Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Αδραμυττίου |
χρόνος: 120519 Μαρτίου 1205 |
| Νίκη των Λατίνων επί των Βυζαντινών της Νίκαιας | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Σταυροφόροι
|
τοποθεσία: Στο Αδραμύττιον, το σημερινό Edremit στη ΒΔ Μικρά Ασία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Τέταρτη Σταυροφορία |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Θεόδωρος Α' Λάσκαρης) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Κωνσταντίνος Λάσκαρις ή Θεόδωρος Μαγκαφάς | Ερρίκος της Φλάνδρας |
| Δυνάμεις: | Άγνωστο | πολύ λιγότεροι |
| Απώλειες: | Βαριές |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Το 1204, η Κωνσταντινούπολη αλώθηκε από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας. Αυτό οδήγησε στην πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την εγκαθίδρυση της Λατινικής Αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης. Ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας εστέφθη αυτοκράτωρ στην Αγιά Σοφιά τον Μάιο του 1204. Η αντίσταση των Ελλήνων συνεχίστηκε σε πολλές περιοχές, όχι συντονισμένα και όχι πάντοτε με επιτυχία. Ιδιαίτερη δυσκολία αντιμετώπισαν οι Σταυροφόροι να προωθηθούν στη Μικρά Ασία (παρόλο που πολύ θα το ήθελαν) όπου είχαν να αντιμετωπίσουν τους σκληροτράχηλους Ακρίτες, τους διάφορους ημιανεξάρτητους τοπικούς ηγεμόνες και, κυρίως, το κρατίδιο που ίδρυσε ο Θεόδωρος Λάσκαρις με κέντρο αρχικά την Προύσα και στη συνέχεια τη Νίκαια, και που έμελλε να εξελιχθεί στον μεγάλο αντίπαλο των Λατίνων. Στο μεταξύ, στις τάξεις των Φράγκων συνέρρεαν πάσης φύσεως τυχοδιώκτες έχοντας μυριστεί ευκαιρία για μεγάλη λεία. Πολλοί από αυτούς προέρχονταν από τις παλιές σταυροφορικές κτήσεις σε Κιλικία και Συρία και ήταν εξοικειωμένοι με τις ιδιαιτερότητες της περιοχής. Ήταν κυρίως Φράγκοι, αλλά επίσης Τουρκόπολοι, Αρμένιοι κ.ά. Αυτοί οι «Αρμένιοι» συμβούλευσαν τον Ερρίκο της Φλάνδρας, (αδερφό του Βαλδουίνου Α΄ και μετέπειτα Λατίνο αυτοκράτορα) να καταλάβει την πόλη του Αδραμυττίου (σύγχρονο Edremit), σαν πρώτο βήμα στην κατάκτηση της Μικράς Ασίας. Ο Ερρίκος υιοθέτησε την ιδέα και ξεκινώντας από την Άβυδο, όπου άφησε φρουρά πίσω του και ιππεύοντας επί δύο ημέρες στρατοπέδευσε έξω από το Αδραμύττιο. Η πόλη σύντομα παραδόθηκε και ο Ερρίκος την κατέλαβε, με πρόθεση να τη χρησιμοποιήσει σαν ορμητήριο κατά των Βυζαντινών. Ο Θεόδωρος Λάσκαρης εκτιμώντας ότι η παρουσία των Φράγκων εκεί θα ήταν σοβαρή απειλή, συγκρότησε ένα σχετικά μεγάλο στράτευμα για να αντεπιτεθεί. Ανέθεσε τη διοίκηση στον αδερφό του, τον Κωνσταντίνο Λάσκαρη, που σημειωτέον είχε εκλεγεί Βυζαντινός αυτοκράτορας όταν οι Λατίνοι είχαν ήδη μπει στην Πόλη το 1204, αλλά ποτέ δεν είχε στεφθεί ούτε είχε αναγνωριστεί ως αυτοκράτορας ούτε φαίνεται να είχε ο ίδιος τη φιλοδοξία να κάνει τον αυτοκράτορα. Πάντως, σύμφωνα με τον ιστορικό Χωνιάτη, ο αρχηγός του Βυζαντινού στρατεύματος ήταν άλλος: ο Θεόδωρος Μαγκαφάς γνωστός και ως «Μωρεοθόδωρος» (=Τρελλοθόδωρος), ο οποίος στο παρελθόν, το 1189, είχε ανεξαρτητοποιηθεί από το Βυζάντιο και είχε ανακηρυχθεί Βασιλιάς στη Φιλαδέλφεια της Μικράς Ασίας, είχε συλληφθεί αργότερα, αλλά απελευθερώθηκε το 1204 και ξαναέγινε ηγεμόνας στη Φιλαδέλφεια(1). Η εκδοχή να ήταν ο Μαγκαφάς αρχηγός της εκστρατείας είναι πιο ρεαλιστική γιατί ήταν από τους λίγους τοπάρχες που θα μπορούσε να οργανώσει έναν υπολογίσιμο στρατό υπ’ αυτές τις συνθήκες. Επίσης, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η πληροφορία ότι ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις ήταν αρχηγός καταγράφεται από Φράγκο ιστορικό (τον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο) ο οποίος ίσως να προτίμησε να καταγράψει ότι ο (μελλοντικός αυτοκράτωρ) Ερρίκος νίκησε έναν αυτοκράτορα (έστω και ανεπίσημο) και όχι τον Τρελλοθόδωρο. |
Η Μάχη: |
 Ο Ερρίκος της Φλάνδρας Οι δύο αντίπαλοι ενεπλάκησαν σε μάχη εκ του συστάδην, σώμα-με-σώμα, με τους Φράγκους να παίρνουν τη νίκη. Οι Φράγκοι εφήρμοσαν μια απλή τακτική που πάντα είχε αποτέλεσμα απέναντι στους φοβισμένους Βυζαντινούς εκείνη την περίοδο: οι σιδερόφραχτοι ιππότες έπεφταν με ορμή με τα άλογα και με προτεταμένα το κοντάρια τους στο μέσο της παράταξης των Βυζαντινών οι οποίοι δεν μπορούσαν να τους αντιμετωπίσουν και σκόρπιζαν πανικόβλητοι. Το ίδιο έγινε και εκείνη τη μέρα: παρόλο που οι Φράγκοι ήταν πολύ λιγότεροι, η παράταξη των Βυζαντινών διαλύθηκε και ξεκίνησε μια άτακτη υποχώρηση με βαρύτατες απώλειες για τους Βυζαντινούς. Στα χέρια των Φράγκων έπεσαν μεγάλες ποσότητες οπλισμού και θησαυρών. Ο Κωνσταντίνος Λάσκαρης πιθανώς σκοτώθηκε στη μάχη, καθόσον το όνομά του δεν αναφέρεται ξανά. (Αυτό ήταν το τέλος ενός Αυτοκράτορα που δεν ανέβηκε ποτέ στον θρόνο). |
Αξιοσημείωτα: |
| Όπως προαναφέρθηκε, ο αρχηγός των Βυζαντινών ήταν είτε ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις είτε ο Θεόδωρος Μαγκαφάς. Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα. Δεν αποκλείεται να συμμετείχαν αμφότεροι στην εκστρατεία η, ακόμα, να έγιναν δύο διαδοχικές επιθέσεις (και ήττες) των Βυζαντινών στο Αδραμύττιο. Το πιθανότερο σενάριο κατά τη γνώμη μας είναι να ηγείτο ο Μαγκαφάς (βλ. παραπάνω) στη μάχη του Αδραμυττίου. |
Επακόλουθα: |
| Ήταν η πρώτη μεγάλη μάχη, μετά την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως το 1204, μεταξύ των Λατίνων και των Βυζαντινών. Η νίκη των Φράγκων δεν είχε συνέχεια γιατί είχαν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα σε άλλες περιοχές. Ο Θεόδωρος Λάσκαρις αυτοανακηρύχθηκε Βυζαντινός αυτοκράτορας στη Νίκαια, Αυτό έγινε μάλλον λίγο μετά τη μάχη και πιθανότατα έχει σχέση με το χαμό του αδερφού του. Ο Ερρίκος έγινε ένα μήνα μετά Λατίνος αυτοκράτορας (1205-1216) διαδεχόμενος τον αδερφό του. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|