Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Πολιορκία της Θεσσαλονίκης (1) |
χρόνος: 586Σεπτέμβριος 586 |
| Αποτυχημένη πολιορκία της Θεσσαλονίκης από τους Σλάβους | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Σλάβοι
|
τοποθεσία: Θεσσαλονίκη
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Πολιορκία |
πόλεμος: Πόλεμοι εναντίον Αβάρων και Σλάβων |
σύγχρονη χώρα:
Ελλάδα |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Μαυρίκιος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Άγνωστος | Άγνωστος |
| Δυνάμεις: | Άγνωστος | 100.000 |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Οι Σλάβοι (ή Σκλαβηνοί) πρωτοεμφανίζονται στη Βυζαντινή ιστορία στις αρχές του 6ου αιώνα, όταν μεγάλοι αριθμοί Σλάβων αναφέρεται ότι ζουν σε δάση και έλη βόρεια από τον Δούναβη. Ανήκουν σε διάφορες φυλές που συχνά πολεμούν μεταξύ τους. Κατά καιρούς εισβάλλουν στις παραδουνάβιες περιοχές της αυτοκρατορίας εισχωρώντας σιγά-σιγά όλο και πιο νότια. Μέχρι τα μέσα του 6ου αιώνα έχουν εξελιχθεί σε σοβαρή απειλή. Μια από τις πρώτες εκτεταμένες αναφορές στη δραστηριότητά τους γίνεται από τον ιστορικό Προκόπιο όταν εξιστορεί την καταστροφή της Τοπείρου (στον Νέστο, δυτικά της Ξάνθης) από τους Σκλαβηνούς το 549. Στις αρχές περίπου της δεκαετίας του 580 άρχισε μια μεγάλης κλίμακας μετακίνηση Σλάβων στα Βαλκάνια. Οι επιδρομές των Αβάρων κατά μήκος της κοιλάδας του Δούναβη μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα άνοιξαν, κατά κάποιο τρόπο, τον δρόμο για τους Σλάβους, και ένας μεγάλος πληθυσμός που περιλάμβανε 100.000 πολεμιστές ξεχύθηκε στη Θράκη και την Ιλλυρία. Δεν επρόκειτο απλώς για μετανάστευση, αλλά για επιδρομή που συνδυαζόταν με λεηλασίες, αρπαγές και σφαγές. Το χαρακτηριστικό των Σλάβων ήταν ότι συνήθως κινούνταν πεζοί –πολύ γρήγορα– και όχι με άλογα όπως οι άλλες βάρβαρες φυλές. Ακόμα κι έτσι, κατόρθωσαν να φτάσουν μέχρι τις παρυφές της Κωνσταντινούπολης. Η επιδρομή των Σλάβων δεν συνάντησε μεγάλη αντίσταση. Ο Βυζαντινός στρατός είχε εμπλακεί σε πόλεμο με τους Πέρσες και ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει πολλές δυνάμεις εναντίον Αβάρων και Σλάβων. Υπήρχε και μια σχετική απροθυμία από τους στρατιωτικούς να πολεμήσουν στα Βαλκάνια, γιατί, σε σύγκριση με το Περσικό μέτωπο, το δυτικό θέατρο επιχειρήσεων παρείχε ελάχιστες ευκαιρίες για λαφυραγώγηση, ειδικά απέναντι στους πεινασμένους Σλάβους. Έτσι ο Μαυρίκιος με στρατεύματα δίχως κίνητρο, αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες στο να καταφέρει κάποιες έστω και τοπικές περιορισμένες επιτυχίες, με αποτέλεσμα οι Σλάβοι να φτάσουν μέχρι τα Αναστασιανά τείχη της Κωνσταντινούπολης. Εκεί όμως τους σταμάτησε ο στρατηγός του Μαυρικίου Κομεντίολος το 584, ο οποίος ως επικεφαλής ταξιαρχίας τους νίκησε στον ποταμό Εργίνεια (;) και τον επόμενο χρόνο τους νίκησε για άλλη μια φορά κοντά στην Αδριανούπολη και τους απώθησε. Μετά από αυτά οι Σλάβοι, οι οποίοι είχαν πληγεί και από την επιδημία πανώλης που είχε ενσκήψει τότε σε όλα τα Βαλκάνια, γύρισαν πίσω και κινήθηκαν προς τα δυτικά. |
Η Μάχη: |
 Άγιος Δημήτριος Τα γεγονότα της πολιορκίας είναι γνωστά από μία μόνο πηγή το Α΄ Βιβλίο Διηγήσεων των Θαυμάτων του αγίου Δημητρίου το οποίο συνέγραψε ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Ιωάννης Α', στις αρχές του 7ου αιώνα. (Την εποχή της πολιορκίας αρχιερέας της Θεσσαλονίκης δεν ήταν ο Ιωάννης, αλλά ο Ευσέβιος.) Σύμφωνα με τον Ιωάννη, ο στρατός των βαρβάρων αριθμούσε περί τους 100.000 άνδρες. Στην πόλη δεν υπήρχε μεγάλη στρατιωτική δύναμη ενώ ο κυβερνήτης (ο Ύπαρχος Ιλλυρικού) έλειπε. Απουσίαζαν επίσης και πολλοί από τους κατοίκους επειδή ήταν η περίοδος του τρύγου. Η άμυνα βασίστηκε περισσότερο σε ένα είδος πολιτοφυλακής που αυτοσχεδίαζε χωρίς σχέδιο και ιεραρχία. Επιπλέον οι υπερασπιστές ήταν καταβεβλημένοι και αποδεκατισμένοι από την πανώλη (η επιδημία είχε τελειώσει 50 μέρες πριν). Οι ιερείς και οι χριστιανοί κάτοικοι προσεύχονταν συνεχώς στον Θεό για να απομακρύνει την θεήλατον μάστιγαν και το θηριώδες εκείνον φύλον. Σημειωτέον ότι στην πόλη ζούσαν και πολλοί Εβραίοι αλλά και ειδωλολάτρες. Σημαντικό μέρος των αμυνομένων ήταν το παγανικόν τμήμα της πολιτοφυλακής. Σύμφωνα με τον Ιωάννη, ο Άγιος Δημήτριος, ο προστάτης άγιος της πόλεως, εμφανίσθηκε επί των επάλξεων ντυμένος σαν πολεμιστής και ενστάλαξε θάρρος στις καρδιές των υπερασπιστών και φόβο στον εχθρό. Η πολιορκία που διήρκεσε μια εβδομάδα απέτυχε και η σωτηρία της Θεσσαλονίκης αποδόθηκε στον Άγιο Δημήτριο. |
Αξιοσημείωτα: |
| Ο Ιωάννης στη διήγηση των θαυμάτων καταγράφει ότι η εμφάνιση των Σλάβων έξω από τείχη συνέβη στις 22 Σεπτεμβρίου ημέρα Κυριακή. Η ημερομηνία αυτή αντιστοιχεί σε δύο πιθανές χρονιές: το 586 ή το 597. Οι περισσότεροι ιστορικοί δέχονται το 586 αλλά υπάρχουν αρκετά επιχειρήματα και υπέρ του 597. Οπότε η χρονιά δεν είναι απολύτως σίγουρη. |
Επακόλουθα: |
| Μετά τη λήξη της πολιορκίας η Θεσσαλονίκη υπέφερε από λιμό λόγω της σιτοδείας από την επέλαση των Σλάβων. Μετά την αποτυχία τους στη Θεσσαλονίκη οι Σλάβοι δεν έφυγαν αλλά συνέχισαν προς τα νότια, ενώ ένα μέρος έμεινε στη Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη έγινε κατ’ επανάληψιν στόχος των Σλάβων τις επόμενες δεκαετίες. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|