Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη της Αβύδου |
χρόνος: 98913 Απριλίου 989 |
| Νίκη του Βασιλείου Β’ εναντίον του στασιαστή Βάρδα Φωκά και πρώτη εμφάνιση των Βαράγγων | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Βυζαντινοί (Εμφύλιος)
|
τοποθεσία: Στην Άβυδο της Μ. Ασίας, στο δεύτερο στενότερο σημείο των Δαρδανελλίων
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Στάσεις και Εξεγέρσεις |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β’ | Στρατηγός Βάρδας Φωκάς |
| Δυνάμεις: | Άγνωστο, συμπεριλαμβάνονται 6.000 Βάραγγοι | |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Μετά τη νίκη του επί του σφετεριστή Βάρδα Σκληρού το 979, ο Βάρδας Φωκάς εξελίχθηκε σε έναν από τους ισχυρότερους άνδρες στην αυτοκρατορία. Όμως, ο νεαρός αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ άρχισε να παίρνει πρωτοβουλίες και να δίνει δείγματα ότι είχε πρόθεση να αναλάβει ο ίδιος τα ηνία της διακυβέρνησης. Η αυξανόμενη αυτονομία του θορύβησε τόσο τον ευνούχο παραδυναστεύοντα Βασίλειο Λεκαπηνό (που ως τότε ήταν αυτός που πραγματικά είχε την εξουσία), όσο και τον Φωκά. Αυτοί οι δύο ξεκίνησαν μυστικές συνομιλίες με τον πρώην κοινό εχθρό τους, τον Βάρδα Σκληρό, με σκοπό να ξεφορτωθούν τον αυτοκράτορα. Ο Βάρδας Φωκάς θυμήθηκε τις παλιές βλέψεις που είχε για τον θρόνο (δεδομένου ότι ήταν και απόγονος –ανιψιός– του Νικηφόρου Φωκά) πιστεύοντας ότι η συγκυρία με την κρίση που είχε προκαλέσει ο πόλεμος με τους Βουλγάρους τον ευνοούσε. Το 987 ο Σκληρός προσκλήθηκε να γυρίσει στην πατρίδα από τη Βαγδάτη (όπου είχε καταφύγει από το 980), από τον Φωκά. Σύντομα, ο Σκληρός, ο οποίος ήταν εξαιρετικός στρατιωτικός ηγέτης, οργάνωσε έναν στρατό με σκοπό την υποστήριξη των στόχων του Φωκά. Με μια επιχείρηση, η οποία περιέργως αντέγραφε την επανάσταση του Σκληρού πριν από μια δεκαετία, ο Βάρδας Φωκάς ανεκήρυξε εαυτόν αυτοκράτορα και κατέλαβε σχεδόν ολόκληρη τη Μικρά Ασία. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος, μη έχοντας πια μεγάλο στρατό στη διάθεσή του, ζήτησε βοήθεια από τον πρίγκηπα Βλαδίμηρο Α΄ του Κιέβου, ο οποίος το 988 είχε καταλάβει τη Χερσόνησο, την κυριότερη Βυζαντινή πόλη στην Κριμαία. Ο Βλαδίμηρος προθυμοποιήθηκε να εγκαταλείψει τη Χερσόνησο και να διαθέσει 6.000 από τους άνδρες του στον Βασίλειο. Για αντάλλαγμα, ζήτησε να παντρευτεί τη μικρότερη αδερφή του Βασιλείου, την Άννα. Στην αρχή ο Βασίλειος δίστασε. Οι Βυζαντινοί θεωρούσαν όλους τους ξένους βαρβάρους, και επιπλέον ο Βλαδίμηρος είχε εκαντοντάδες άλλες συζύγους. Όταν ο Βλαδίμηρος υποσχέθηκε να βαπτισθεί, τόσο ο ίδιος όσο και οι υπήκοοί του Χριστιανοί, τελικά ο Βασίλειος συμφώνησε(1). Έτσι, μετά τον γάμο, ο Βλαδίμηρος έστειλε τους φοβερούς Βάραγγους προς βοήθεια του Βασιλείου. Στο μεταξύ ο Βάρδας Φωκάς μη εμπιστευόμενος πολύ τον Βάρδα Σκληρό (μάλλον επειδή είχε αυτοανακηρυχθεί και αυτός αυτοκράτωρ), τον φυλάκισε και βάδισε προς την Κωνσταντινούπολη ως ο μοναδικός αρχηγός του επαναστατημένου στρατού. Αυτό μάλλον ήταν λάθος. Επίσης είναι πιθανόν ο Φωκάς είτε να αγνοούσε είτε να υποτιμούσε τη σημαντική βοήθεια που πήρε ο αυτοκράτορας από τους Ρώσους (και ίσως γι’αυτό όταν τους είδε έπαθε εγκεφαλικό). |
Η Μάχη: |
 Η Βαράγγια φρουρά στο χειρόγραφο Σκυλίτζη Η εξέλιξη αυτή ματαίωσε τα σχέδια του Φωκά να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη. Αντί αυτού, επέλεξε να κινηθεί προς νότον και πολιόρκησε την Άβυδο με στόχο τον αποκλεισμό των Δαρδανελίων. Ο Βασίλειος, που ως τότε απέφευγε να δώσει μάχη, τον ακολούθησε. Τα δύο στρατεύματα βρέθηκαν αντιμέτωπα σε παράταξη μάχης έξω από τα τείχη της Αβύδου. Ενώ ο αυτοκράτορας έκανε τη συνήθη έφιππη επιθεώρηση μπροστά από τον στρατό του, ο Φωκάς κάλπασε προς το μέρος του και τον κάλεσε σε προσωπική μονομαχία. Όμως, ο Φωκάς καθώς ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει τον Βασίλειο, υπέστη εγκεφαλικό (ήταν σχεδόν 60 χρονών), έπεσε από το άλογό του και κατέληξε νεκρός! Ευθύς τον αποκεφάλισαν και το κεφάλι του προσφέρθηκε στον Βασίλειο. Μετά από αυτό, ο στρατός του Φωκά έχασε κάθε διάθεση για μάχη και άρχισε να υποχωρεί. Η υποχώρηση έγινε άτακτη φυγή και στη συνέχεια σφαγή, καθώς οι Βάραγγοι τους καταδίωξαν λυσσαλέα. Ήταν πρωτόγνωρη η αγριότητα των Βαράγγων, οι οποίοι καταδίωκαν τους πολεμιστές του Φωκά και διασκέδαζαν κόβοντάς τους κομματάκια. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η μάχη της Αβύδου υπήρξε ορόσημο για τρία πολύ σημαντικά γεγονότα στην ιστορία του Βυζαντίου: 1) τον εκχριστιανισμό των Ρώσων, 2) την είσοδο των Βαράγγων στη στρατιωτική ιστορία 3) την αφύπνιση και ωρίμανση του μέχρι τότε αδιάφορου Βασιλείου, καθώς η κρίση τον ώθησε να αναλάβει δράση παραμερίζοντας τους διάφορους παραδυναστεύοντες και να εξελιχθεί σε έναν από τους πιο μεγάλους αυτοκράτορες του Βυζαντίου. |
Επακόλουθα: |
| Με τον θάνατο του Φωκά στην Άβυδο,την ηγεσία των επαναστατών ανέλαβε ο Βάρδας Σκληρός. Όμως η στιγμή είχε χαθεί. Κανένας από τους υποστηρικτές του Φωκά δεν είχε όρεξη να συνεχίσει και ο Βάρδας Σκληρός έμεινε με ελάχιστο στρατό. Σύντομα συνελήφθη, τυφλώθηκε (;) και εξορίστηκε. Η στάση έλαβε τέλος οριστικά. Το 991 ο Βασίλειος συνάντησε τον Σκληρό, ζήτησε τις συμβουλές του και τον συγχώρεσε. Λίγες μέρες μετά ο Σκληρός πέθανε. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με τον Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|