Μάχη Αρκαδιουπόλεως |
χρόνος: 970Μάρτιος 970 |
Νίκη των Βυζαντινών επί των Ρως που εκδιώχθηκαν από τη Θράκη | ★ ★ ★ ★ ★ |
εχθρός: Ρως, Πετσενέγοι, Βούλγαροι
|
τοποθεσία: Στην Αρκαδιούπολη, το σημερινό Λουλέ Μπουργκάς, στην Ανατολική Θράκη, 80 χλμ. δυτικά της Κων/πολης
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
τύπος μάχης: Ενέδρα |
πόλεμος: Επιδρομές των Ρως |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ιωάννης Α' Τσιμισκής) | ▼ Οι Εχθροί | |
Επικεφαλής: | Δομέστικος Βάρδας Σκληρός | Άγνωστος |
Δυνάμεις: | 10.000–12.000 άντρες | 30.000 (ίσως λιγότεροι) |
Απώλειες: | 25 με 55 | Βαρύτατες, ίσως 20.000 |
Ιστορικό πλαίσιο: |
Κατά το έτος 965 ή 966, οι Βυζαντινοί παίρνοντας θάρρος από τις επιτυχίες τους κατά των Αράβων, αρνήθηκαν να πληρώσουν τον ετήσιο φόρο προς τους Βουλγάρους, σύμφωνα με τη συνθήκη του 926. Η κίνηση αυτή ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου, πλην όμως ο Βυζαντινός στρατός ήταν ακόμη απασχολημένος στην Ανατολή, γι’ αυτόν τον λόγο ο Νικηφόρος Φωκάς ζήτησε τη βοήθεια των Ρως του Κιέβου. Ο Χαγάνος των Ρως Σβιατοσλάβ Α΄ (Μέγας Πρίγκιψ του Πριγκιπάτου του Κιέβου) ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό και εισέβαλε στη Βουλγαρία το 967 ή 968, με μια καταστροφική επιδρομή. Οι Βούλγαροι αναγκάστηκαν να συρθούν σε διαπραγματεύσεις, όμως ο Σβιατοσλάβος επέστρεψε το καλοκαίρι του 969 και κατάλαβε ολόκληρη τη Βουλγαρία μέσα σε λίγους μήνες. Το βυζαντινό σχέδιο είχε αποτύχει. Ένας καινούργιος και επικίνδυνος εχθρός είχε προκύψει στα Βαλκάνια. Ο νέος Αυτοκράτορας Τσιμισκής, ο οποίος πολεμούσε στην Αντιόχεια, ανέθεσε τον πόλεμο στα Βαλκάνια στον κουνιάδο του, τον Δομέστικο των Σχολών Βάρδα Σκληρό και τον ευνούχο Στρατοπεδάρχη Πέτρο Φωκά, οι οποίοι άρχισαν να ετοιμάζουν ένα εκστρατευτικό σώμα στη Θράκη. Οι εντολές που είχαν ήταν απλά να εκπαιδεύσουν το στράτευμα και να οργανώσουν την άμυνα της Θράκης. Τα νέα μαθεύτηκαν, και ο Σβιατοσλάβ έστειλε μια ισχυρή δύναμη των Ρως, μαζί με πολλούς Βουλγάρους και Πετσενέγους(1), προς νότον. Αφού κατέπνιξαν στο αίμα το τελευταίο μεγάλο Βουλγαρικό προπύργιο της Φιλιππούπολης (σύγχρονο Πλοβντίβ), παρέκαμψαν την ισχυρή αμυντικά πόλη της Αδριανούπολης και κατευθύνθηκαν εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στην Αρκαδιούπολη. Ο Σκληρός παρέμεινε εντός των τειχών της πόλης και οι Ρως στρατοπέδευσαν εκεί κοντά. Οι Ρως ήταν σίγουροι ότι ο αυτοκρατορικός στρατός φοβόταν να τους αντιμετωπίσει. Γι’ αυτό, εφησυχασμένοι, άρχισαν επιδρομές στην περιοχή λεηλατώντας και αμελώντας την άμυνα του στρατοπέδου τους. |
Η Μάχη: |
Οι Βυζαντινοί καταδιώκουν τους Ρως Μετά την αρχική επαφή, οι Βυζαντινοί άρχισαν να υποχωρούν με τάξη, στρεφόμενοι κατά διαστήματα πίσω για να επιτεθούν στους Πετσεγένους που τους κατεδίωκαν, οι οποίοι έτσι απομακρύνθηκαν από το κυρίως σώμα του στρατού των Ρως. Η κίνηση αυτή ήταν δύσκολη και αιματηρή, βασιζόμενη στην πειθαρχία και αντοχή της μικρής Βυζαντινής δύναμης. Όταν οι δύο αντίπαλες δυνάμεις έφθασαν στο σημείο της ενέδρας, οι σάλπιγγες ήχησαν και οι δύο κρυμμένοι Βυζαντινοί σχηματισμοί επιτέθηκαν στα πλευρά και τα μετόπισθεν των Πετσενέγων. Αποκομμένοι και περικυκλωμένοι οι Πετσενέγοι άρχισαν να πανικοβάλλονται και να τρέπονται σε φυγή. Η μάχη σύντομα μετατράπηκε σε σφαγή και ο πανικός εξαπλώθηκε και στους Βούλγαρους και τους Ρως που ακολουθούσαν από πίσω. Το αποτέλεσμα ήταν ο εχθρός να υποστεί τεράστιες απώλειες (20.000 σύμφωνα με τους Βυζαντινούς ιστορικούς) μέσα στο γενικό χάος. Από τον Βυζαντινό στρατό σκοτώθηκαν περίπου 25 (σύμφωνα με τον Σκυλίτζη) ή 55 (σύμφωνα με τον Λέοντα τον Διάκονο) και τραυματίστηκαν αρκετοί, όπως και πολλά άλογα, από τα βέλη των Πετσενέγων. |
Αξιοσημείωτα: |
Ένας από τους ηγέτες των Πετσενέγων προσπάθησε να σταματήσει τους πανικόβλητους άνδρες του, αλλά δέχθηκε επίθεση από τον ίδιο τον Βάρδα Σκληρό, ο οποίος και τον σκότωσε με μια κίνηση της σπάθης του, που λέγεται ότι τον έκοψε στα δύο, από το κεφάλι μέχρι τη μέση, κόβοντας ακόμη και το Πετσενέγικο κράνος και τον θώρακα. |
Επακόλουθα: |
Οι εισβολείς εκδιώχθηκαν από τη Θράκη και περιορίστηκαν στη βόρεια Βουλγαρία, αλλά οι Βυζαντινοί δεν αξιοποίησαν αμέσως τη νίκη καθώς ο Βάρδας Σκληρός διατάχθηκε να μετακινηθεί στη Μ.Ασία για να αντιμετωπίσει τον στασιαστή Βάρδα Φωκά. Το επόμενο έτος όμως επιλήφθηκε ο ίδιος ο Τσιμισκής, και νίκησε ξανά τον Σβιατοσλάβο στο Δορύστολον (Σιλίστρα) επί του Δούναβη. Ο Σβιατοσλάβος συμφώνησε να αποχωρήσει από τα Βαλκάνια και δολοφονήθηκε καθ’ οδόν προς το Κίεβο. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά: Δημοσθένης Λαμπρινάκης |
Παρατηρήσεις: |
|
|