Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Άλωση της Θεσσαλονίκης |
χρόνος: 90429 Ιουλίου 904 |
| Ένας στόλος Σαρακηνών λεηλάτησε και κατέστρεψε τη Θεσσαλονίκη | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες (Αββασίδες)
|
τοποθεσία: Θεσσαλονίκη
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Λεηλασία πόλης |
πόλεμος: Επιδρομές Σαρακηνών |
σύγχρονη χώρα:
Ελλάδα |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Λέων ΣΤ' ο Σοφός) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Πετρωνάς, Νικήτας, Λέων Χιτζιλάκης | Λέων ο Τριπολίτης |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: | Μεγάλη σφαγή και αιχμαλωσία 30.000 αμάχων |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Ένας στόλος του χαλιφάτου των Αββυσιδών με 54 πλοία απέπλευσε το 904 από τη Συρία με στόχο την Κωνσταντινούπολη. Επικεφαλής ήταν ο Έλληνας εξωμότης Λέων ο Τριπολίτης(1). Ο στόλος των Σαρακηνών εισήλθε στα Δαρδανέλια και λεηλάτησε την Άβυδο, ενώ το βυζαντινό ναυτικό υπό τον δρουγγάριο του πλωίμου Ευστάθιο Αργυρό απέφυγε να τον αντιμετωπίσει. Όμως το σχέδιο να επιτεθούν στη Βασιλεύουσα ήταν υπερβολικά φιλόδοξο και εγκαταλείφθηκε, και οι Σαρακηνοί επέλεξαν να στραφούν κατά της Θεσσαλονίκης. Τα επιθαλάσσια τείχη της Θεσσαλονίκης ήταν σε κακή κατάσταση, καθώς δεν είχαν συντηρηθεί επί αιώνες, επειδή κανένας δεν πίστευε ότι η πόλη θα μπορούσε ποτέ να απειληθεί σοβαρά από τη θάλασσα. Φαίνεται ότι υπήρχαν πληροφορίες αρκετές μέρες πριν για την επικείμενη επίθεση, δεδομένου ότι ο Πρωτοσπαθάριος Πετρωνάς εστάλη από τον αυτοκράτορα για να προειδοποιήσει τους Θεσσαλονικείς και να συντονίσει την άμυνα. Με υπόδειξη του Πετρωνά και δεδομένου ότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για επιδιορθώσεις στα τείχη, άρχισε η κατασκευή ενός υποθαλασσίου φράγματος για να εμποδιστεί η προσέγγιση των εχθρικών πλοίων. Όμως ο στρατηγός του Θέματος και κυβερνήτης της Θεσσαλονίκης Λέων Χιτζιλάκης, που επέστρεψε στην πόλη και ανέλαβε τη διοίκηση, διαφώνησε με αυτό το σχέδιο άμυνας και διάταξε την επισκευή των τειχών σταματώντας την κατασκευή του φράγματος. Ο Αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ (ο Σοφός) για κάποιο λόγο έστειλε και έναν άλλο στρατηγό τον έμπειρο Νικήτα (ίσως με ενισχύσεις). Έγιναν κάποιες προσπάθειες για στρατιωτική βοήθεια από τις γύρω περιοχές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα ελλείψει χρόνου. Όταν έφτασε ο στόλος των Μουσουλμάνων, η πόλη ήταν απροετοίμαστη, τρομοκρατημένη και με ανοργάνωτη άμυνα. |
Η Μάχη: |
 H άλωση της Θεσσαλονίκης στο χειρόγραφο Σκυλίτζη Οι Θεσσαλονικείς προσπάθησαν να αμυνθούν και πέτυχαν να αποκρούσουν τις πρώτες εφόδους. Μετά από συνεχείς επιθέσεις από τη θάλασσα επί δύο ημέρες, οι Μουσουλμάνοι κατάφεραν να εισβάλλουν από τα παραλιακά τείχη, να ανατρέψουν την αντίσταση των Θεσσαλονικέων και να καταλάβουν την πόλη στις 31 Ιουλίου. Οι σφαγές και οι λεηλασίες συνεχίσθηκαν για μια ολόκληρη εβδομάδα, πριν οι επιδρομείς αναχωρήσουν για τη βάση τους πίσω στην Τρίπολη του Λιβάνου παίρνοντας μαζί τους τεράστια ποσότητα από λάφυρα και μεγάλο αριθμό από αιχμαλώτους που τους πούλησαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής (οι περισσότεροι εξαγοράστηκαν από το Βυζάντιο). Σύμφωνα με αραβικές πηγές, 5.000 Βυζαντινοί σκοτώθηκαν στην επιδρομή και 22.000 έως 30.000 άμαχοι αιχμαλωτίστηκαν. Επίσης, ελευθερώθηκαν περίπου 4.000 Μουσουλμάνοι αιχμάλωτοι και καταλήφθηκαν 60 πλοία. |
Αξιοσημείωτα: |
| Η λεηλασία περιγράφεται από έναν από τους Έλληνες αιχμαλώτους, τον ιερέα Ιωάννη Καμινιάτη. Είναι ενδιαφέρον ότι η Θεσσαλονίκη έγινε στόχος 3 σοβαρών επιδρομών κατά τη Βυζαντινή περίοδο και για κάθε φορά έχει γραφτεί ένα λεπτομερές χρονικό. Πάντως υπάρχουν υποψίες αν πράγματι ο Καμινιάτης ήταν παρών στην καταστροφή, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι ίσως έγραψε το χρονικό του τον 15ο αιώνα. |
Επακόλουθα: |
| Ήταν μια από τις χειρότερες καταστροφές σε ολόκληρη τη Βυζαντινή ιστορία μέχρι τον 10ο αιώνα. Ο Λέων ο Τριπολίτης παρέμεινε ενεργός για πολλά χρόνια προκαλώντας προβλήματα στο Βυζάντιο. Τελικά, το 921/2, το αυτοκρατορικό ναυτικό υπό τη διοίκηση του πατρίκιου και δρουγγάριου του πλωίμου Ιωάννη Ραδηνού νίκησε τον στόλο του Λέοντα στα ανοιχτά της Λήμνου. Από τότε ο Τριπολίτης δεν ξανακούστηκε, ενώ μετά απ’ αυτόν η ισχύς του Αραβικού ναυτικού άρχισε να φθίνει. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|