Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Άλωση του Ανίου |
χρόνος: 106416 Αυγούστου 1064 |
| Πολιορκία και άλωση του Ανίου από τους Σελτζούκους | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Σελτζούκοι Τούρκοι
|
τοποθεσία: Στη μεσαιωνική πόλη Άνιον, στην περιοχή Καρς, στα σημερινά σύνορα Αρμενίας - Τουρκίας
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Κατάληψη Πόλης |
πόλεμος: Πόλεμοι εναντίον των Σελτζούκων Τούρκων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Κωνσταντίνος Ι’ Δούκας) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Δουξ Παγκράτιος | Σουλτάνος Αλπ Αρσλάν |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Η πόλη Ανί ή Ανίον , που βρισκόταν στα σημερινά σύνορα Αρμενίας-Τουρκίας στο Καρς σε υψόμετρο 1464 μέτρων, υπήρξε πρωτεύουσα του μεσαιωνικού βασιλείου της Αρμενίας. Ήταν γνωστή ως «η πόλη με τις 1001 εκκλησίες». Το Ανί ήταν πολύ σημαντική πόλη και είχε ισχυρά τείχη. Στην ακμή του, τον 10ο αιώνα, μπορεί ο πληθυσμός του να έφτανε τις 700.000 (!), ενώ ήταν εμπορικό σταυροδρόμι και σταθμός στον δρόμο του μεταξιού. Επιπλέον, όπως το θέτει ο Μιχαήλ Ατταλειάτης, ήταν «χαράκωμα μέγιστον και αποτροπὴ των εκείθεν εισβάλλειν μελλόντων βαρβάρων εις την Ιβηρικήν». Το 1045 το Βασίλειο της Μεγάλης Αρμενίας ενσωματώθηκε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία με βάση παλιότερη συμφωνία που είχε γίνει επί των ημερών του Βασιλείου Β’ Βουλγαροκτόνου. Μετά απ’ αυτό, το Ανί έγινε η έδρα του διευρυμένου βυζαντινού δουκάτου «Ιβηρίας και Μεγάλης Αρμενίας». Τα επόμενα χρόνια, διοικητές της επαρχίας (με τον τίτλο του «δούκα») αναλάμβαναν συνήθως Αρμένιοι ευγενείς που ακολουθούσαν το Χαλκηδόνιο δόγμα (ένας από αυτούς υπήρξε ο Κατακαλών Κεκαυμένος). Στο μεταξύ, την ίδια περίπου εποχή που έγινε η προσάρτηση της Αρμενίας είχαν ξεκινήσει και τα προβλήματα με μια πρωτοεμφανιζόμενη ορδή, τους Σελτζούκους, που το 1048 κατέστρεψαν την αρμενική πόλη Άρτζε. Οι επιδρομές εντάθηκαν μετά το 1055 προκαλώντας ερήμωση στις βορειοανατολικές επαρχίες. Στις αρχές της δεκαετίας του 1060, δούκας Ανίου έγινε ο Παγκράτιος, ο οποίος είχε ζητήσει από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ι’ Δούκα αυτή τη θέση με την υπόσχεση ότι υπό τη διοίκησή του το δουκάτο δεν θα επιβάρυνε οικονομικά το Βυζάντιο. Ο αυτοκράτορας δέχθηκε μετά χαράς αυτή τη ρύθμιση. Ο Παγκράτιος για να αντεπεξέλθει οικονομικά επέβαλε φόρους προκαλώντας τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού και, το χειρότερο, αναγκάστηκε να κάνει περικοπές στις αμυντικές δαπάνες περιορίζοντας τον αριθμό των στρατιωτών. Σύντομα παρατηρήθηκε και έλλειψη εφοδίων λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και γενικά δημιουργήθηκε ένα πολύ κακό κλίμα μεταξύ των ντόπιων και της Βυζαντινής διοίκησης. Το 1064 ο νέος σουλτάνος των Σελτζούκων Αλπ Αρσλάν μόλις είχε κατορθώσει να εδραιώσει την εξουσία του και επιδίωκε να διευρύνει τα όρια της επικράτειάς του αρχίζοντας από τις γειτονικές πλούσιες περιοχές της Αρμενίας και της Ιβηρίας. Ξεκίνησε προετοιμασίες για εκστρατεία εφοδιάζοντας τον στρατό του με πολιορκητικές μηχανές, για τον χειρισμό των οποίων προσέλαβε έμπειρους Άραβες και Πέρσες χειριστές. Στην εκστρατεία συμμετείχε ο γιος και διάδοχός του Μαλίκ Σαχ και ο βεζίρης Νιζάμ αλ-Μουλκ. |
Η Μάχη: |
 τα ερείπια των τειχών του Ανίου σε γκραβούρα του 1885 Στις αρχές Ιουλίου του 1064 τα δύο αυτά τουρκικά στρατεύματα συνέκλιναν στο Ανί. Μαζί τους ήταν και Γεωργιανές δυνάμεις υπό τον Βαγκράτ. Η πολιορκία κράτησε 25 μέρες με συνεχείς επιθέσεις από τους Τούρκους. Οι υπερασπιστές βρισκόταν σε δεινή θέση καθώς ήταν λίγοι και ανέτοιμοι, υπήρχε έλλειψη εφοδίων, οι σχέσεις μεταξύ των ηγετών και του πληθυσμού ήταν άθλιες, ενώ υπήρχε και προσωπική έχθρα μεταξύ του Παγκρατίου και του έτερου στρατιωτικού διοικητή του Γρηγορίου Πακουριανού (που μάλλον ήταν ο δουκας της γειτονικής Θεοδοσιούπολης). Τα μόνα που θα μπορούσαν να σώσουν την πόλη ήταν τα ισχυρά τείχη της, τα οποία όμως πολύ γρήγορα υπέστησαν σοβαρές ζημιές εξαιτίας της υπονόμευσής τους από τους Τούρκους με υπόγειες σήραγγες σε συνδυασμό με τη χρήση των πολιορκητικών μηχανών. Η πόλη έπεσε στις 16 Αυγούστου 1064 όταν οι υπερασπιστές των τειχών εγκατέλειψαν τις θέσεις τους. Η Βυζαντινή φρουρά οχυρώθηκε για λίγο στην Ακρόπολη, αλλά σύντομα τράπηκε και αυτή σε φυγή. Η πόλη λεηλατήθηκε και ο πληθυσμός σφαγιάσθηκε. Ο Άραβας ιστορικός Σιβτ ιμπν αλ-Γκάβζι (ή Τζάουζι – Sibṭ Ibn al-Ǧawzī,1186-1256) μεταφέροντας τις περιγραφές ενός αυτόπτη μάρτυρα, αφηγείται: Το ασκέρι μπήκε στην πόλη, έσφαξε τους ανθρώπους, λεηλάτησε, έκαψε, ερήμωσε και σκλάβωσε όλους όσοι είχαν μείνει ζωντανοί... Τα πτώματα ήταν τόσα πολλά που οι δρόμοι είχαν μπλοκάρει και κανείς δεν μπορούσε να πάει πουθενά χωρίς να πατάει πάνω τους. Ο αριθμός των αιχμαλώτων δεν ήταν μικρότερος από 50.000... Προσπάθησα να βρω ένα δρόμο στο οποίο μπορώ να περπατήσω χωρίς να πατάω σε πεθαμένους. αλλά ήταν αδύνατον... |
Αξιοσημείωτα: |
| Ο μεγάλος ασημένιος σταυρός της μητρόπολης του Ανίου αφαιρέθηκε και τοποθετήθηκε στο κατώφλι του τζαμιού του Ναχιτσεβάν (σήμερα αυτόνομη περιοχή στο Αζερμπαϊτζάν), έτσι ώστε οι πιστοί που έμπαιναν στο τζαμί να τον πατάνε. Το γεγονός προκάλεσε αγαλλίαση στους απανταχού πιστούς του Ισλάμ. |
Επακόλουθα: |
| Η άλωση του Ανίου ήταν ορόσημο στις κατακτήσεις των Σελτζούκων και προκάλεσε μεγάλο σοκ στους Βυζαντινούς, ενώ έκανε εντύπωση σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο ανεβάζοντας κατακόρυφα το κύρος του Αλπ Αρσλάν. Η πόλη κατοικήθηκε ξανά αλλά δεν ξανάγινε ποτέ αυτό που ήταν. Το 1072 οι Σελτζούκοι πούλησαν το Ανί στους Σανταντίντ, μια Κουρδική φυλή, και μετά άλλαξε πολλές φορές χέρια. Εγκαταλείφθηκε τον 18ο αιώνα λόγω σεισμών. Μέχρι πριν 100 χρόνια σώζονταν πολλά, αλλά οι Τούρκοι κατέστρεψαν πολλά μνημεία |
|
|