Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Οστρόβου |
χρόνος: 1043Μάιος 1043 |
| Απροσδόκητη ήττα και θάνατος του στασιαστή στρατηγού Μανιάκη | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Βυζαντινοί (Εμφύλιος)
|
τοποθεσία: Κοντά στη λίμνη Βεγορίτιδα (παλ. Όστροβο) στη Δυτική Μακεδονία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Στάσεις και Εξεγέρσεις |
σύγχρονη χώρα:
Ελλάδα |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Κωνσταντίνος Θ' Μονομάχος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Σεβαστοφόρος Στέφανος Περγαμηνός | Στρατηγός Γεώργιος Μανιάκης |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Το 1038, ο μεγάλος Βυζαντινός στρατηγός Γεώργιος Μανιάκης ηγήθηκε της εκστρατείας εναντίον των Σαρακηνών της Σικελίας. Μέχρι το 1040 είχε καταλάβει μεγάλο μέρος του νησιού. Οι επιτυχίες του τον έκαναν διάσημο, τόσο στην Ευρώπη όσο και στον Αραβικό κόσμο, όμως αυτό προκάλεσε φθόνο στην αυτοκρατορική αυλή. Όταν ο Μανιάκης ταπείνωσε και χτύπησε τον συναρχηγό της εκστρατείας Στέφανο που ήταν άντρας της αδερφής τού αυτοκράτορα Μιχαήλ Δ΄, ανακλήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και φυλακίσθηκε με την κατηγορία ότι ήθελε να σφετεριστεί τον θρόνο. Οι Βυζαντινές κατακτήσεις στη Σικελία σύντομα χάθηκαν, εκτός από τη Μεσσήνη. Το 1042 ο νέος αυτοκράτορας (και θετός γιος τής Ζωής) Μιχαήλ Ε΄ αποφυλάκισε τον Μανιάκη και τον έστειλε πίσω στην Ιταλία. Ο Μανιάκης έφτασε στην Ιταλία το Πάσχα του 1042 με το αξίωμα του Κατεπάνω Ιταλίας.
Ο Μανιάκης ήταν ξανά νικηφόρος και απώθησε τους Άραβες αλλά κυρίως τους Νορμανδούς, οι οποίοι ήταν πλέον η νέα απειλή στη Νότια Ιταλία. Παρά ταύτα, τα κατορθώματα του Μανιάκη αγνοήθηκαν από τον νέο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Θ' Μονομάχο, ο οποίος επηρεαζόταν από τον Ρωμανό Σκληρό του οποίου η αδερφή ήταν ερωμένη του (επαλλακεύετο γαρ τω Μονομάχω η του Σκληρού αδελφή). Ο Σκληρός, όπως και ο Μανιάκης, είχε πολλά κτήματα στη Μικρά Ασία και είχε από παλιά κτηματικές διαφορές με τον Μανιάκη. Όταν βρέθηκε σε θέση εξουσίας, ο Σκληρός καταπάτησε το σπίτι και τα κτήματα του Μανιάκη, ενώ αποπλάνησε και τη γυναίκα του. Παράλληλα, συκοφαντούσε συνεχώς τον στρατηγό στον αυτοκράτορα. Έτσι πολύ σύντομα, το φθινόπωρο του 1042, ο Μονομάχος ανακάλεσε ξανά τον Μανιάκη στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή τη φορά ο Μανιάκης, που είχε πολύ άσχημη εμπειρία από την προηγούμενη φορά που τον ανακάλεσαν, στασίασε πραγματικά και ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τον στρατό του. Μάλιστα, όταν είδε μπροστά του τον πρωτοσπαθάριο Πάρδο ο οποίος είχε έρθει να τον αντικαταστήσει και ο οποίος είχε το θράσος να του φερθεί με αλαζονεία, τον βασάνισε άγρια μέχρι θανάτου, αφού του σφράγισε τα μάτια, τα αυτιά, τη μύτη και το στόμα με περιττώματα. Στη συνέχεια πήρε ένα επίλεκτο τμήμα του στρατού του, διέπλευσε το Ιόνιο, αποβιβάστηκε στην Ήπειρο, κατέλαβε το Δυρράχιο και βάδισε προς την Κωνσταντινούπολη. Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Θ’, όταν είδε την αποφασιστικότητα του Μανιάκη, του έστειλε επιστολές υποσχόμενος «πάσαν ευεργεσίαν», αλλά ήταν πια αργά για συμφιλίωση. Οπότε ο αυτοκράτορας έστειλε ένα μεγάλο στράτευμα εναντίον των στασιαστών, υπό την διοίκηση ενός άπειρου ευνούχου, του σεβαστοφόρου Στέφανου Περγαμηνού. Η επιλογή ενός άσχετου ευνούχου, που φαινόταν καταδικασμένη εξαρχής σε αποτυχία, δεν είναι τόσο παράλογη αν λάβουμε υπόψη ότι ο Περγαμηνός ήταν άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του αυτοκράτορα, ενώ αν έστελνε κάποιον εμπειροπόλεμο στρατιωτικό, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα πήγαινε με το μέρος του δημοφιλούς Μανιάκη. |
Η Μάχη: |
 Ο Μανιάκης σε γάιδαρο στη διαπόμπευση του 1040 Η μάχη φαινόταν να έχει κερδηθεί πολύ νωρίς από τον Μανιάκη. Οι στρατιώτες του αυτοκρατορικού στρατού υποχωρούσαν και σκόρπιζαν μπροστά στον επελαύνοντα Μανιάκη που ορμούσε έφιππος μπροστά από τον στρατό του βγάζοντας τρομερές πολεμικές κραυγές με τη βροντώδη φωνή του. Ήδη οι στρατιώτες τον επευφημούσαν ως αυτοκράτορα. Όμως καθώς κάλπαζε πάνω-κάτω στο πεδίο της μάχης σκορπώντας τον τρόμο και τρέποντας σε φυγή τους αντιπάλους, ξαφνικά φάνηκε να χάνει τον έλεγχο του αλόγου του, να απομακρύνεται και μετά να πέφτει από το άλογο, νεκρός. Είχε χτυπηθεί στο δεξί πλευρό από ένα ακόντιο. Οι στρατιώτες του αυτοκρατορικού στρατού όταν τον είδαν πεσμένο, στην αρχή δεν αναθάρρησαν, γιατί φοβόταν ότι ήταν κάποιο τέχνασμα. Τελικά, όταν και ο ιπποκόμος του είχε φύγει και το άλογο έτρεχε ελεύθερο ανάμεσα στις δύο παρατάξεις, όρμησαν όλοι μαζί προς τον νεκρό. Αφού παρατήρησαν κατάπληκτοι πόσο πελώριο ήταν το σώμα του, έκοψαν το κεφάλι του και το μετέφεραν στον αρχηγό τους. Οι στρατιώτες του Μανιάκη βλέποντας τον αρχηγό τους νεκρό παραδόθηκαν. Ξαφνικά, πέρα από κάθε προσδοκία, ο Στέφανος βρέθηκε νικητής. Ο Στέφανος γύρισε στην Κωνσταντινούπολη θριαμβευτής. Παρέλασε με τον στρατό του στην Πλατεία οδό σε μια πομπή στην οποία προηγείτο το κεφάλι του Μανιάκη καρφωμένο πάνω σε δόρυ και οι υπόλοιποι στασιαστές καθισμένοι ανάποδα πάνω σε γαϊδούρια. Ακολουθούσε ο Στέφανος, καβάλα σε λευκό άλογο. |
Επακόλουθα: |
| Το Βυζάντιο έχασε έναν λαμπρό στρατηγό. Το προφανές επακόλουθο ήταν ότι η προσπάθεια για ανάκτηση της Σικελίας έληξε άδοξα. Πολλοί ιστορικοί, ακόμα και εκείνης της εποχής, αναρωτήθηκαν πόσο διαφορετική θα ήταν η μοίρα του Βυζαντίου αν ο εξαιρετικά ικανός Μανιάκης κατόρθωνε να πάρει τον θρόνο. Όλοι συμφωνούν ότι τα προβλήματα με τους Σελτζούκους και τους Νορμανδούς που ενέσκηψαν τα επόμενα χρόνια δεν θα ήταν τόσο σοβαρά. Αλλά τέτοιες υποθετικές ερωτήσεις δεν έχουν πολύ νόημα. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|