Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Φρίγδου(Frigidus) |
χρόνος: 3946 Σεπτεμβρίου 394 |
| Επική νίκη του Θεοδοσίου εναντίον των σφετεριστών του θρόνου της Δύσης | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Ρωμαίοι (Εμφύλιος)
|
τοποθεσία: Επί του ποταμού Φρίγδου (λατινικά: Frigidus, σύγχρονη ονομασία Vipava) στη σημερινή Σλοβενία, κοντά στο χωριό Sanabor
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Ύστεροι Ρωμαϊκοί εμφύλιοι πόλεμοι |
σύγχρονη χώρα:
Σλοβενία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Θεοδόσιος Α' ο Μέγας) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Αυτοκράτωρ Θεοδόσιος Α’(& Στιλίχων, Αλάριχος) | Ευγένιος & Αρβογάστης |
| Δυνάμεις: | 20.000-30.000 Ρωμαίοι & 20.000 Γότθοι | 35.000 με 50.000 |
| Απώλειες: | Βαριές + 10.000 Γότθοι | Βαριές |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Τον Μάιο του 392, ο Αυτοκράτορας της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Βαλεντινιανός Β’ βρέθηκε νεκρός στην κατοικία του στη Γαλατία. Ο Αρβογάστης, ο Φράγκος magister militum (αρχηγός στρατού) της Δύσης και εκ των πραγμάτων ηγεμόνας πλέον της Δυτικής Αυτοκρατορίας, πληροφόρησε τον Αυτοκράτορα της Ανατολής Θεοδόσιο ότι ο νεαρός αυτοκράτορας είχε αυτοκτονήσει. Ο Θεοδόσιος δεν τον πίστεψε. Εξάλλου γνώριζε ότι ο Αρβογάστης ήταν από καιρό ο πραγματικός ισχυρός άντρας στη Δυτική Αυτοκρατορία και είχε περιορίσει τον Βαλεντιανό σε διακοσμητικό ρόλο, ενώ συμπεριφερόταν προς αυτόν με σκαιό τρόπο. Ο Αρβογάστης, επειδή ήταν βάρβαρος και όχι εκ γενετής Ρωμαίος, δεν τόλμησε να αυτοανακηρυχθεί αυτοκράτορας. Γι’ αυτό ανέβασε τον Φλάβιο Ευγένιο, αρχιγραμματέα της Δυτικής αυλής, στον θρόνο. Ο Ευγένιος ήταν ένας αξιοσέβαστος δάσκαλος της ρητορικής και υποστηριζόταν από την πλειοψηφία των ειδωλολατρών μελών της Ρωμαϊκής Συγκλήτου. Ο νέος «αυτοκράτορας» προώθησε την επιστροφή στη Ρωμαϊκή ειδωλολατρική θρησκεία, αποκαθιστώντας τις ειδωλολατρικές τελετές, προνόμια και σημαντικά ιερά, όπως τον Βωμό της Νίκης. Ο Θεοδόσιος αναστατώθηκε με την ειδωλολατρική αναβίωση στη Δύση. Επί πλέον ήταν και ο θάνατος του Βαλεντινιανού, που, συν τοις άλλοις, ήταν και αδερφός της γυναίκας του. Αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον Ευγένιο ως Αυτοκράτορα και ανακήρυξε τον ίδιο του τον γιο Ονώριο (8 ετών τότε) Αύγουστο της Δύσης, τον Ιανουάριο του 393. Το επόμενο βήμα ήταν η στρατιωτική επέμβαση στη Δύση. Οι προετοιμασίες για την εκστρατεία κράτησαν αρκετά, καθώς ο στρατός της Ανατολής δεν ήταν έτοιμος για μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακος. Τελικά ο Θεοδόσιος ανεχώρησε από την Κωνσταντινούπολη τον Μάιο του 394 και κινήθηκε αργά προς τα Βαλκάνια, ενισχυόμενος καθ’ οδόν από διάφορες δυνάμεις. Το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του ήταν Φοιδεράτοι (βάρβαροι μισθοφόροι) από τους οποίους 20.000 ήταν ένα σώμα Βησιγότθων με αρχηγό τον Αλάριχο. |
Η Μάχη: |
 Μάχη του Φρίγδου (Johann Weikhard von Valvasor, 1689) Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν κάπου στη δυτική Σλοβενία κοντά στο ποταμό Frigidus (που σημαίνει «κρύος») και που μάλλον ταυτίζεται με τον σημερινό Vipava. Πριν από τη μάχη, οι σφετεριστές έστησαν ένα άγαλμα του Ερμή στην άκρη του πεδίου της μάχης και απεικονίσεις του Ηρακλή στα λάβαρα του στρατού. Ο Αρβογάστης είχε πιάσει όλες τις πλεονεκτικές θέσεις γύρω από το πεδίο της μάχης και όταν ο Θεοδόσιος εκδήλωσε επίθεση κατόρθωσε να τον αποκρούσει με επιτυχία. Το τέλος της πρώτης μέρας βρήκε τον στρατό της Ανατολής να έχει υποστεί βαριές απώλειες, με τουλάχιστον 10.000 από τους Βησιγότθους νεκρούς. Ο Αρβογάστης που είχε πλέον την πρωτοβουλία κινήσεων, έστειλε μια μεγάλη μονάδα να κάνει κυκλωτική κίνηση και να επιτεθεί στα μετόπισθεν του αντιπάλου. Όμως αυτή η κίνηση έφερε αντίθετα αποτελέσματα, καθώς η μονάδα αυτή λιποτάκτησε και πήγε με το μέρος του εχθρού (μάλλον επειδή ο Θεοδόσιος τους έδωσε περισσότερα λεφτά). Ενισχυμένος με νέες δυνάμεις, ο Θεοδόσιος το πρωί της επόμενης μέρας επιτέθηκε ξανά. Και πάλι η μάχη ήταν αμφίρροπη, όταν ξαφνικά μια ισχυρή καταιγίδα ενέσκηψε στο πεδίο της μάχης με πολύ ισχυρούς ανέμους με κατεύθυνση προς τις θέσεις των δυτικών σηκώνοντας πολύ σκόνη και εμποδίζοντας εντελώς την ορατότητα . Σύμφωνα με τον θρύλο, ο άνεμος (που είναι χαρακτηριστικός σε εκείνα τα μέρη με την ονομασία Bora –«Μπόρα») ήταν τόσο δυνατός που τα βέλη που εκτόξευαν οι δυτικοί γυρνούσαν πίσω, καταπάνω τους. Έχοντας εναντίον τους τη φοβερή θύελλα, οι γραμμές των δυτικών άρχισαν να διασπώνται και σύντομα η άμυνά τους κατέρρευσε. Στο τέλος της ημέρας, ο Θεοδόσιος ήταν νικητής σε μια ιστορική και αποφασιστικής σημασίας μάχη. Ο Ευγένιος συνελήφθη και αποκεφαλίσθηκε. Ο Αρβογάστης ξέφυγε και διέφυγε στις Άλπεις, αλλά μερικές μέρες αργότερα αυτοκτόνησε. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η μάχη αυτή θεωρείται η τελευταία με τη συμμετοχή ενός ειδωλολάτρη δωδεκαθεϊστή ηγεμόνα. Όμως ούτε ο Ευγένιος ούτε ο Αρβογάστης ήταν ειδωλολάτρες. Είναι πολύ πιθανόν οι χριστιανοί ιστορικοί της εποχής να διαστρέβλωσαν τα γεγονότα και να υπερέβαλαν στις αφηγήσεις για ειδωλολατρικές τελετές, προκειμένου να δικαιολογήσουν την επίθεση του Θεοδοσίου και να παρουσιάσουν τη νίκη ως εφάμιλλης αξίας με αυτήν της Μιλβίας γέφυρας. Ακόμα και η ιστορία με την ξαφνική θύελλα δεν είναι πολύ πιστευτή σήμερα. |
Επακόλουθα: |
| Μετά τη νίκη του Θεοδοσίου, ολόκληρη η αυτοκρατορία ενώθηκε ξανά κάτω από έναν αυτοκράτορα, για τελευταία φορά στη Ρωμαϊκή ιστορία. Αποτέλεσε, επίσης, την τελική ήττα των Ρωμαίων ειδωλολατρών. Μακροπρόθεσμα η ήττα των Δυτικών έφερε την πλήρη αποδυνάμωση των Λεγεώνων της Δύσης και αύξηση της εξάρτησης από τους ξένους μισθοφόρους, κάτι που επιτάχυνε την παρακμή της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|