Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη της Ανδρασσού |
χρόνος: 9608 Νοεμβρίου 960 |
| Αποφασιστική νίκη επί των Αράβων που σηματοδότησε μια νέα ελπιδοφόρα αρχή | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες
|
τοποθεσία: Στα στενά των βουνών της Κιλικίας στη Νότια Τουρκία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Ενέδρα |
πόλεμος: Ύστεροι Πόλεμοι εναντίον των Αράβων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ρωμανός Β') | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Στρατηγός Λέων Φωκάς | Εμίρης Σαΐφ αλ-Ντάουλα |
| Δυνάμεις: | Λιγότεροι από τον εχθρό | 3.000 |
| Απώλειες: | Σχεδόν όλοι σκοτώθηκαν |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυτοκράτορα Ρωμανού Β’ (959 – 963), οι κύριοι εχθροί του Βυζαντίου στην Ανατολή ήταν οι Χαδμανίδες(1) Άραβες και ο Εμίρης τους Σαΐφ αλ-Ντάουλα(2) με έδρα το Χαλέπι. Τον Ιούλιο του 960, ο στρατηγός Νικηφόρος Φωκάς συγκρότησε ένα μεγάλο στράτευμα – κυρίως από τον θεματικό στρατό της Μικράς Ασίας – και αποβιβάστηκε στην Κρήτη για να την απελευθερώσει. Αυτό ανέτρεψε την ισορροπία δυνάμεων στο μέτωπο της Ανατολής και ο Σαΐφ αλ-Ντάουλα άδραξε την ευκαιρία να εξαπολύσει επιδρομές μεγάλης κλίμακας στις περιοχές εντός της Βυζαντινής Ανατολίας. Ο Αυτοκράτορας Ρωμανός Β’ έστειλε τον Λέοντα Φωκά, αδερφό του Νικηφόρου, στην Ανατολή για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Ο Λέων, ήταν Δομέστικος των Σχολών της Δύσης, δηλαδή αρχιστράτηγος των ευρωπαϊκών επαρχιών, ο οποίος είχε μόλις συντρίψει τους Ούγγρους στη Θράκη και στάλθηκε εσπευσμένα στη Μικρά Ασία για να αντιμετωπίσει τους Χαμδανίδες. Στο μεταξύ,ο στρατός του αλ-Ντάουλα – περί τους 30.000 άνδρες – είχε προχωρήσει μέχρι το Θέμα του Χαρσιανού στη κεντρική Μικρά Ασία. Οι Άραβες κατέλαβαν το ομώνυμο φρούριο και κατέσφαξαν τη φρουρά, λεηλάτησαν και κατέκαψαν τη γύρω περιοχή και αιχμαλώτισαν πολλούς κατοίκους. Στα τέλη του φθινοπώρου, οι επιδρομείς πήραν τον δρόμο της επιστροφής φορτωμένοι λάφυρα και μεταφέροντας χιλιάδες αιχμαλώτους, όπως αναφέρει ο Βυζαντινός ιστορικός Λέων ο Διάκονος. |
Η Μάχη: |
 Η μάχη της Ανδρασσού στο χειρόγραφο Σκυλίτζη Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν ένα μικρό οχυρό στα στενά και κρύφτηκαν στο πέρασμα. Ο αλ- Ντάουλα είχε περάσει ξανά από το ίδιο μέρος στην αρχή της επιδρομής του. Κατά την επιστροφή οι στρατηγοί του τον συμβούλεψαν να ακολουθήσει άλλο δρόμο. Αυτός όμως, υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του, πήρε το ρίσκο να ακολουθήσει την ίδια διαδρομή. Στις 8 Νοεμβρίου, έπεσε στην ενέδρα. Οι Άραβες μπήκαν ανυποψίαστοι στο πέρασμα διασπώντας τους σχηματισμούς τους για να κινούνται εύκολα στο κακοτράχαλο έδαφος. Μαζί τους έσερναν τους πολυάριθμους αιχμαλώτους και κουβαλούσαν τα λάφυρα από τις λεηλασίες τους. Όταν ολόκληρη η αραβική φάλαγγα βρέθηκε μέσα στο στενό, ο Λέων Φωκάς έδωσε το σύνθημα της εφόδου, ενώ η είσοδος και η έξοδος του περάσματος σφραγίστηκαν με βράχους και κορμούς δέντρων. Ο αιφνιδιασμός των Αράβων ήταν πλήρης. Πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν και αρκετοί κατέθεσαν τα όπλα και παραδόθηκαν. Ο αλ-Ντάουλα μόλις που κατάφερε να ξεφύγει από την ενέδρα, με τη βοήθεια ενός εξωμότη που του έδωσε ένα άλογο. Όλοι οι αιχμάλωτοι των Αράβων απελευθερώθηκαν. Σύμφωνα με τις πηγές μόλις 300 περίπου άνδρες του αλ-Ντάουλα γλίτωσαν από την καταστροφή και τον ακολούθησαν πίσω στο Χαλέπι. Η μεγάλη νίκη εορτάστηκε με θρίαμβο στην Κωνσταντινούπολη με τους Άραβες αιχμαλώτους να παρελαύνουν δέσμιοι. Μεταξύ των αιχμαλώτων φαίνεται πως ήταν και συγγενείς του εμίρη και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του εμιράτου. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η εκστρατεία αυτή έμεινε γνωστή στους Άραβες ως «γαζουάτ αλ-μουσίμπα» (ghazwat al-musiba, «η φρικτή εκστρατεία») |
Επακόλουθα: |
| Η μάχη ήταν ένα σημείο καμπής στη μακρά σύγκρουση μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων στην Ανατολή. Ο θρίαμβος έδωσε τη χρονική άνεση στους Βυζαντινούς να περατώσουν την κατάληψη της Κρήτης και ήταν η αρχή της πτώσεως της δυναστείας των Χαδμανιδών, οι οποίοι στο εξής δεν ήταν σε θέση να κάνουν επιδρομές στην Ανατολία. Τον επόμενο χρόνο ο ίδιος ο Νικηφόρος Φωκάς επιτέθηκε στους Χαδμανίδες και το 962 άλωσε το Χαλέπι. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|