Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης |
χρόνος: 62629 Ιουν-10 Αυγ 626 |
| Ιστορική πολιορκία της Πόλης από Πέρσες και Αβάρους | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άβαροι, Πέρσες
|
τοποθεσία: Κωνσταντινούπολη
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Πολιορκία |
πόλεμος: Πόλεμοι εναντίον Αβάρων και Σλάβων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ηράκλειος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Πατριάρχης Σέργιος, Μάγιστρος Βώνος | Χαγάνος Αβάρων (άγνωστος), Σαρβαραζάς |
| Δυνάμεις: | 12.000 | 80.000 Άβαροι + άγνωστος αριθμός Περσών |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Στις 25 Μαρτίου 624, ο Αυτοκράτορας Ηράκλειος που είχε επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη μετά την πρώτη του εκστρατεία εναντίον των Περσών το 622, αναχώρησε και πάλι εμπιστευόμενος την Πόλη στον Πατριάρχη Σέργιο και στον στενό του συνεργάτη μάγιστρο Βώνο που είχαν αναλάβει και την κηδεμονία του γιου του Ηρακλείου και διαδόχου Κωνσταντίνου. Ο Ηράκλειος συγκέντρωσε τις δυνάμεις του στη Βιθυνία και ξεκίνησε μια νέα αντεπίθεση κατά των Σασσανιδών Περσών, η οποία είχε τον χαρακτήρα ιερού πολέμου. Οι Άβαροι, στο μεταξύ, μαζί με τους Σλάβους και άλλες βόρειες φυλές (Βουλγάρους, Γέπιδες, κ.λπ.), εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία και έκαναν σαρωτικές επιδρομές στα Βαλκάνια. Ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης δεν έμεινε αδρανής και προετοίμασε την άμυνά του. Σε μια ευφυή κίνηση αντιπερισπασμού, ήρθε σε συνεννόηση με τον χαγάνο των Αβάρων και αποφάσισαν κοινή δράση εναντίον της Βυζαντινής πρωτεύουσας. Σημειωτέον ότι ήδη από το 617 (ή μπορεί και νωρίτερα) οι Πέρσες είχαν κατορθώσει να εγκαταστήσουν ένα προγεφύρωμα και είχαν συνεχή παρουσία στη Χαλκηδόνα, απέναντι από την Πόλη, στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου. |
Η Μάχη: |
 η πολιορκία του 626 στο Χρονικόν του Κ. Μανασσή Ο περσικός στρατός ήταν στην ασιατική πλευρά της Πόλης, ενώ οι Άβαροι με τους Σλάβους των οποίων ο αριθμός έφτανε τις 80.000, στην ευρωπαϊκή (όπου κατέστρεψαν το υδραγωγείο του Ουάλη). Το Βυζαντινό ναυτικό διατήρησε τον έλεγχο στον Βόσπορο, και αυτό αποδείχθηκε ζωτικής σημασίας, καθώς οι Πέρσες δεν μπορούσαν να στείλουν στρατεύματα ούτε πολιορκητικές μηχανές στην ευρωπαϊκή πλευρά για να βοηθήσουν τους συμμάχους τους. Επιπλέον, εξουδετερώθηκε τελείως το πλεονέκτημα της συνέργειας των επιτιθεμένων και μειώθηκε η αποτελεσματικότητα της πολιορκίας, επειδή οι Πέρσες είχαν υψηλή τεχνογνωσία και εμπειρία σε πολιορκίες και αν μπορούσαν να συμμετάσχουν πιο ενεργά, θα προκαλούσαν σοβαρά προβλήματα. Έτσι τη πολιορκία διεξήγαν ουσιαστικά οι Άβαροι, με τους Πέρσες να συμμετέχουν απλά στον αποκλεισμό από τα ανατολικά και κατά καιρούς να επιχειρούν να παρέμβουν χωρίς μεγάλη επιτυχία. Στο μεταξύ ο αυτοκράτορας Ηράκλειος λόγω της βαθιάς διείσδυσής του στη Μεσοποταμία δεν ήταν σε θέση να βοηθήσει, έστειλε όμως ένα μικρό τμήμα του στρατού του πίσω, κυρίως για να ανυψώσει το ηθικό των πολιορκημένων. Οι υπερασπιστές στη Βασιλεύουσα έφταναν περίπου τους 12.000 άνδρες, κυρίως ιππείς – ένα επίλεκτο στρατιωτικό σώμα. Οι πολιορκητικές μηχανές των Αβάρων εμφανίσθηκαν μπροστά στα τείχη στις 30 Ιουνίου, οπότε οι Βυζαντινοί συνειδητοποίησαν ότι βρίσκονταν υπό πολιορκία. Προσπάθησαν να δωροδοκήσουν τον χαγάνο, αλλά εκείνος ήθελε οπωσδήποτε την παράδοση της Πόλης. Παρά τις συνεχείς επιθέσεις στα τείχη με βολές από τους καταπέλτες για ένα μήνα, το ηθικό διατηρήθηκε ακμαίο εντός των τειχών, κυρίως λόγω του Πατριάρχη Σεργίου που με θρησκευτικό ζήλο έκανε συνεχώς λιτανείες στα τείχη με την εικόνα της Παναγίας και ενθάρρυνε τους υπερασπιστές με τη διαβεβαίωση ότι οι Βυζαντινοί ήταν υπό θεϊκή προστασία αφού αγωνίζονταν εναντίον ειδωλολατρών. Στις 6 Αυγούστου, οι Άβαροι επιτέθηκαν σε ένα ευάλωτο σημείο των τειχών και κατάφεραν να μπουν μέσα και να καταλάβουν την εκκλησία της Παναγίας των Βλαχερνών, στην οποία οχυρώθηκαν περιμένοντας τη σλαβική επίθεση από τη θάλασσα με μονόξυλα που είχε σχεδιαστεί να γίνει την επόμενη μέρα. Όμως Βυζαντινοί κατάσκοποι έμαθαν το σύνθημα της επίθεσης των Σλάβων, που ήταν το άναμμα φωτιάς από μία συγκεκριμένη θέση, που ονομαζόταν «Πτερόν». Ο Βώνος έδωσε διαταγή να ανάψουν παραπλανητικές φωτιές στο «Πτερόν», που προκάλεσαν την άκαιρη επίθεση των σλαβικών μονόξυλων και οι Βυζαντινοί τους αποδεκάτισαν. Την ίδια τύχη είχαν και τα πλοιάρια που μετέφεραν Πέρσες στρατιώτες από τη Χαλκηδόνα, τα οποία βυθίσθηκαν από το βυζαντινό ναυτικό. Γύρω στους 4.000 Πέρσες έχασαν τη ζωή τους. Έτσι η 7η Αυγούστου ήταν μια καθοριστική μέρα της πολιορκίας επειδή οι Βυζαντινοί απέκρουσαν μια μεγάλη επίθεση και προκάλεσαν σοβαρές απώλειες στους εχθρούς, που προφανώς τότε συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν εύκολο να πάρουν την Πόλη. Στο μεταξύ έφτασε η είδηση ότι ο αδερφός του Ηρακλείου Θεόδωρος νίκησε τον Πέρση στρατηγό Σαχίν στη Μικρά Ασία και κατευθύνεται προς την Κωνσταντινούπολη. Αυτό ενθουσίασε τους αμυνομένους που έκαναν έφοδο εκτός των τειχών αιφνιδιάζοντας τους Αβάρους. Αποθαρρυμένος από τις εξελίξεις ο χαγάνος και υποφέροντας από έλλειψη εφοδίων αναγκάστηκε να λύσει την πολιορκία και να αποχωρήσει προς τα δυτικά. Ο Πέρσης στρατηγός Σαρβαραζάς δεν είχε λόγο πλέον να παραμένει στη Χαλκηδόνα και φοβούμενος μη δεχτεί επίθεση από τον Θεόδωρο αποχώρησε και αυτός ταπεινωμένος από την πλήρη αποτυχία της επίθεσης εναντίον της Βασιλεύουσας. Ο Θεοφάνης συνοψίζει ως εξής: «δέκα δὲ ἡμέρας τῇ πόλει παρακαθίσαντες διά τε γῆς καὶ θαλάττης τῇ τοῦ θεοῦ δυνάμει καὶ συνεργίᾳ καὶ ταῖς πρεσβείαις τῆς ἀχράντου καὶ θεομήτορος παρθένου ἡττήθησαν· καὶ πλήθη πολλὰ ἀποβαλόντες ἔν τε γῇ καὶ θαλάττῃ, μετὰ μεγάλης αἰσχύνης εἰς τοὺς ἑαυτῶν τόπους ὑπέστρεψαν.» Η σωτηρία της πόλης που πήρε διαστάσεις θριάμβου αποδόθηκε από τους Βυζαντινούς στην Παναγία. Ο Πατριάρχης Σέργιος, ο νεαρός Κωνσταντίνος, με όλους του επισήμους και τον λαό πήγαν στο ναό Παναγίας των Βλαχερνών και όλοι όρθιοι έψαλλαν τον «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη τους προς «Τη υπερμάχω στρατηγώ». Ήταν από τις πιο ωραίες στιγμές στην ιστορία του Βυζαντίου. Οι κρίσιμοι παράγοντες που συνετέλεσαν στη νίκη σε μια από τις πιο σπουδαίες πολιορκίες της παγκόσμιας ιστορίας ήταν η πρόχειρη προετοιμασία και η έλλειψη εφοδίων για αμφότερα τα επιτιθέμενα στρατεύματα, η ισχύς των τειχών της πόλης και η Βυζαντινή ναυτική υπεροχή, η οποία απέτρεψε τις δυνάμεις των Περσών να βοηθήσουν ουσιαστικά στην πολιορκία και να συνδυαστούν αποτελεσματικά με τους Αβάρους. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η σωτηρία της πόλης που πήρε διαστάσεις θριάμβου αποδόθηκε από τους Βυζαντινούς στην Παναγία. Ο Πατριάρχης Σέργιος, ο νεαρός Κωνσταντίνος, με όλους του επισήμους και τον λαό πήγαν στο ναό Παναγίας των Βλαχερνών και όλοι όρθιοι έψαλλαν τον «Ακάθιστο Ύμνο» στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» και την ευγνωμοσύνη τους προς «Τη υπερμάχω στρατηγώ». Ήταν από τις πιο ωραίες στιγμές στην ιστορία του Βυζαντίου. |
Επακόλουθα: |
| Πέρα από τη μεγάλη αξία που είχε η σωτηρία της πρωτεύουσας, η ήττα ήταν καθοριστική τόσο για τους Αβάρους όσο και για τους Πέρσες. Μετά την ήττα, η ισχύς και το κύρος των Αβάρων παρήκμασαν, δεν συνήλθαν ποτέ και το χαγανάτο τους εξαφανίσθηκε σε 3 δεκαετίες. Οι Πέρσες που είχαν απασχολήσει ένα μεγάλο μέρος του στρατού τους χωρίς κανένα όφελος, απέτυχαν στο να αποτρέψουν τον Ηράκλειο να διεισδύσει νικηφόρα στην επικράτειά τους, ενώ το ηθικό των Βυζαντινών ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|