του πιθανόν ήταν κάποιος Σουΐδας ή Σούδας αγνώστων λοιπών στοιχείων.
977
Ο στασιαστής Βάρδας Σκληρός παίρνει με το μέρος του τον άρχοντα της Αντιοχείας Μιχαήλ Βούρτζη και άλλους διοικητές επαρχιών και στρατιωτικούς. Ο Λεκαπηνός στέλνει ανεπαρκείς ενισχύσεις υπό τον πρωτοβεστιάριο Λέοντα και τον πατρίκιο Ιωάννη οι οποίοι ηττώνται και σκοτώνονται σε μάχη, όπως και ο Πέτρος Φωκάς.
977
Ο έκπτωτος τσάρος της Βουλγαρίας Βόρις Β’ κατορθώνει να δραπετεύσει από την Κωνσταντινούπολη μαζί με τον αδερφό του Ρωμανό. Πλησιάζοντας τις υπό βουλγαρικό έλεγχο δυτικές περιοχές, οι δύο φυγάδες συναντούν μια βουλγαρική περίπολο που κατά λάθος σκοτώνει τον Βόριδα. Ο Ρωμανός προλαβαίνει να τους πει ποιος είναι και γλυτώνει. Ανακηρύσσεται τσάρος της Βουλγαρίας, αλλά την πραγματική εξουσία έχει ο Σαμουήλ.
977 977-986
Ο νέος ηγεμόνας των Βουλγάρων Σαμουήλ επεκτείνεται στη Μακεδονία. Τα επόμενα χρόνια θα ανακτήσει βαθμιαία μεγάλο μέρος των εδαφών που είχαν οι Βούλγαροι πριν την εισβολή του Σβιατοσλάβου Α’ του Κιέβου.
978
Ο Λεκαπηνός ανακαλεί στην ενεργό δράση τον Βάρδα Φωκά (που ήταν 7 χρόνια έγκλειστος σε μοναστήρι) για να αντιμετωπίσει τον Βάρδα Σκληρό. Παράλληλα, ο στόλος του Σκληρού ηττάται από τον αυτοκρατορικό στόλο.
978 19-6-978
Μάχη της Παγκάλειας. Ο Βάρδας Φωκάς παρασέρνει τον στασιαστή Βάρδα Σκληρό (που πολιορκούσε τη Νίκαια) στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Σε μάχη στην Παγκάλεια, κοντά στο Αμόριο, οι αυτοκρατορικές δυνάμεις του Βάρδα Φωκά ηττώνται, αλλά όχι αποφασιστικά, και συνεχίζουν την πορεία τους ανατολικά.
978
Οι Φατιμίδες Άραβες νικούν τον Τούρκο κυβερνήτη της Δαμασκού Αλπτακίν και καταλαμβάνουν τη Δαμασκό. Όλα τα εδάφη της Συρίας και Παλαιστίνης που είχε κυριεύσει ο Τσιμισκής πριν 3 χρόνια επανέρχονται υπό τον έλεγχο του Χαλιφάτου (των Φατιμιδών που έχουν έδρα το Κάιρο).
979 24-3-979
Μάχη στα Βασιλικά Θερμά (στο κέντρο της Μ. Ασίας). Ήττα του αποστάτη Βάρδα Σκληρού από τα πιστά στον αυτοκράτορα στρατεύματα με επικεφαλής τον Βάρδα Φωκά. Το στράτευμα του Φωκά έχει ενισχυθεί με 12.000 Ίβηρες ιππείς με επικεφαλής τον Ιωάννη Τορνίκιο. Μετά την ήττα, ο Σκληρός καταφεύγει στη Βαγδάτη, όπου θα παραμείνει για 6 χρόνια.
980
980
Ο Βλαδίμηρος Α’, με τη βοήθεια μιας δύναμης Βαράγγων που έφερε από τη Νορβηγία, επικρατεί στη μάχη διαδοχής μεταξύ των γιων του Σβιατοσλάβου Α’ και γίνεται ο νέος ηγεμόνας των Ρως του Κιέβου.
980
Ιδρύεται η Μονή Ιβήρων στο Άγιο Όρος που επανδρώνεται με Ίβηρες μοναχούς από τη Μονή Αγίας Λαύρας. Ιδρυτής είναι ο Ιωάννης Τορνίκιος που ήταν αρχηγός του Ιβηρικού ιππικού στη μάχη των Βασιλικών Θερμών εναντίον του στασιαστή Βάρδα Σκληρού.
980
Μετά τον θάνατο των άλλων τριών αδερφών Κομητόπουλων, ο Σαμουήλ μένει μόνος του στην ηγεσία της Βουλγαρίας και ανακηρύσσεται Tσάρος. Έχει ήδη αρχίσει προσπάθεια για απόκτηση εδαφών στον νότο και έχει κυριαρχήσει σε μεγάλο μέρος της σημερινής Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας.
981
Ο Όθων Β’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μεταφέρει την πρωτεύουσά του στη Ρώμη, όπου κατά τη διάρκεια ενός γεύματος δολοφονεί μέλη της αριστοκρατίας της Ρώμης που είναι αντίθετα στην εξουσία του. Στη συνέχεια ξεκινά μεγάλη εκστρατεία στην νότια Ιταλία εναντίον Μουσουλμάνων αλλά και Βυζαντινών.
982
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, ο αρχάγγελος Γαβριήλ αποκαλύπτεται στον μοναχό του Αγίου Όρους όσιο Γαβριήλ και χαράσσει τον ύμνο «Άξιον Εστί» σε πέτρινη πλάκα.
982
Ο Όθων Β’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ισχυριζόμενος ότι έχει δικαιώματα στη βυζαντινή νότια Ιταλία λόγω της Ελληνίδας γυναίκας του, εισβάλλει στην Απουλία και καταλαμβάνει τον Τάραντα και το Βρινδήσιον. Όμως παρά το μεγάλο μέγεθος του στρατού του ηττάται από τους Σαρακηνούς σε φονικοτάτη μάχη στο ακρωτήριο του Κρότωνα. Η ήττα κάνει μεγάλη αίσθηση σε όλη την Ευρώπη.
982
Ο Βάρδας Φωκάς, που είναι πλέον ο δομέστικος των σχολών της Ανατολής (αρχιστράτηγος), επιτίθεται στα ανατολικά και καταλαμβάνει το Χαλέπι, όπου οι μουσουλμάνοι κυβερνήτες (επισήμως, υπόσπονδοι του Βυζαντίου) έκαναν κινήσεις προσέγγισης με τους Φατιμίδες.
983
Ο Όθων Β’ της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον του Βυζαντίου και του Εμιράτου της Σικελίας (τους θεωρεί συμμάχους). Ετοιμάζεται για μεγάλη εκστρατεία στη νότια Ιταλία.
983
Επιδρομές των Βουλγάρων που φτάνουν μέχρι τις Θερμοπύλες. Προσπαθούν επανειλημμένα να καταλάβουν τη Λάρισα που βρίσκεται απομονωμένη σε μια περιοχή που είναι υπό βουλγαρικό έλεγχο. Ο Σαμουήλ τα επόμενα χρόνια θα εμποδίσει τους Λαρισαίους να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους με αποτέλεσμα η πόλη να υποφέρει από την πείνα.
983 7-12-983
Ο Όθων Β’ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πεθαίνει από ελονοσία στη Ρώμη μετά από βασιλεία 10 ετών. Τον διαδέχεται ο 3ετής γιος του Όθων Γ’ υπό την επιτροπεία της μητέρας του Θεοφανούς. Για τα επόμενα χρόνια η βυζαντινή πριγκίπισσα Θεοφανώ, ανιψιά του Τσιμισκή και του Νικηφόρου Φωκά, θα είναι ο πιο ισχυρός ηγεμόνας της Ευρώπης.
984
Ο αντίπαπας Βονιφάτιος Ζ’ που είχε καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη επιστρέφει στη Ρώμη υπό την προστασία Βυζαντινού στρατεύματος. Ο εν ενεργεία πάπας Ιωάννης ΙΔ’ φυλακίζεται και αργότερα δολοφονείται. Ο Βονιφάτιος θα δολοφονηθεί και ο ίδιος κατά τη διάρκεια ταραχών τον επόμενο χρόνο.
984
O κατεπάνω Ιταλίας Καλόκυρος Δελφινάς ανακτά για το Βυζάντιο το Μπάρι και το Άσκολι που είχαν απολεσθεί κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις του Γερμανού αυτοκράτορα Όθωνα Β’.
985 περίπου
Η μονή των Αμαλφηνών ιδρύεται στο Άγιο Όρος από 7 μοναχούς του τάγματος του Αγίου Βενέδικτου. Υπήρξε το σημαντικότερο από τα τρία λατινικά αβαεία στον Άθω.
985
Ο 28χρονος αυτοκράτορας Βασίλειος Β’, που ως τώρα ήταν μάλλον αδιάφορος, αναλαμβάνει τα ηνία της εξουσίας. Ο ευνούχος Βασίλειος Λεκαπηνός χάνει την εύνοια του Βασιλείου Β’ (που ήταν κι ανιψιός του), εκπίπτει από τα αξιώματά του, η περιουσία του δημεύεται και εξορίζεται στην Κριμαία. Η τεράστια δημευμένη περιουσία του θα βελτιώσει τα οικονομικά του κράτους.
986
Κατάληψη της Λάρισας από τους Βουλγάρους Μετά από πολυετή αποκλεισμό και πολιορκία, η Λάρισα που υποφέρει από την πείνα παραδίδεται στους Βουλγάρους. Ο πληθυσμός αναγκάζεται να μετοικήσει στη Βουλγαρία. Το λείψανο του Αγίου Αχιλλείου μεταφέρεται από τη Λάρισα σε ναό που χτίστηκε στη Μικρή Πρέσπα.
986 17-8-986
Μάχη στις Πύλες Τραϊνού. Μετά από μια αποτυχημένη πολιορκία της Σερδικής (Σόφια), κατά την οπισθοχώρησή του ο Βασίλειος Β’ εγκλωβίζεται από τον Σαμουήλ στα βουνά της Βουλγαρίας και γνωρίζει συντριπτική ήττα που είναι μεγάλο πλήγμα για το κύρος του.
986 26-10-986
Πολύ ισχυρός σεισμός στην Κωνσταντινούπολη με θύματα και ζημιές σε όλη την Ελλάδα και τη Βιθυνία. Το παλιρροϊκό κύμα είναι τόσο ψηλό που παρασέρνει και πνίγει έναν στυλίτη μοναχό. Ο τρούλος και ο δυτικός θόλος της Αγίας Σοφίας παθαίνουν σοβαρές ζημιές. Ο Βασίλειος καλεί έναν Αρμένιο αρχιτέκτονα από το Άνι και οι ζημιές στα μνημεία αποκαθίστανται σε λίγα χρόνια.
986
Ο Σαμουήλ της Βουλγαρίας μετά τη νίκη του στις Πύλες Τραϊανού επεκτείνει την κυριαρχία του ανατολικά φτάνοντας μέχρι τη Μαύρη θάλασσα. Μετά κατευθύνεται δυτικά, καταλαμβάνει το βυζαντινό Δυρράχιο, δηώνει τις δαλματικές ακτές και κατακτά τη Διόκλεια που ήταν κρατίδιο στο σημερινό Μαυροβούνιο, υπόσπονδο του Βυζαντίου.
986
Οι στρατιωτικοί είναι δυσαρεστημένοι από την αδράνεια της Κωνσταντινούπολης εναντίον Βουλγάρων και Αράβων, ενώ δεν έχουν σε καμιά εκτίμηση τον νεαρό Βασίλειο Β’, ειδικά μετά την ντροπιαστική ήττα στις Πύλες Τραϊανού. Το κλίμα αυτό το έχει καλλιεργήσει πρωτίστως ο ευνούχος Βασίλειος Λεκαπηνός πριν την εκτόπισή του.
987
★★
Στάση Βάρδα Φωκά Νέα στάση του δομέστικου Βάρδα Φωκά (ανιψιού του Νικηφόρου Φωκά) που διεκδικεί ξανά τον θρόνο του Βυζαντίου. Στην εκδήλωση της στάσης πρέπει να έχει βοηθήσει και ο Βασίλειος Λεκαπηνός πριν εκπέσει από τα αξιώματά του.
987
Τέλος της δυναστείας των Καρολιδών (που είχε ιδρύσει ο Καρλομάγνος) στη Γαλλία μετά τον θάνατο του 20ετούς Λουδοβίκου Ε’ σε κυνήγι. Ο κόμης του Παρισιού Ούγος Καπέτος ανακηρύσσεται βασιλιάς της Δυτικής Φραγκίας (Γαλλίας). Είναι ο ιδρυτής της δυναστείας των Καπετιδών που θα κυβερνήσουν μέχρι το 1328. Ουσιαστικά, οι μονάρχες της Γαλλίας θα ανήκουν σε κλάδους του ίδιου οίκου μέχρι τη Γαλλική Επανάσταση.
987
Ευνοημένος από τα σοβαρότατα προβλήματα με τους Βουλγάρους στα Βαλκάνια, ο επαναστάτης Βάρδας Φωκάς βρίσκει πολλούς υποστηρικτές στην Ανατολή. Ζητά και τη βοήθεια του εξόριστου Βάρδα Σκληρού που είναι έμπειρος, εξαιρετικά ικανός και με πολύ καλές διασυνδέσεις με Μουσουλμάνους και Χριστιανούς στις ανατολικές επαρχίες.
987 14-9-987
Ο Βάρδας Φωκάς αυτοανακηρύσσεται αυτοκράτορας. O Βάρδας Σκληρός αυτοανακηρύσσεται σε λίγο και αυτός αυτοκράτορας, αλλά φυλακίζεται από τον Φωκά και η συνεργασία τους τελειώνει εκεί.
987 Νοέμβριος
O ηγέτης των Ρως αναζητά την κατάλληλη θρησκεία για τον λαό του. Οι απεσταλμένοι του παρακολουθούν τη λειτουργία στην Αγια Σοφιά και μένουν εκστασιασμένοι. Σύμφωνα με την παράδοση, η αφήγησή τους («δεν ξέραμε εάν βρισκόμαστε στη γη ή στον ουρανό») θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στην επιλογή των Ρως να γίνουν χριστιανοί και να ακολουθήσουν το τυπικό της ανατολικής εκκλησίας.
987
Οι κάτοικοι του Μπάρι (Βάριον) στη νότια Ιταλία εξεγείρονται εναντίον του Βυζαντίου. Ο πρωτοσπαθάριος Σέργιος σκοτώνεται από τον όχλο.
987 τέλη
Ο πρίγκιπας των Ρως Βλαδίμηρος Α’ του Κιέβου καταλαμβάνει τη βυζαντινή πόλη Χερσώνα στην Κριμαία. Για να φύγει από την πόλη, ζητάει να παντρευτεί την Άννα, αδερφή του Βασιλείου Β’. Μετά από πολλή περίσκεψη ο αυτοκράτορας, μη έχοντας πολλές επιλογές, δέχεται. Η συναίνεση του Βασιλείου για τον γάμο της αδερφής του με τον βάρβαρο Ρως είναι ενδεικτικό της δυσχερούς θέσης στην οποία είχε βρεθεί.
988
★★★
Εκχριστιανισμός των Ρως Ο πρίγκιπας των Ρως Βλαδίμηρος Α’ βαπτίζεται στη Χερσώνα και παίρνει το όνομα Βασίλειος. Επιστρέφοντας καταστρέφει τα παγανιστικά είδωλα του Κιέβου και καλεί τους κατοίκους του να βαπτιστούν στον ποταμό Δνείπερο. Αργότερα αυτός και οι γιοι του θα γίνουν Άγιοι της Ορθοδοξίας.
988
Μετά τη βάπτισή του, ο Βλαδίμηρος Α’ του Κιέβου παντρεύεται την Άννα Πορφυρογέννητη, αδερφή του Βασιλείου Β’. Συγχρόνως αποχωρεί από τη Χερσώνα και στέλνει στρατιωτική βοήθεια 6.000 αντρών (Βαράγγων) στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα.
988 Απρίλιος
Με διάταγμα του Βασιλείου Α’ τίθεται ξανά σε ισχύ καταργημένος νόμος («Νεαρά») του Νικηφόρου Φωκά από το 964 που απαγόρευε την ίδρυση νέων μοναστηριών.
988 τέλη ★★
Βαράγγια Φρουρά Πρώτη εμφάνιση της Βαράγγιας φρουράς. Οι 6.000 Βάραγγοι του Βλαδίμηρου Α’ αποβιβάζονται στη Χρυσούπολη και ανατρέπουν τα σχέδια του Βάρδα Φωκά που είχε στείλει στρατό απέναντι από τη Βασιλεύουσα. Ο επικεφαλής του στρατεύματος των στασιαστών Καλόκυρος Δελφινάς (άνθρωπος του Λεκαπηνού, Κατεπάνω Ιταλίας μέχρι το 985) αιχμαλωτίζεται και παλουκώνεται για παραδειγματισμό.
989 13-4-989
Μάχη της Αβύδου. Ο Βασίλειος Β’ αντιμέτωπος με τον στρατό του στασιαστή Βάρδα Φωκά. Ο Φωκάς προκαλεί τον αυτοκράτορα σε μονομαχία, αλλά παθαίνει εγκεφαλικό και πεθαίνει. Ο στρατός του καταδιώκεται από τους Βάραγγους και έχει βαριές απώλειες.
989
Ο Βάρδας Σκληρός αποφυλακίζεται από τη χήρα του Φωκά και παίρνει για λίγο τη θέση του αποθανόντος Βάρδα Φωκά στην ηγεσία της εξέγερσης. Όμως οι περισσότεροι τον εγκαταλείπουν και παραδίδεται. Θα περάσει τα τελευταία του χρόνια εξόριστος στο Διδυμότειχο.
989
Ο Μιχαήλ ο πρώτος μητροπολίτης των Ρως φτάνει στο Κίεβο.
989
Ο κατεπάνω Ιταλίας Ιωάννης Αμμιρόπουλος καταστέλλει την εξέγερση στο Μπάρι και οι πρωταίτιοι εκτελούνται.
989
Ο Σαμουήλ της Βουλγαρίας συνεχίζει τις επιδρομές του στις δυτικές επαρχίες. Καταλαμβάνει τη Βέροια και πολιορκεί τη Θεσσαλονίκη.
990
991 Άνοιξη
Ξεκινά εκστρατεία του Βασιλείου Β’ εναντίον των Βουλγάρων στη Μακεδονία. Απελευθερώνεται η Βέροια. Γίνονται συνεννοήσεις του Βυζαντινού Αυτοκράτορα με τους Σέρβους και τους Κροάτες με σκοπό τη δημιουργία αντιπερισπασμού. Ενισχύονται οι φρουρές στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας.
991 15-6-991
Πεθαίνει η Θεοφανώ Σκλήραινα, χήρα του Όθωνα Β’, που ως επίτροπος του ανήλικου γιου της Όθωνα Γ’, αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, υπήρξε για λίγα χρόνια η ισχυρότερη ηγεμών της δυτικής Ευρώπης.
992 Μάρτιος
Ο Βασίλειος Β’ παραχωρεί με χρυσόβουλο εμπορικά προνόμια στους Ενετούς (για πρώτη φορά). Οι Ενετοί αποκτούν δικό τους τομέα στην Κωνσταντινούπολη και έχουν έκπτωση από το κομμέρκιον (δασμός 10%). Σε αντάλλαγμα, ο στόλος της Βενετίας τίθεται στη διάθεση των Βυζαντινών. Ο Βασίλειος χρειάζεται τον ενετικό στόλο επειδή σχεδιάζει παρέμβαση στη νότια Ιταλία.
993
Ξαναρχίζουν σοβαρές εχθροπραξίες στα ανατολικά σύνορα. Οι Φατιμίδες Άραβες εισβάλλουν στην περιοχή του Εμιράτου του Χαλεπίου που είναι κρατίδιο υπόσπονδο στο Βυζάντιο. Ο τούρκος βεζύρης της Δαμασκού Μαντζουτακίν πολιορκεί την Απάμεια (την επί του Ορόντου).
993 993-994
Ισχυρή ηλιακή καταιγίδα πλήττει τη γη, καθώς υπάρχουν αφηγήσεις ότι το Βόρειο Σέλας παρατηρήθηκε και σε μικρότερα του συνήθους γεωγραφικά πλάτη, επί μακρό διάστημα. Το ίδιο συμπεραίνεται και από την αυξημένη παρουσία Άνθρακα-14 στους παγετώνες και στους δακτυλίους των δέντρων.
994 15-9-994
Μάχη Ορόντη. Ήττα με απώλειες 5.000 για τον Δούκα Αντιοχείας Μιχαήλ Βούρτζη που είχε σπεύσει να ανακουφίσει την πολιορκία της Απάμειας (που ανήκει στους συμμάχους Χαμδανίδες του Χαλεπίου) από τους Φατιμίδες Άραβες. Μετά την ήττα ο Βούρτζης απολύεται.
995
Ο Δούκας Θεσσαλονίκης Γρηγόριος Ταρωνίτης παρασύρεται σε ενέδρα των Βουλγάρων έξω από την πόλη και σκοτώνεται. Ο γιος του Ασώτιος αιχμαλωτίζεται. Ο Ασώτιος θα παντρευτεί τη Μιροσλάβα, κόρη του τσάρου Σαμουήλ. Ο θάνατος του Ταρωνίτη και η αιχμαλωσία του Ασωτίου συγκλονίζουν την αυτοκρατορική αυλή.
995
Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος μεταβαίνει με 40.000 στρατό (και 80.000 μουλάρια) μέσα σε 15 μέρες από τη Μακεδονία στη Συρία για να αντιμετωπίσει τους Φατιμίδες που πολιορκούν το Χαλέπι (που το έχουν οι σύμμαχοί του Χαδμανίδες). Η κατάσταση διευθετείται με την υποχώρηση των Αράβων μπροστά στον προελαύνοντα βυζαντινό στρατό.
995
Ο Βουλγαροκτόνος καταλαμβάνει φρούρια στη ΒΔ Συρία όπως της Έμεσας (Χομς) και χτίζει νέο φρούριο στην Ταρτούς. Αποχωρεί ορίζοντας νέο δούκα Αντιοχείας τον Δαμιανό Δαλασσηνό.
995
Επιστρέφοντας από την Αντιόχεια ο αυτοκράτορας περνάει από την Καππαδοκία όπου ο μεγιστάνας Ευστάθιος Μαλεϊνός τον περιποιείται με μια εντυπωσιακά πλούσια φιλοξενία. Αυτή η επίδειξη πλούτου δεν αρέσει καθόλου στον λιτοδίαιτο Βασίλειο που παίρνει μαζί του στην Κωνσταντινούπολη τον Μαλεϊνό, τον φυλακίζει και δημεύει την περιουσία του.
995
Μετά την επιχείρηση στη Θεσσαλονίκη, ο Σαμουήλ συνεχίζει τις επιδρομές του στην Ελλάδα, και αυτή τη φορά φτάνει μέχρι την Κόρινθο. Έχει πλέον κυριαρχήσει σε όλες τις βυζαντινές περιοχές των Βαλκανίων εκτός από τη νότια Ελλάδα και τα ανατολικά Βαλκάνια.
996
Δημοσιεύεται η «Νεαρά» του Βασιλείου Β’ με αυστηρές διατάξεις εναντίον της μεγάλης γαιοκτησίας. Οι μικροϊδιοκτήτες ξαναπαίρνουν τα χωράφια τους που είχαν πάρει με διάφορους τρόπους οι «Δυνατοί» (αλλά και η Εκκλησία).
997 16-7-997 ★★
Μάχη του Σπερχειού Μεγάλη νίκη των Βυζαντινών. Ο δομέστικος των σχολών της Δύσης Νικηφόρος Ουρανός περνάει τον πλημμυρισμένο Σπερχειό τη νύχτα και αιφνιδιάζει τον βουλγαρικό στρατό του Σαμουήλ. Ο Ουρανός γυρίζει στην Κωνσταντινούπολη με 1.000 κεφάλια Βουλγάρων και 12.000 αιχμαλώτους. Ο Σαμουήλ γλυτώνει προσποιούμενος τον νεκρό. Είναι η πρώτη ήττα του Σαμουήλ.
998 19-7-998
Μάχη της Απάμειας Ο δούκας Αντιοχείας Δαμιανός Δαλασσηνός πολιορκεί την Απάμεια στη ΒΔ Συρία. Επεμβαίνει ο Φατιμίδης κυβερνήτης της Δαμασκού Τζάις ιμπν Σαμσάμα με 11.000 στρατιώτες. Συντριπτική ήττα των Βυζαντινών και θάνατος του Δαλασσηνού. Οι δυο γιοι του θα μείνουν 10 χρόνια αιχμάλωτοι στο Κάιρο.
999
Ο Βασίλειος Β’ επεμβαίνει στη ΒΔ Συρία. Θάβει τους νεκρούς της Απάμειας, απωθεί τους Φατιμίδες Άραβες και καταστρέφει την Άκκρα. Νέος Δούκας Αντιοχείας γίνεται ο Νικηφόρος Ουρανός. Ο αυτοκράτορας θα καταλάβει φρούρια στη Συρία όπως την Έμεσα (Χομς) αλλά αποτυχαίνει να καταλάβει την Τρίπολη. Ξεχειμωνιάζει στην Ταρσό.
Μάχες 
Αυτοκράτορες 