Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη του Βαφέως |
χρόνος: 130227 Ιουλίου 1302 |
| Πρώτη νίκη των Οθωμανών επί ενός Βυζαντινού (μισθοφορικού) στρατού | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Οθωμανοί Τούρκοι
|
τοποθεσία: Λίγο πιο ανατολικά από τη Νικομήδεια, το σημερινό Izmit στη ΒΔ Μικρά Ασία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Πόλεμοι εναντίον των Οθωμανών Τούρκων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ανδρόνικος Β' Παλαιολόγος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Γεώργιος Μουζάλων | Οσμάν Α’ |
| Δυνάμεις: | 2.000 | 5.000 |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Η αποδυνάμωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και τα σοβαρότατα προβλήματα που είχαν οι Σελτζούκοι στα ανατολικά με τους Μαμελούκους και κυρίως τους Μογγόλους, ήταν οι βασικοί παράγοντες που βοήθησαν στην άνοδο των διαφόρων τουρκικών Μπεηλικίων στη Μικρά Ασία, που εξελίχθηκαν σε κάτι που έμοιαζε με ανεξάρτητα κρατίδια και πριγκιπάτα. Ένα από αυτά τα Μπεηλίκια ήταν το Σογούτ, που ιδρύθηκε από τον Ερτογκρούλ στην κοιλάδα του ποταμού Σαγγαρίου περί το 1275. Όταν ο Ερτογκρούλ πέθανε το 1281, τον διαδέχτηκε ο γιος του Οσμάν (ή Οθμάν) ο οποίος τις επόμενες δύο δεκαετίες εξαπέλυσε μια σειρά επιδρομών στη βυζαντινή Βιθυνία, εκμεταλλευόμενος το κενό εξουσίας εκεί. Το 1299, ο Οσμάν Α’ αυτοανακηρύχθηκε ανεξάρτητος ηγεμόνας. Το γεγονός αυτό θεωρείται η απαρχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το νέο δυναμικό σουλτανάτο προσείλκυσε και ενσωμάτωσε κατάλοιπα από τους Σελτζούκους και άλλα μουσουλμανικά κρατίδια. Μέχρι το 1301, οι Οθωμανοί δυνάμωσαν τόσο που έφτασαν να πολιορκούν τη Νίκαια, την πρώην αυτοκρατορική πρωτεύουσα και να παρενοχλούν την Προύσσα. Οι Τουρκικές επιδρομές απειλούσαν επίσης το λιμάνι της Νικομήδειας(1) με πείνα, καθώς λυμαίνονταν την ύπαιθρο εμποδίζοντας τη συλλογή συγκομιδής (επιπλέον εκείνη την εποχή υπήρχε λιμός στην αυτοκρατορία, για διαφόρους άλλους λόγους). Για να αντιμετωπίσει αυτήν την απειλή, την άνοιξη του 1302, ο γιος του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ και συν-Αυτοκράτορας Μιχαήλ Θ’ (βασ. 1294 – 1320) εξεστράτευσε προς νότο φθάνοντας μέχρι τη Μαγνησία του Μαιάνδρου (κοντά στην Έφεσο, νότια της Σμύρνης). Οι Τούρκοι, φοβούμενοι το μεγάλο, σχετικά, βυζαντινό στράτευμα, απέφευγαν να δώσουν μάχη. Ο Μιχαήλ επιδίωξε τη σύγκρουση μαζί τους, όμως δεν τα κατάφερε καθώς οι στρατηγοί του αποδείχθηκαν κατώτεροι των περιστάσεων. Οι Τούρκοι διαπιστώνοντας την ανικανότητα στη διοίκηση των Βυζαντινών, αναθάρρησαν και επανέλαβαν τις επιδρομές, εγκλωβίζοντας τον Μιχαήλ στη Μαγνησία. Έτσι το στράτευμά του διαλύθηκε χωρίς μάχη, καθώς οι ντόπιοι στρατιώτες έφυγαν για να υπερασπίσουν τα σπίτια τους, όπως έκαναν και οι Αλανοί μισθοφόροι για τις οικογένειές τους στη Θράκη. Ο Μιχαήλ αναγκάσθηκε να αποχωρήσει άπραγος μέσω θαλάσσης, ακολουθούμενος από ένα ακόμη κύμα προσφύγων. |
Η Μάχη: |
 Οσμάν Α’ Στην πεδιάδα του «Βαφέως» (κάπου ανατολικά από τη Νικομήδεια, σε μικρή απόσταση) την 27η Ιουλίου 1302, οι Βυζαντινοί συνάντησαν ένα Τουρκικό στράτευμα, με περίπου 5.000 ελαφρούς ιππείς υπό τον ίδιο τον Οσμάν, αποτελούμενο τόσο από δικούς του στρατιώτες όσο και από άλλες συμμαχικές Τουρκικές φυλές της Παφλαγονίας και της περιοχής του Μαιάνδρου ποταμού. Το Τουρκικό ιππικό έκανε έφοδο κατά των Βυζαντινών, ενώ το Αλανικό απόσπασμα έμεινε για κάποιο περίεργο λόγο αμέτοχο στη μάχη. Οι Τούρκοι διέσπασαν το Βυζαντινό μέτωπο, αναγκάζοντας τον Μουζάλονα να συμπτυχθεί στη Νικομήδεια υπό την κάλυψη της Αλανικής δύναμης. Οι Τούρκοι προωθήθηκαν μέχρι την Ασιατική ακτή του Βοσπόρου, αλλά δεν κατέλαβαν τη Νικομήδεια. |
Αξιοσημείωτα: |
| Μετά από αυτή την αποτυχία, απογοητευμένος από το χαμηλό επίπεδο του στρατού του, ο Μιχαήλ Θ’ αποφάσισε να μισθώσει την Καταλανική Εταιρεία για να πολεμήσει τους Τούρκους. Αποδείχθηκε κάκιστη ιδέα. |
Επακόλουθα: |
| Ήταν μια μικρή μάχη με δραματικές προεκτάσεις. Οι Βυζαντινοί έχασαν τον έλεγχο της υπαίθρου της Βιθυνίας, αποσυρόμενοι στα οχυρά τους, τα οποία απομονωμένα έπεφταν ένα-ένα. Η ήττα πυροδότησε μια μαζική έξοδο του χριστιανικού πληθυσμού από την περιοχή (που ήδη λόγω των επιθέσεων των Τουρκομάνων ήταν πολύ πιο αραιοκατοικημένη από το παρελθόν) και επιτάχυνε το τέλος της Βυζαντινής παρουσίας στη Μικρά Ασία. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά: Δημοσθένης Λαμπρινάκης |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|