Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Μακρυπλαγίου |
χρόνος: 12641264 ή 1265 |
| Ήττα των Βυζαντινών από τους Φράγκους του Πριγκιπάτου της Αχαΐας | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Φράγκοι
|
τοποθεσία: Στην ορεινή διάβαση από Αρκαδία προς την Άνω Μεσσηνία, ανάμεσα στα σημερινά χωριά Τουρκολιάς (Αρκαδίας) και Καλύβια (Μεσσηνίας).
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Πόλεμοι Βυζαντινών-Λατίνων |
σύγχρονη χώρα:
Ελλάδα |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Στρατηγοί Αλέξιος Φίλης & Ιωάννης Μακρηνός | Πρίγκιπας Γουλιέλμος Β’ Βιλλεαρδουίνος |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Μετά τη μάχη της Πελαγονίας (1259), ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος πήρε έναν αριθμό κάστρων στη νότια Πελοπόννησο, όπως τον Μυστρά, τη Μεγάλη Μαΐνη και τη Μονεμβασιά, που παραχωρήθηκαν από τον αιχμαλωτισθέντα Πρίγκιπα της Αχαΐας Γουλιέλμο Β’ Βιλεαρδουίνο ως αντάλλαγμα για την ελευθερία του. Ο Γουλιέλμος δεσμεύτηκε επίσης να γίνει υποτελής του Μιχαήλ, όμως μόλις γύρισε στην Πελοπόννησο άρχισε τις συνεννοήσεις με τον Πάπα και άλλες Δυτικές δυνάμεις για μια κοινή προσπάθεια κατά των Βυζαντινών. Οι εχθροπραξίες άρχισαν περί τα τέλη του 1262. Ο κυβερνήτης (Κεφαλή) του Μυστρά και Μέγας Κοντόσταυλος Μιχαήλ Καντακουζηνός (παππούς τού αυτοκράτορα Ιωάννη Στ΄) ζήτησε τη βοήθεια του Αυτοκράτορα, ο οποίος του έστειλε στρατό με επικεφαλής τον ετεροθαλή αδερφό του σεβαστοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον Αλέξιο Φίλη και τον Ιωάννη Μακρηνό. Ο στρατός αποτελούνταν κυρίως από Τούρκους μισθοφόρους (1.000-1.500) και Έλληνες μικρασιάτες (2.000). Ο Κωνσταντίνος στην αρχή είχε επιτυχίες, καταλαμβάνοντας σχεδόν ολόκληρη τη Λακωνία και προελαύνοντας προς βορρά, με στόχο την Ανδραβίδα που ήταν η πρωτεύουσα του φράγκικου πριγκιπάτου. Όμως, ηττήθηκε από μία πολύ μικρότερη φράγκικη δύναμη στη Μάχη της Πρινίτσας. Στα τέλη του 1263 ή αρχές του 1264, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος επανέλαβε τις προσπάθειές του προωθούμενος στα Σεργιανά της βόρειας Ηλείας. Ο Γουλιέλμος με το στράτευμά του κινήθηκε προς συνάντησή του και παρέταξε τους άνδρες του για μάχη στη θέση «Μισισκλή». Σύμφωνα με το Χρονικόν του Μορέως(1), ο Μιχαήλ Καντακουζηνός, πριν αρχίσει η μάχη, βγήκε μπροστά καλπάζοντας, αλλά το άλογό του, σκόνταψε και φονεύθηκε από τους Φράγκους. Αποθαρρυμένος από τον θάνατο του Καντακουζηνού, ο σεβαστοκράτορας Κωνσταντίνος απαγκιστρώθηκε και απεχώρησε από την περιοχή για να πολιορκήσει το κάστρο του Νυκλίου. Εκεί όμως, οι Τούρκοι μισθοφόροι υπό την ηγεσία των Μελίκ και Σαλίκ, ξεσηκώθηκαν εναντίον του και απαίτησαν να τους πληρώσει έξι μήνες καθυστερούμενους μισθούς. Ενοχλημένος από αυτή την απαίτηση και ανήσυχος από την έλλειψη επιτυχιών μέχρι τότε, ο σεβαστοκράτορας αρνήθηκε θυμωμένα, οπότε οι δύο πολέμαρχοι μαζί με το σύνολο των ανδρών τους αποσκίρτησαν στον Γουλιέλμο. Η λιποταξία αυτή διέλυσε το ηθικό των Βυζαντινών. Ο Κωνσταντίνος, προσποιούμενος ασθένεια, αποφάσισε να άρει την πολιορκία και αναχώρησε για Κωνσταντινούπολη, αφήνοντας τον Μέγα Δομέστικο Αλέξιο Φίλη και τον Παρακοιμώμενο Ιωάννη Μακρηνό στη διοίκηση. |
Η Μάχη: |
 Ο θυρεός των Βιλλεαρδουίνων Ο Γουλιέλμος, ενισχυμένος από το έμπειρο Τουρκικό απόσπασμα και έχοντας πλέον έναν πολυάριθμο για τα μέτρα της εποχής στρατό, ήρθε στη Μεσσηνία για να υπερασπιστεί τα εδάφη του. Ο στρατός των Φράγκων επιτέθηκε πρώτος στους Βυζαντινούς, παρά το γεγονός ότι αυτοί είχαν ταχθεί σε καλύτερες τακτικά θέσεις σε υπερκείμενο έδαφος. Οι πρώτες δύο επιθέσεις αποκρούστηκαν, όμως η τρίτη επίθεση, χάρη στις παραινέσεις και στο πάθος του υπαρχηγού του Γουλιέλμου Ανσελίν ντε Τουθ (Ancelin de Toucy, ο «μισίρ Ανσελής» του Χρονικού) έσπασε τις γραμμές των Βυζαντινών, οι οποίοι έφυγαν πανικόβλητοι. Οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν κατά κράτος. Οι στρατηγοί Φίλης, Μακρηνός και Αλέξιος Καβαλάριος, μαζί με πολλούς Έλληνες ευγενείς αιχμαλωτίστηκαν και φυλακίστηκαν στο κάστρο Γαρδικίου. |
Επακόλουθα: |
| Μετά από τις δύο μεγάλες ήττες του εκστρατευτικού σώματος, οι Βυζαντινοί εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους για κατάληψη του Μοριά. Οι μάχες Πρίνιτσας και Μακρυπλαγίου έδωσαν τέλος στις προσπάθειες του Μιχαήλ για ανάκτηση της Πελοποννήσου και εξασφάλισαν τη φράγκικη κυριαρχία για μια γενιά ακόμα. Ο Γουλιέλμος προσπάθησε να καταλάβει τον Μυστρά, απέτυχε και δεν επέμενε. Είχε επικρατήσει, αλλά είχε εξαντλήσει τους πόρους του Πριγκιπάτου. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|