Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Δαζιμώνος(Μάχη του Ανζήν) |
χρόνος: 83822 Ιουλίου 838 |
| Μεγάλη ήττα από τους Άραβες και σοβαρή αποτυχία του αυτοκράτορα Θεόφιλου | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες (Αββασίδες)
|
τοποθεσία: Στο φρούριο Δαζιμών, σε στρατηγικό σημείο ανάμεσα στις πόλεις Αμάσεια και Τοκάτ στη Βόρεια Μικρά Ασία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Αραβικοί Πόλεμοι |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Θεόφιλος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Αυτοκράτωρ Θεόφιλος | Αφσίν Χαϊντάρ |
| Δυνάμεις: | 25.000 με 40.000 | 20.000 - 30.000 (με 10.000 έφιππους Τούρκους τοξότες) |
| Απώλειες: | Βαριές | Βαριές |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Όταν ο νεαρός και φιλόδοξος αυτοκράτορας Θεόφιλος ανέβηκε στον Βυζαντινό θρόνο (829), ξεκίνησε μια σειρά από αρκετά επιτυχημένες εκστρατείες κατά των Αράβων, που του έδωσαν το δικαίωμα να αυτοπροβάλλεται ως νικηφόρος στρατηλάτης. Το 837, ο Θεόφιλος λεηλάτησε τις πόλεις – Σωζόπετρα και Αρσαμόσατα – τη γενέτειρα(1) των Αββασιδών Χαλίφηδων – και έθεσε τη Μελιτηνή φόρου υποτελή. Για να τον τιμωρήσει, ο Χαλίφης Αλ-Μουτασίμ(2) οργάνωσε εκστρατεία με στόχο δύο σημαντικές Βυζαντινές πόλεις της κεντρικής Ανατολίας, την Άγκυρα και το Αμόριο. Συγκέντρωσε έναν τεράστιο στρατό στην Ταρσό (80.000 άνδρες), χωρισμένο σε δύο σχηματισμούς: έναν υπό τη διοίκηση του Αλ-Αφσίν(3), ο οποίος εισέβαλε από την περιοχή της Μελιτηνής ενώνοντας τις δυνάμεις του με αυτές του Εμίρη της πόλεως Ομάρ αλ-Άκτα (4) στο Αρμενιακό Θέμα. Η νότια και κυρία δύναμη, υπό τον ίδιο τον Χαλίφη, θα διερχόταν τις Κιλίκιες Πύλες εισερχόμενη στην Καππαδοκία και θα κατευθυνόταν προς Άγκυρα. Εκεί, σύμφωνα με το σχέδιο, ο Αραβικός στρατός θα συνενώνονταν και θα βάδιζε εναντίον του Αμορίου. Στα μέσα Ιουνίου, ο Αφσίν διέσχισε τα όρη του Αντίταυρου και στρατοπέδευσε στο οχυρό Δαζιμών, στην περιοχή του Πόντου, 280 χλμ. ανατολικά της Άγκυρας. Ο αυτοκράτορας κινήθηκε ανατολικά για να τον αντιμετωπίσει. Στις 21 Ιουλίου, έφτασε στην περιοχή του Δαζιμώνος (μάλλον το σημερινό Dazmana ή Akçatarla, μεταξύ Αμάσειας και Τοκατ) και στρατοπέδευσε επί του λόφου Ανζήν, νότια του οχυρού. |
Η Μάχη: |
 O Θεόφιλος υποχωρών στο Ανζήν Οι Βυζαντινοί στρατιώτες παρατήρησαν την απουσία του αυτοκράτορα από τη συνήθη θεση του και νομίζοντας ότι είχε σκοτωθεί, άρχισαν να χάνουν το ηθικό τους. Αυτό σύντομα μετατράπηκε σε μια άτακτη υποχώρηση. Βέβαια, κάποιες μονάδες τελικά κατάφεραν να συμπτυχθούν με τάξη και πειθαρχία και να ανασυνταχθούν σε μια τοποθεσία που καλείται «Χιλιόκωμο». Ο Θεόφιλος βρέθηκε απομονωμένος, με τα τάγματά του και τους Κούρδους επί του λόφου Ανζήν. Οι Άραβες προχώρησαν σε περικύκλωση του λόφου, όμως οι Βυζαντινοί σώθηκαν από μια ξαφνική βροχή, η οποία χαλαρώνοντας τις χορδές των Τουρκικών τόξων, τα αχρήστεψε για λίγο. Τότε, ο Αφσίν παρήγγειλε στους καταπέλτες να προωθηθούν για να κτυπήσουν τη βυζαντινή θέση. Τη χρονική εκείνη στιγμή, οι αξιωματικοί του Θεόφιλου, φοβούμενοι προδοσία από τους Χωραμμίτες, τον έπεισαν να αφήσει τον λόφο και να κάνει μια «ηρωική» έξοδο. Έτσι, διασπώντας τις Αραβικές γραμμές και υφιστάμενος πολλά τραύματα σε αυτήν την προσπάθεια, ο Θεόφιλος και η μικρή του συνοδεία κατάφεραν να φθάσουν με ασφάλεια στο Χιλιόκωμο, όπου σταδιακά ανασυγκροτήθηκαν τα υπολείμματα του στρατού του. |
Αξιοσημείωτα: |
| Ήταν η πρώτη αντιπαράθεση σε μάχη του Βυζαντινού στρατού με τους Τούρκους νομάδες από την Κεντρική Ασία, των οποίων οι απόγονοι θα αποτελέσουν αργότερα τους σημαντικότερους αντιπάλους του Βυζαντίου. |
Επακόλουθα: |
| Ο Θεόφιλος επέστρεψε εσπευσμένα στην Πόλη για να διασκεδάσει τις φήμες ότι είχε σκοτωθεί στη μάχη. Οι Άραβες μετά τη νίκη τους, κατέλαβαν την Άγκυρα και το Αμόριο. Ο Θεόφιλος αντεπιτέθηκε το 841 και κατέλαβε τη Μελιτηνή αναγκάζοντας τον Μουτασίμ να συνθηκολογήσει. Πάντως, η μεγάλη ήττα στο Ανζήν ήταν μια οδυνηρή αποτυχία για έναν πολλά υποσχόμενο βασιλιά. Ο Θεόφιλος πέθανε νέος το 842. Πιστεύεται ότι η υγεία του κλονίσθηκε μετά το Ανζήν (και το Αμόριο) και δεν αποκαταστάθηκε από τότε. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά: Δημοσθένης Λαμπρινάκης |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|