Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Άλωση του Αμορίου |
χρόνος: 83812 Αυγ 838 |
| Οι Άραβες άλωσαν το Αμόριο, ένα γεγονός που συγκλόνισε το Βυζάντιο | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες (Αββασίδες)
|
τοποθεσία: Στο Αμόριο, πρωτεύουσα του Ανατολικού θέματος, σημερινό χωριό Hisarköy στο κέντρο της επαρχίας Αφιόν Καραχισάρ
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Άλωση |
πόλεμος: Αραβικοί Πόλεμοι |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Θεόφιλος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Στρατηγός Αέτιος | Χαλίφης Αλ-Μουτασίμ |
| Δυνάμεις: | 30.000 | 80.000 |
| Απώλειες: | 70.000 στρατιώτες και άμαχοι νεκροί | Ελαφρές |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Ο χαλίφης αλ-Μουτασίμ ηγήθηκε προσωπικά της εκστρατείας των Αββασιδών εναντίον του Βυζαντίου στην Ανατολία το 838, για να εκδικηθεί για την επιθετικότητα του αυτοκράτορα Θεοφίλου την προηγούμενη χρονιά όταν είχε καταλάβει τη Σωζόπολη και τα Αρσαμόσατα , που υποτίθεται ότι ήταν ο τόπος καταγωγής του Μουτασίμ (αλλά μάλλον δεν ήταν). Οι Άραβες έβαλαν σαν στόχο το Αμόριο, επειδή ήταν η γενέτειρα της κυβερνώσας δυναστείας του Αμορίου, που την εποχή εκείνη ήταν μια από τις πιο σημαντικές πόλεις του Βυζαντίου και έδρα του Ανατολικού Θέματος. Ο Χαλίφης συγκέντρωσε ένα τεράστιο στράτευμα των 80.000 ανδρών, το οποίο χώρισε σε δύο μέρη. Ο ένας σχηματισμός εισχώρησε βαθιά μέσα στη βορειοδυτική Μικρά Ασία, ενώ ένας δεύτερος σχηματισμός κινήθηκε βόρεια, ανατολικά της Άγκυρας, όπου πέτυχε μια συντριπτική νίκη επί των Βυζαντινών στη μάχη του Δαζιμώνος (ή Ανζήν). Μετά από εκείνη τη μάχη, οι δύο Αραβικοί σχηματισμοί συνενώθηκαν στην Άγκυρα, την οποία βρήκαν εγκαταλειμμένη. Αφού λεηλάτησαν την πόλη, στράφηκαν προς το Αμόριο, όπου έφτασαν την 1η Αυγούστου. Ο Αυτοκράτορας Θεόφιλος εκείνη την περίοδο προσπαθούσε ακόμα να συνέλθει από τη φοβερή νίλα στο Ανζήν, ενώ αντιμετώπιζε και σοβαρά εσωτερικά προβλήματα με τη στάση που είχαν εκδηλώσει οι Χωραμμίτες(1). Έτσι, δεν ήταν σε θέση να αντιδράσει έγκαιρα και να στείλει βοήθεια. |
Η Μάχη: |
 Η πολιορκία του Αμορίου από τους Άραβες Οι Άραβες επικέντρωσαν τις βολές τους σε αυτό το τμήμα και μετά από δύο ημέρες κατάφεραν να διαρρήξουν το τείχος. Οι Βυζαντινοί επικέντρωσαν την άμυνά τους στο ρήγμα, αλλά η θέση τους ήταν πλέον εξαιρετικά επισφαλής. Μετά από 2 εβδομάδες πολιορκίας, ο κυβερνήτης της πόλης (και στρατηγός του θέματος) Αέτιος απέστειλε αντιπροσωπεία προσφέροντας να παραδώσει την πόλη με αντάλλαγμα την ασφαλή διαφυγή των κατοίκων και των υπερασπιστών, αλλά ο Μουτασίμ αρνήθηκε. Όμως, ο Βυζαντινός αξιωματικός Βοϊδίτζης, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τον τομέα του ρήγματος, αποφάσισε να διεξάγει ο ίδιος απευθείας συνομιλίες με τον Χαλίφη. Ενώ διεξάγονταν αυτές οι ανεπίσημες διαπραγματεύσεις, οι Άραβες πλησίασαν με δόλο στο ρήγμα και με ένα σύνθημα επιτέθηκαν ξαφνικά και κατόρθωσαν να διεισδύσουν στην πόλη. Αιφνιδιασμένοι οι Βυζαντινοί, δεν μπόρεσαν να αντισταθούν παρά σποραδικά: κάποιοι στρατιώτες οχυρώθηκαν μέσα σε ένα μοναστήρι και εκεί τους έβαλαν φωτιά και τους έκαψαν, ενώ ο Αέτιος με τους αξιωματικούς του αναζήτησαν άσυλο σε έναν από τους πύργους, πριν αναγκασθούν να παραδοθούν. Η πόλη καταστράφηκε και λεηλατήθηκε. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού σφαγιάστηκε. Το Αμόριο κάηκε όλο και μόνο τα τείχη του σώθηκαν. Ο Χαλίφης, λόγω κάποιας εξέγερσης, έπρεπε να διακόψει την εκστρατεία του και να επιστρέψει στην έδρα του βασιλείου του, παίρνοντας μαζί του πολλούς αιχμαλώτους. Ο στρατηγός Αέτιος εκτελέσθηκε από τους Άραβες. Πολλοί από τους υπόλοιπους αιχμαλώτους ανταλλάχθηκαν με Άραβες αιχμαλώτους μετά από σύναψη ειρήνης το 841, πλην όμως οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί εξαιρέθηκαν από την ανταλλαγή. Μετά από πολλά χρόνια αιχμαλωσίας και όταν εξαντλήθηκαν οι ελπίδες για πληρωμή λύτρων, οι Άραβες προσπάθησαν να τους κάνουν να αλλαξοπιστήσουν. Όμως, όταν αρνήθηκαν, εκτελέσθηκαν στη Σαμάρρα στις 6 Μαρτίου 845 και εορτάζονται στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία ως οι 42 Μάρτυρες του Αμορίου. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η πτώση του Αμορίου δεν υπήρξε απλά μεγάλη καταστροφή και βαρύ προσωπικό πλήγμα του Θεόφιλου, αλλά και τραυματικό γεγονός για τους Βυζαντινούς. Η καταστροφή της πόλης ενέπνευσε θρύλους και ιστορίες, και μπορεί να εντοπισθεί σε φιλολογικά κείμενα όπως το «Άσμα του Αρμούρη» ή την παράδοση του «Κάστρου της Ωριάς». Συν τοις άλλοις ήταν και πλήγμα κατά της Εικονομαχίας (που υποστήριζε ο Θεόφιλος), καθώς η Εικονομαχία στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στις στρατιωτικές επιτυχίες για τη νομιμοποίησή της |
Επακόλουθα: |
| Η άλωση του Αμορίου ήταν ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στη μακρά ιστορία των Αραβο-Βυζαντινών συγκρούσεων. Όμως, οι άμεσες στρατιωτικές επιπτώσεις επί του Βυζαντίου ήταν ελάχιστες. Ο Αλ-Μουτασίμ αναγκάσθηκε λόγω μιας ανταρσίας να επιστρέψει στο βασίλειό του και το 841 πιεζόμενος από τον Θεόφιλο, συνθηκολόγησε. Η Άγκυρα και το Αμόριο ανακαταλήφθηκαν και ξαναχτίστηκαν. Το Αμόριο καταστράφηκε οριστικά από τους Σελτζούκους τον 11ο αιώνα. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά: Δημοσθένης Λαμπρινάκης |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|