Μάχη της λίμνης Παλακατσίς(Μάχη του Σίριμνι) |
χρόνος: 102111 September 1021 |
Δύσκολη νίκη των Βυζαντινών επί των Ιβήρων | ★ ★ ★ ★ ★ |
εχθρός: Ίβηρες (Γεωργιανοί)
|
τοποθεσία: Κοντά στη λίμνη Τσιλιντίρ στη ΒΑ Μικρά Ασία, στη σημερινή ΒΑ Τουρκία, κοντά στα σύνορα με Γεωργία, Αρμενία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Ιβηρικός πόλεμος |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) | ▼ Οι Εχθροί | |
Επικεφαλής: | Αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ | Ηγεμόνας Ιβηρίας Γεώργιος Α’ |
Δυνάμεις: | 40.000 | Λιγότεροι |
Απώλειες: |
Ιστορικό πλαίσιο: |
Το έτος 1000 ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος βρισκόταν στη νότια Μικρά Ασία, συγκεκριμένα στην περιοχή της Ταρσού, όπου είχε ξεχειμωνιάσει μετά την εκστρατεία του εναντίον των Αράβων Φατιμιδών. Εκεί πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ίβηρα (Γεωργιανού)(1) Δαβίδ Γ’ ηγεμόνα του κρατιδίου του Ταό (ή Τάικ) στη βορειοανατολική Μικρά Ασία, στην περιοχή του Καυκάσου. Ο Δαβίδ, ο οποίος έφερε τον βυζαντινό τιμητικό τίτλο του Κουροπαλάτη, είχε παίξει ρόλο στον εμφύλιο πόλεμο των αρχών της βασιλείας του Βουλγαροκτόνου, όταν είχε βοηθήσει τον στασιαστή Βάρδα Φωκά. Μετά από την αποτυχία εκείνης της στάσης, ο Δαβίδ δήλωσε υποταγή και είχε υποσχεθεί, εκών άκων, ότι το κράτος του θα το κληροδοτούσε στο Βυζάντιο. Έτσι μετά τον θάνατό του, ο Βασίλειος έσπευσε στην περιοχή, κατευθείαν από την Ταρσό μέσω Μελιτηνής, για να κατοχυρώσει την κληρονομιά. Αυτό έγινε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα από τη μεριά των Ιβήρων και, με αυτόν τον τρόπο, στο Βυζάντιο προσαρτήθηκε μια αρκετά μεγάλη νέα περιοχή, η οποία αργότερα, μετά 20 χρόνια, θα αποτελούσε το θέμα Ιβηρίας. Η περιοχή Ταό ή Τάικ στο πράσινο περίγραμμα Γενικά, οι περιοχές της Ιβηρίας και της Αρμενίας ήταν κατατετμημένες σε πολλές μικρές ανεξάρτητες ηγεμονίες που δεν υπήρξαν ποτέ σοβαρή απειλή για το Βυζάντιο. Όμως εκείνη περίπου την εποχή, ο βασιλιάς της Αβασγίας (Απχαζίας) Παγκράτιος Γ’ (Μπαγκράτ) κατόρθωσε να κατακτήσει ή να προσαρτήσει διάφορες ηγεμονίες νότια του Καυκάσου (κυρίως Ιβηρικές και Αρμενικές) και να σχηματίσει ένα μεγάλο «βασίλειο Ιβηρίας και Αβασγίας». Μετά τον θάνατό του, ο νεαρότατος διάδοχός του Γώργιος Α’ (γνωστός στις πηγές και ως Γκιόργκι ή Κρόκρι) υλοποιώντας τα φιλόδοξα σχέδια του πατέρα του, το 1014 παραβίασε τις συμφωνίες με το Βυζάντιο και καταπάτησε Βυζαντινά εδάφη με την προσάρτηση της περιοχής του Τάικ, δηλαδή το παλιό πριγκιπάτο του Δαβίδ του Κουροπαλάτη (που σημειωτέον ήταν θείος του Γεωργίου Α’). Παράλληλα, οι Ίβηρες συνήψαν συμμαχία με τον «Τρελό Χαλίφη» των Αράβων Αλ-Χακίμ. Ο Βασίλειος Β’ δεν αντέδρασε αμέσως σε αυτήν την πρόκληση, καθώς δεν ήθελε να αποσπάσει την προσοχή του από τον πόλεμο εναντίον των Βουλγάρων. Αρκετά αργότερα, το 1021 ο Βασίλειος Β’, που δεν φημιζόταν για την ανεκτικότητά του, αποφάσισε να ασχοληθεί με τους Ίβηρες (ίσως να έπαιξε ρόλο ότι εκείνη τη χρονιά ο Αλ-Χακίμ εξαφανίστηκε από προσώπου γης –κυριολεκτικά). Έτσι ο εξήντα τριών ετών πια αυτοκράτορας ηγήθηκε ενός μεγάλο στρατού από 40.000 άντρες, οι 5.000 από τους οποίους ήταν οι Βάραγγοι, και εξεστράτευσε στη Μικρά Ασία. Για να μη χαθεί το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, δεν αποκάλυψε στους αξιωματικούς του τον πραγματικό στόχο της εκστρατείας. Όλοι είχαν την εντύπωση ότι κατευθύνονταν προς την Αντιόχεια. Ο πραγματικός προορισμός αποκαλύφθηκε μετά το Φιλομήλιον. Ο στρατός κινήθηκε γρήγορα και στρατοπέδευσε στην περιοχή της Θεοδοσιούπολης (Ερζερούμ). Από εκεί ειδοποιήθηκαν οι Ίβηρες ηγεμόνες για την άφιξη του αυτοκράτορα που τους περίμενε για να υποβάλουν τα σέβη τους. Ο Γεώργιος όμως αρνήθηκε να προσέλθει φοβούμενος για τη ζωή του. Ο Βουλγαροκτόνος είχε αποδείξει αρκετές φορές στο παρελθόν ότι όταν οι αντίπαλοί του δήλωναν υποταγή, μπορούσε να συμπεριφερθεί με μεγαλοψυχία, αλλά στην αντίθετη περίπτωση αντιδρούσε με μεγάλη σκληρότητα. Έτσι σε αυτήν την περίπτωση, η περιφρονητική στάση του Γκιόργκι τον εξόργισε και διέταξε την καταστροφή της πόλης Οκόμη (σημ. Ugumi). Ο Γεώργιος με τη σειρά του κατέστρεψε την πόλη Ουχτίκ (άγνωστο γιατί) και άρχισε να υποχωρεί προς τα ανατολικά, προκειμένου να αποφύγει να αντιπαρατεθεί με τον ισχυρό Βυζαντινό στρατό, παρόλο που και ο ίδιος διέθετε ένα αξιόμαχο και πολυάριθμο στράτευμα. |
Η Μάχη: |
Βασίλειος Β’ Βουλγαροκτόνος Στη μάχη ενεπλάκη ένα μέρος μόνο του στρατού των Ιβήρων καθώς οι υπόλοιποι είχαν προχωρήσει μπροστά. Οι Ίβηρες πολέμησαν γενναία και αποδείχθηκαν δύσκολος αντίπαλος. Οι Βυζαντινοί απωθήθηκαν κατ’ επανάληψιν αλλά στο τέλος επεκράτησαν χάρη στην εμπειρία τους και στο αριθμητικό τους πλεονέκτημα, ενώ το Ιβηρικό ιππικό είχε κολλήσει στους βάλτους γύρω από τη λίμνη. Μεταξύ των νεκρών ήταν ο αρχιστράτηγος των Ιβήρων Λιπαρίτης. |
Επακόλουθα: |
Ήταν μια αιματηρή μάχη, αλλά η δύσκολη επικράτηση των Βυζαντινών δεν έκρινε τίποτα, ενώ μεγάλο μέρος του Γεωργιανού στρατού ξέφυγε, ενώθηκε με συμμάχους από άλλες ηγεμονίες του Καυκάσου και ανασυντάχθηκε. Ο Βυζαντινός στρατός τους ακολούθησε για λίγο και προσπάθησε να τους εμπλέξει σε μάχη, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τελικά γύρισε πίσω και αποσύρθηκε για τον χειμώνα στην Τραπεζούντα, αφού πρώτα λεηλάτησε και ερήμωσε 12 επαρχίες της Ιβηρίας. Οι εχθροπραξίες επαναλήφθηκαν την επόμενη χρονιά. |
Παρατηρήσεις: |
|
|