Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Πολιορκία της Νάπολης |
χρόνος: 536Νοέμβριος 536 |
| Πολιορκία και κατάληψη της Νάπολης από τον στρατό του Βελισάριου | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Οστρογότθοι
|
τοποθεσία: Νάπολη, στην Ιταλία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Κατάληψη πόλης |
πόλεμος: Γοτθικός Πόλεμος στην Ιταλία |
σύγχρονη χώρα:
Ιταλία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ιουστινιανός Α’) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Βελισάριος | Άγνωστος |
| Δυνάμεις: | <8.000 | |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Μετά τη γρήγορη κατάλυση του βασιλείου των Βανδάλων στη Βόρεια Αφρική, ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός αποφάσισε να επιτεθεί εναντίον του βασιλείου των Οστρογότθων στην Ιταλία παίρνοντας αφορμή από τη φυλάκιση και δολοφονία της βασίλισσας των Οστρογότθων Αμασούλθας με ηθικό αυτουργό τον εξάδερφό της και συμβασιλέα Θευδάτο (Theodahad ή Theodatus). Έτσι στις αρχές του 535, Βυζαντινές δυνάμεις έκαναν εισβολή στην Ιταλία. Ο Βελισάριος, που είχε πλέον τον τίτλο του στρατηγού αυτοκράτορα επιτέθηκε στη Σικελία ξεκινώντας από την Αφρική, ενώ ο magister militum per Illyricum Μούνδος εισέβαλε με 4000 άντρες στη Βόρεια Ιταλία από τη Δαλματία. Ο Βελισάριος αποβιβάστηκε στην Κατάνια. Είχε στη διάθεσή του λιγότερες δυνάμεις απ’ ό,τι στην Αφρική: 4.000 στρατιώτες και φοιδεράτους, 3.000 Ισαύρους, 200 Ούννους, 300 Μαυριτανούς και ένα σώμα από δορυφόρους, συνολικά γύρω στους 8.000 άντρες που μαζί με τον στόλο πρέπει να έφταναν τις 12.000. Στη Σικελία οι Βυζαντινοί δεν συνάντησαν ιδιαίτερες δυσκολίες εκτός από κάποια μικρή αντίσταση στο Πάνορμον (Παλέρμο). Το νησί κατακτήθηκε μέσα σε μερικούς μήνες, αν και ο Βελισάριος καθυστέρησε λίγο γιατί χρειάστηκε να «πεταχτεί» στην Καρχηδόνα όπου εκδηλώθηκε στάση του στρατού. Αφού αποκατέστησε την τάξη εκεί, επέστρεψε στη Σικελία στα μέσα του 536 και πέρασε με τον στρατό του στην ηπειρωτική Ιταλία. Διέσχισε ανεμπόδιστα την Καλαβρία και την Καμπάνια και έφτασε στη Νάπολη, που τη φρουρούσε ισχυρή γοτθική φρουρά. Οι πολίτες και η φρουρά της Νάπολης, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη σε άλλες πόλεις, δεν είχαν καμιά διάθεση να συνθηκολογήσουν και να παραδώσουν την πόλη. Εδώ στην Νάπολη λοιπόν ο Βελισάριος συνάντησε την πρώτη σοβαρή αντίσταση. Ήταν μέσα Οκτωβρίου του 536. Ο στόλος απέκλεισε το λιμάνι και την ακτή, ενώ ο Βελισάριος στρατοπέδευσε έξω από την πόλη. Δεν άργησε να τον επισκεφτεί μια αντιπροσωπεία των κατοίκων, που τον παρακάλεσαν να μην επιμείνει. Η Νάπολη είναι ένα μέρος χωρίς σπουδαιότητα, του είπαν, θα ήταν καλύτερο για όλους να την προσπεράσει. Ο στρατηγός απάντησε ότι δεν χρειαζόταν υποδείξεις, αλλά δεσμεύτηκε ότι αν παραδίνονταν χωρίς μάχη, κανένας δεν είχε να φοβηθεί τίποτα και οι Γότθοι θα μπορούσαν να φύγουν ανενόχλητοι. Στη συνέχεια, παίρνοντας κατά μέρος τον επικεφαλής της αντιπροσωπείας, κάποιον Στέφανο που φαινόταν πιο συνεννοήσιμος, του έταξε πολλά χρήματα αν μπορούσε να πείσει τους συμπολίτες του να παραδοθούν1. Στην πόλη έγινε συνέλευση των κατοίκων και στην αρχή οι περισσότεροι ήταν σύμφωνοι για παράδοση υπό όρους. Όμως παρενέβησαν δυο ρήτορες, ο Πάστωρ και ο Ασκληπιόδοτος, που ήταν της φιλογοτθικής, ούτως ειπείν, παράταξης και με πολύ ευγλωττία έπεισαν τους υπόλοιπους ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος να παραδοθούν. Το βασικό τους επιχείρημα ήταν ότι η πόλη ήταν ασήμαντη και οι Έλληνες δεν θα ήθελαν να καθυστερήσουν εκεί, οπότε θα έφευγαν ούτως ή άλλως σύντομα, ενώ η Νάπολη θα είχε επιδείξει έντιμη στάση στα μάτια όλων, ανεξάρτητα από το ποιος θα επικρατούσε στο τέλος του πολέμου. Επιπλέον, ο Οστρογότθος βασιλιάς Θευδάτος σίγουρα θα έστελνε στρατό για να τους βοηθήσει. Υιοθετώντας αυτήν την άποψη, οι Ναπολιτάνοι αρνήθηκαν να παραδοθούν, παρόλο που ο Βελισάριος υπήρξε πολύ υποχωρητικός. Όμως ο στρατηγός δεν ήθελε να προχωρήσει προς τη Ρώμη αφήνοντας στα μετόπισθεν ένα εχθρικό φρούριο που, παρά τη ρητορική των κατοίκων, ήταν ισχυρό και σημαντικό. |
Η Μάχη: |
 αναπαράσταση της Νάπολης της αρχής του Μεσαίωνα Ούτε από τη θάλασσα ήταν εύκολη η επίθεση επειδή τα επιθαλάσσια τείχη ήταν ψηλά2 και επιπλέον οι πολιορκούμενοι είχαν στη διάθεσή τους πετροβόλες μηχανές. Οι Βυζαντινοί κατέστρεψαν το υδραγωγείο που έφερνε νερό στη Νάπολη, αλλά αυτό δεν δημιούργησε σοβαρό πρόβλημα γιατί μέσα στην πόλη υπήρχαν πηγάδια. Κάτω από αυτές τις μη ευνοϊκές συνθήκες, οι Βυζαντινοί επιχείρησαν πολλές επιθέσεις, οι οποίες όλες αποκρούσθηκαν εύκολα. Και όχι μόνο αυτό αλλά είχαν και σοβαρές απώλειες. Κατά τον Προκόπιο (Λόγος ε’): «πολλάκις τε τοῦ περιβόλου ἀποπειρασάμενος ἀπεκρούσθη, τῶν στρατιωτῶν ἀπολέσας πολλοὺς, καὶ μάλιστα οἷς δὴ ἀρετῆς τι μεταποιεῖσθαι ξυνέβαινε. τὸ γὰρ Νεαπόλεως τεῖχος τὰ μὲν θαλάσσῃ, τὰ δὲ δυσχωρίαις τισὶν ἀπρόσοδόν τε ἦν καὶ τοῖς ἐπιβουλεύουσι τά τε ἄλλα καὶ διὰ τὸ ἄναντες εἶναι οὐδαμῆ ἐσβατόν.» Η Νάπολη άντεχε παρόλο που ο βασιλιάς Θευδάτος δεν είχε κάνει καμιά κίνηση για να στείλει βοήθεια3. Μετά από προσπάθειες αρκετών ημερών και μετά από τις αχρείαστες απώλειες, ο Βελισάριος το πήρε απόφαση ότι η πόλη δεν θα έπεφτε εύκολα και ότι, πράγματι, δεν άξιζε τον κόπο να καθυστερεί εκεί περισσότερο. Άλλωστε βιαζόταν να βαδίσει εναντίον της Ρώμης πριν τον προλάβει ο χειμώνας. Έτσι αποφάσισε να εγκαταλείψει τα σχέδια για κατάληψη της πόλης και να φύγει. Όμως ενώ ήδη είχαν δοθεί διαταγές για αναχώρηση, ένας Ίσαυρος στρατιώτης που περιεργαζόταν το κατεστραμμένο υδραγωγείο πρόσεξε ότι το κανάλι που διοχέτευε το νερό στην πόλη περνούσε κάτω από τα τείχη τρυπώντας τον βράχο. Τώρα που δεν είχε νερό, το κανάλι ήταν μια δίοδος κάτω από τα τείχη. Το άνοιγμα ήταν μικρό για να χωρέσει άνθρωπος, και μάλιστα με πανοπλία, αλλά θα μπορούσε να διευρυνθεί. Ο Ίσαυρος ανέφερε την ανακάλυψή του σε έναν αξιωματικό (τον Παύκαρη, επίσης Ίσαυρο) ο οποίος έσπευσε να ενημερώσει τον Βελισάριο. Ο στρατηγός, περιχαρής, αντάμειψε καλά τον στρατιώτη και διέταξε να μεγαλώσουν την τρύπα, αλλά με πολύ προσοχή για να μη γίνουν αντιληπτοί. Οι Βυζαντινοί άρχισαν να δουλεύουν πυρετωδώς στο άνοιγμα για το μεγαλώσουν Χρησιμοποιούσαν λίμες και όχι αξίνες για να μην κάνουν θόρυβο. Όταν το άνοιγμα ήταν έτοιμο, ο Βελισάριος θέλησε να δώσει ακόμα μια ευκαιρία στους κατοίκους να παραδοθούν για να αποφευχθεί η αιματοχυσία. Κάλεσε τον Στέφανο στο στρατόπεδο, και διαβεβαιώνοντάς τον ότι η πόλη θα έπεφτε την επομένη, τον παρακάλεσε να πείσει τους συμπολίτες του να συνθηκολογήσουν για να αποφύγουν τις μεγάλες συμφορές που γνώριζε κάθε πόλη μετά από άλωση. Και του εξήγησε ότι έχοντας πολλούς βαρβάρους στον στρατό του, δεν μπορούσε να ελέγξει τη συμπεριφορά τους όταν θα έμπαιναν στην πόλη, πολλώ δε μάλλον μετά τις απώλειες των τελευταίων ημερών. Ο Στέφανος επέστρεψε με δάκρυα στην πόλη ικετεύοντας για έναν συμβιβασμό, αλλά οι υπόλοιποι τον αγνόησαν πιστεύοντας ότι οι εκκλήσεις του Βελισαρίου για αποφυγή αιματοχυσίας ήταν απλά ένα κόλπο. Μετά από την αποτυχία και αυτής της προσπάθειας για ειρηνική λύση, κατά τη διάρκεια της νύχτας 600 Βυζαντινοί μπήκαν έρποντας στο υδραγωγείο, μη έχοντας ιδέα αν το κανάλι έβγαζε κάπου ή αν η έξοδος φυλάσσονταν. Οι υπόλοιποι απέξω έκανε θορύβους και κινήσεις αντιπερισπασμού. Τα ξημερώματα ο υπαρχηγός του Βελισάριου, ο Βέσσας που ήταν Γότθος, άνοιξε διάλογο με τους φρουρούς στα τείχη που κατέληξε σε εκατέρωθεν ανταλλαγή ύβρεων και προσβολών, αλλά ο στόχος να αποσπάσουν την προσοχή των φρουρών είχε επιτευχθεί. Η ομάδα που ήταν στο κανάλι βγήκε σε ένα σπίτι βαθιά μέσα στην πόλη, στο ξεχασμένο πηγάδι ενός σπιτιού, όπου έμεινε μια γηραιά κυρία μόνη της (που τους παρακολουθούσε άφωνη να ανεβαίνουν από το υπόγειο). Από εκεί κατευθύνθηκαν στο βόρειο τμήμα των τειχών όπου εξουδετέρωσαν τη φρουρά. Ο υπόλοιπος στρατός όρμησε στα τείχη. Οι πρώτοι ανέβηκαν επάνω εύκολα με σκάλες. Μετά άνοιξαν τις πύλες και μπήκαν όλοι μέσα. Με τους Βυζαντινούς εντός των τειχών, οι υπερασπιστές δεν είχαν καμία τύχη. Επακολούθησε σφαγή. Οι φρικαλεότητες για τις οποίες είχε προειδοποιήσει ο Βελισάριος ήταν δύσκολο να αποφευχθούν. Ειδικά οι Ούννοι ήταν ασυγκράτητοι. Με δυσκολία ο Βελισάριος μπόρεσε τελικά να ελέγξει τους άντρες του και να σταματήσει το μακελειό. Όλοι οι αιχμάλωτοι απελευθερώθηκαν. Από τη γοτθική φρουρά γλύτωσαν 800. Αυτούς οι Βυζαντινοί τους συμπεριφέρθηκαν καλά. Οι επιζήσαντες Ναπολιτάνοι στράφηκαν εναντίον των δημαγωγών που τους είχαν παρασύρει στην πείσμονα άρνηση οδηγώντας τους στην καταστροφή. Τον Ασκληπιόδοτο τον λίντσαραν, αλλά όχι τον Πάστορα που πρόλαβε και πέθανε από αποπληξία όταν έμαθε ότι η πόλη έπεσε. Η Νάπολη έπεσε στις αρχές Νοεμβρίου του 536. Η πολιορκία είχε διαρκέσει 20 μέρες. |
Επακόλουθα: |
| Η πτώση της Νάπολης ήταν οδυνηρό πλήγμα για τους Γότθους. Η αδράνεια που είχε επιδείξει ο βασιλιάς τους Θευδάτος ήταν απαράδεκτη. Οι αγανακτισμένοι Οστρογότθοι συνεδρίασαν και εξέλεξαν έναν άλλο βασιλιά, τον Ουίτιγις. Ο Θευδάτος που ήταν στη Ρώμη, προσπάθησε να καταφύγει στη Ραβένα, αλλά στο δρόμο τον σκότωσαν κατά διαταγή του νέου βασιλιά. Ο Βελισάριος βάδισε εναντίον της Ρώμης την οποία ο Ούτιγις εγκατέλειψε με την πρόφαση ότι έπρεπε να πολεμήσει τους Φράγκους στον βορρά. |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|