Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Μπαρ |
χρόνος: 10427 Οκτωβρίου 1042 |
| Πανωλεθρία των Βυζαντινών σε νυχτερινή επίθεση των Σέρβων | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Σέρβοι
|
τοποθεσία: Σε φαράγγι του βουνού Rumija βορειοανατολικά από το Μπαρ (αρχαίο Αντιβάριον) του Μαυροβουνίου
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Νυχτερινή Επίθεση |
πόλεμος: Εξεγέρσεις Σέρβων |
σύγχρονη χώρα:
Μαυροβούνιο |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Κωνσταντίνος Θ' Μονομάχος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Πατρίκιος Μιχαήλ | Στέφαν Βόισλαβ |
| Δυνάμεις: | 40.000 (;) | Άγνωστο |
| Απώλειες: | τα 2/3 του στρατού | ελάχιστες |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Μια από τις πολλές προκλήσεις που χρειάστηκε να αντιμετωπίσει ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ Μονομάχος ήταν η εξέγερση και ανεξαρτητοποίηση του κρατιδίου της Ντούκλιας στα δυτικά Βαλκάνια. Η Ντούκλια ή, κατά τους Βυζαντινούς, Διοκλεία ήταν μεσαιωνική ηγεμονία, αρχικά Σκλαβηνία, που αντιστοιχούσε, χοντρικά, στο σημερινό νότιο Μαυροβούνιο. Ήταν Βυζαντινή επαρχία που κατά περιόδους την είχαν διεκδικήσει και οι Βούλγαροι. Οι κάτοικοι αναφέρονται από τις πηγές ως «Διοκλητιανοί» και ήταν ως επί το πλείστον Σλάβοι (Σέρβοι) και Ιλλυριοί. Από το 1014, Βυζαντινός τοπάρχης της Ντούκλιας, με έδρα το λιμάνι Μπαρ, ήταν ο Στέφαν Βόισλαβ (ή Στέφανος Βοϊσθλάβος ή Βοϊσθλάβος ο Διοκλητιανός).  Στέφαν Βόισλαβ Το 1037 ή το 1038 ο Βόισλαβ κατόρθωσε να αποδράσει από την Κωνσταντινούπολη, επέστρεψε στη Διοκλεία και ξεσήκωσε ξανά τους συμπατριώτες του εναντίον του Βυζαντίου. Αυτή τη φορά το κίνημα είχε επιτυχία και ο κυβερνήτης Θεόφιλος Ερωτικός εκδιώχθηκε. Οι Βυζαντινοί αντέδρασαν, αλλά για άλλον λόγο: Το 1039 ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Δ’ ο Παφλαγών διέμενε στη Θεσσαλονίκη και περίμενε εκεί ένα πλοίο φορτωμένο με 10 καντάρια χρυσού από τη νότια Ιταλία. Το πλοίο ναυάγησε στα βράχια της ακτής της Διοκλείας και ο Βόισλαβ οικειοποιήθηκε το φορτίο. Όταν ο αυτοκράτορας απαίτησε την επιστροφή του χρυσού, ο Βόισλαβ τον αγνόησε. Κατόπιν τούτου, ο Μιχαήλ ο Παφλαγών έστειλε εναντίον του ένα βυζαντινό στράτευμα με επικεφαλής τον αμαθέστατον ευνούχο Γεώργιο Προβατά, ο οποίος χάθηκε στα βουνά, έπεσε σε ενέδρες και υπέστη ταπεινωτική ήττα. Κατά τον Σκυλίτζη: «καὶ δυσχωρίαις καὶ φάραγξι καὶ δυσβάτοις ἀπερισκέπτως ἐμπεσὼν τόποις, τό τε στράτευμα ὅλον ἀπώλεσε καὶ αὐτὸς δυσχερῶς διεσώθη.» Στη συνέχεια ο Βόισλαβ αποθρασύνθηκε και ενώ η αυτοκρατορία βρισκόταν στο μέσον μιας κρίσης με τη βουλγαρική στάση του Πέτρου Δελεάνου, άρχισε επιδρομές σε άλλα Βυζαντινά εδάφη, ενώ επεκτάθηκε γρήγορα προς τη Δαλματία και τη σημερινή βόρεια Αλβανία. Κάποια στιγμή μάλιστα, πολιόρκησε και το Δυρράχιο. Η στάση και οι επιδρομές του Βοϊσθλάβου ήταν σοβαρό πρόβλημα και έπρεπε να δοθεί μια λύση. Το 1042 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’ Μονομάχος έγραψε στον άρχοντα του Δυρραχίου πατρίκιο Μιχαήλ (που ήταν «ὁ Ἀναστασίου τοῦ λογοθέτου υἱός») και του έδωσε εντολή να συγκεντρώσει στρατό από το θέμα Δυρραχίου και από γειτονικά θέματα και να καταπνίξει την εξέγερση του ηγεμόνα της Ντούκλιας. |
Η Μάχη: |
 η ήττα των Βυζαντινών στο Μπαρ από το χειρόγραφο Σκυλίτζη Ο Μιχαήλ βάδισε προς την Διοκλεία αλλά το πρόβλημα ήταν ότι δεν είχε πολεμική εμπειρία ούτε ικανότητες («πολεμικῆς ἐπιστήμης ἀπέχων μακράν, οἷα σκιατραφὴς ἄνθρωπος καὶ ἐμπαθείαις ἐντεθραμμένος»). Ο Βυζαντινός στρατός μπήκε στην περιοχή της Διοκλείας χωρίς αρχικά να συναντήσει αντίσταση. Ο Μιχαήλ άρχισε να πυρπολεί πόλεις και χωριά στα πεδινά χωρίς όμως να παίρνει μέτρα για να καλύψει τα νώτα του και χωρίς να φροντίζει για τη φύλαξη των στενών μέσα από τα οποία τον παρέσερναν οι Μαυροβούνιοι, που σε αυτή τη φάση είχαν περιοριστεί σε ανταρτοπόλεμο. Την νύχτα της 7ης Οκτωβρίου, μετά τα μεσάνυχτα, και ενώ ο Βυζαντινός στρατός είχε στρατοπεδεύσει σε μια ορεινή περιοχή του όρους Rumija(1), βορειοανατολικά από το Μπαρ, ένας Σέρβος μπήκε στο στρατόπεδο και άρχισε να φωνάζει τάχα έντρομος ότι ένας τεράστιος εχθρικός στρατός ερχόταν προς το μέρος τους. Αυτό έφερε μεγάλη αναστάτωση στο στρατόπεδο, και τελικά επικράτησε πανικός όταν οι Σέρβοι άρχισαν να κατηφορίζουν αργά και απειλητικά από τις πλαγιές υπό τον ήχο πολλών σαλπίγγων για να δώσουν την εντύπωση ότι είχαν πραγματικά μεγάλο στρατό. ΟΙ Βυζαντινοί προσπάθησαν να οπισθοχωρήσουν, αλλά τα περάσματα ήταν πιασμένα από τους Σέρβους και βρέθηκαν εγκλωβισμένοι μέσα σε ένα φαράγγι. Επακολούθησε χάος και οι Βυζαντινοί, χωρίς δυνατότητα να αμυνθούν και χωρίς ηγεσία, ήταν στο έλεος των εχθρών που τους έριχναν πέτρες και βέλη ψηλά από τα βράχια του φαραγγιού. Το μακελειό συνεχίστηκε όλη τη νύχτα και την επόμενη μέρα! Τη νίκη σφράγισε στο τέλος η επέμβαση του Σερβικού ιππικού. Οι απώλειες του Βυζαντινού στρατού ανήλθαν στα δύο τρίτα της συνολικής του δύναμης. Εφτά Βυζαντινοί στρατηγοί έπεσαν στο πεδίο της μάχης. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η μάχη θεωρείται μέγα ιστορικό γεγονός στο σύγχρονο Μαυροβούνιο. Η 7η Οκτωβρίου είναι εθνική επέτειος και επίσημη εορτή του στρατού της χώρας! |
Επακόλουθα: |
| Μετά από αυτή τη μάχη, η Ντούκλια κέρδισε την ανεξαρτησία της από το Βυζάντιο για πάνω από 100 χρόνια. Ο Στέφανος Βοϊσθλάβος πέθανε τον επόμενο χρόνο, το 1043, αλλά οι διάδοχοί του αποδείχτηκαν εξίσου μαχητικοί. Η Ντούκλια επεκτάθηκε πολύ και για μερικές δεκαετίες ήταν το ισχυρότερο Σλαβικό κράτος στα Βαλκάνια. Από τον 12ο αιώνα, η ισχύς της άρχισε να εξασθενεί και σταδιακά μπήκε ξανά στη σφαίρα επιρροής του Βυζαντίου. Το 1186 προσαρτήθηκε στη Σερβία και η περίοδος αυτονομίας της έληξε. |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|