Κατάληψη του φρουρίου Περκρί(Περκίν) |
χρόνος: 1034 |
Ανακατάληψη μεθοριακού φρουρίου από τους Βυζαντινούς | ★ ★ ★ ★ ★ |
εχθρός: Τουρκομάνοι
|
τοποθεσία: Κοντά στο ΒΑ άκρο της λίμνης Βαν και στην πόλη Muradiye (Αρμεν. Berkri) της ανατολικής Μικράς Ασίας
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
τύπος μάχης: Κατάληψη Πόλης |
πόλεμος: Ύστεροι Πόλεμοι εναντίον Αράβων/Μουσουλμάνων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ρωμανός Γ' ο Αργυρός) | ▼ Οι Εχθροί | |
Επικεφαλής: | Πατρίκιος Νικήτας Πηγονίτης | Εμίρης Αλείμ |
Δυνάμεις: | ||
Απώλειες: |
Ιστορικό πλαίσιο: |
Την εποχή της βασιλείας της αυτοκράτειρας Ζωής και των διαφόρων συζύγων της (1028-1055), η κατάσταση στο Βυζαντινό κράτος διαμορφώνεται ως εξής: Στον θρόνο και στην Αυλή έρχονται και παρέρχονται τυχάρπαστες προσωπικότητες που προβαίνουν σε ενέργειες και παίρνουν αποφάσεις που μεσοπρόθεσμα βλάπτουν σοβαρά την αυτοκρατορία. Όμως στρατιωτικά το Βυζάντιο είναι ακόμα δυνατό, μετά από μια σειρά βασιλέων με εξαιρετικές στρατιωτικές ικανότητες (Νικηφόρος Φωκάς, Τσιμισκής, Βασίλειος Β’) που δημιούργησαν μεγάλη παράδοση. Έτσι παρά την ανεκδιήγητη κατάσταση στην αυτοκρατορική αυλή, ο στρατός (και ο στόλος) εξακολουθεί να είναι αποτελεσματικός και να επανδρώνεται από ικανά στελέχη. Μετά το 1030 και παρά την ήττα τους στο Αζάζιον, οι Βυζαντινοί ανέπτυξαν έντονη δραστηριότητα στα νοτιοανατολικά σύνορα, δηλαδή στην Άνω Μεσοποταμία και στη Βόρεια Συρία. Εκ των πρωταγωνιστών ήταν ο Θεόκτιστος στην περιοχή της Αντιόχειας, όπου κυρίευσε διάφορα φρούρια, αλλά και ο Μανιάκης, που αφού ανακατέλαβε την Έδεσσα, αποκατέστησε τη βυζαντινή κυριαρχία και σε άλλες περιοχές πιο ανατολικά. Πιθανόν είχε πάρει και τη Μαρτυρόπολη (στο έσχατο ΝΑ άκρο της σημ. Τουρκίας) και ίσως να είχε φτάσει και πιο μακριά (δεν έχουμε σαφή εικόνα). Ένας άλλος παράγοντας που γεννά εξελίξεις αυτήν την περίοδο είναι ότι δεν υπάρχει μία μεγάλη και κυρίαρχη μουσουλμανική δύναμη στα νότια και ανατολικά σύνορα του Βυζαντίου. Υπάρχουν διάφορες μικρές και κατακερματισμένες ηγεμονίες (αρμενικές, γεωργιανές, τουρκμενικές, αραβικές, κουρδικές) που αντιμάχονται μεταξύ τους. Κάποιες από αυτές, όταν περιέρχονται σε δύσκολη θέση αναζητούν εσπευσμένα προστασία, οπότε το ισχυρό στρατιωτικά και πλούσιο Βυζάντιο είναι μια προφανής επιλογή. Σε αυτό το κλίμα, ο τοπικός «Σαρακηνός» Εμίρης Αλείμ(1) παρέδωσε στο Βυζάντιο το φρούριο Περκρί(ν) ή Περκίν(2) βορειοανατολικά από τη λίμνη Βαν. Συγχρόνως έστειλε τον γιο του στη Κωνσταντινούπολη για να οριστικοποιήσει τη συμφωνία. Ο εμίρης προσδοκούσε ότι η εθελούσια υπαγωγή του στο Βυζάντιο θα του απέφερε τίτλους, αξιώματα και χρηματικές απολαβές (ελπίσας πατρικιότητός τε και πλείστων άλλων αμοιβών δωθήναι), σύμφωνα με την καθιερωμένη πρακτική της Βυζαντινής διπλωματίας. Κάτι ανάλογο είχε συμβεί με την προσάρτηση του γειτονικού Αρμενικού κρατιδίου Βασπουρακάν (Βαασπρακανία) λίγα χρόνια πριν, την εποχή του Βουλγαροκτόνου. Όμως ο αυτοκράτορας Ρωμανός Γ’ ήταν πολύ άρρωστος (μάλλον επειδή τον δηλητηρίαζε σιγά-σιγά η Ζωή ) και δεν μπόρεσε να δεχθεί τον γιο του εμίρη, ο οποίος αποχώρησε άπρακτος και βαρύτατα προσβεβλημένος. Λόγω της προσβολής, αλλά και πιθανόν επειδή διέγνωσε αδυναμία στη Βυζαντινή διοίκηση, ο γιος του εμίρη έπεισε τον πατέρα του να ξεχάσει τη συμφωνία. |
Η Μάχη: |
Αρμενική εκκλησία (Αγ. Στέφανος) κοντά στο φρούριο Έτσι ο Αλείμ ζήτησε βοήθεια από ομοεθνείς του «Πέρσες» γειτονικών κρατιδίων και κατέλαβε αιφνιδιαστικά το φρούριο σκοτώνοντας όλους τους Βυζαντινούς στρατιώτες της φρουράς, η δύναμη της οποίας ήταν τουλάχιστον 6.000 (σύμφωνα με Γεωργιανές πηγές ήταν 24.000). Η εξέλιξη αυτή ήταν πολύ σοβαρή και απεστάλη στο Περκρί ισχυρή Βυζαντινή δύναμη αποτελούμενη κατά κύριο λόγο από Βαράγγους, επικεφαλής της οποίας ήταν ο πατρίκιος Νικήτας Πηγονίτης . Ο Πηγονίτης ανακατέλαβε το φρούριο μετά από πολυαίμακτη πολιορκία και θανάτωσε τον εμίρη Αλείμ και τον γιο του. |
Αξιοσημείωτα: |
Δεδομένου ότι ο Αλείμ ήταν Τουρκομάνος, τα γεγονότα στο φρούριο Περκρί ήταν η πρώτη σύγκρουση ανάμεσα σε Βυζαντινές δυνάμεις και Τούρκους. Μέχρι τότε δεν είχε σημειωθεί πολεμική σύγκρουση με κάποιο από τα νομαδικά τουρκικά φύλα που επεκτείνονταν σιγά-σιγά από ανατολικά. Με άλλα λόγια, στο Περκρί το 1034 έγινε η πρώτη μάχη στην ιστορία ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους. |
Επακόλουθα: |
Το Περκρί παρέμεινε για ένα διάστημα Βυζαντινή κτήση. Ήταν έδρα στρατηγίδος, με διοικητή στρατηγό, υπαγόμενη στο Δουκάτο της Βαασπρακανίας. Παρέμεινε σε αυτό το καθεστώς για μερικές δεκαετίες μέχρι που άρχισαν οι εδαφικές απώλειες εξαιτίας των Σελτζούκων. Φαίνεται ότι είχαν αρχίσει από την εποχή εκείνη τα προβλήματα με τους Τουρκομάνους και, μπροστά στον διαφαινόμενο νέο κίνδυνο, μετατέθηκε εκεί ο ικανότατος Γεώργιος Μανιάκης που έγινε Κατεπάνω Βαασπρακανίας για λίγο, το 1036/37. |
Παρατηρήσεις: |
|
|