Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Κατάληψη της Έδεσσας |
χρόνος: 1031 |
| Οι Βυζαντινοί κατέλαβαν την πόλη, στην πρώτη επιτυχία του στρατηγού Μανιάκη | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Κούρδοι (Μαρουανίδες)
|
τοποθεσία: Η σημερινή Sanliurfa, στη Νοτιοανατολική Τουρκία
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Κατάληψη Πόλης |
πόλεμος: Ύστεροι Πόλεμοι εναντίον Αράβων/Μουσουλμάνων |
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Ρωμανός Γ' ο Αργυρός) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Κατεπάνω Γεώργιος Μανιάκης | Εμίρης Απομερβάνης |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Ο μεγάλος στρατηγός του 11ου αιώνα Γεώργιος Μανιάκης εμφανίζεται για πρώτη φορά στο προσκήνιο μετά την ολέθρια ήττα των Βυζαντινών στη μάχη του Αζαζίου από τους Μιρδασίδες Άραβες του Χαλεπίου, τον Αύγουστο του 1030. Εκείνη την περίοδο ο Μανιάκης ήταν στρατηγός στην πόλη Τελούχ. H πόλη ήταν έδρα στρατηγίδος (η στρατηγίς ήταν υποδιαίρεση θέματος). Μετά τη νίκη τους στο Αζάζιον οι Άραβες σάρωναν και λεηλατούσαν τις αφύλακτες πλέον Βυζαντινές περιοχές βορειοανατολικά από την Αντιόχεια. Ένα απόσπασμα από 800 Άραβες εμφανίσθηκε στην Τελούχ και απαίτησε από τον Μανιάκη μετά γαύρου του φρονήματος (όπως λέει ο Ιωάννης Σκυλίτζης) να τους παραδώσει την πόλη. Ο Μανιάκης προθυμοποιήθηκε να τους την παραδώσει την επομένη, και αποβραδίς τους έστειλε φαγητά και κρασί. Όταν οι Άραβες μέθυσαν και κοιμήθηκαν, οι Βυζαντινοί τους κατέσφαξαν. Ο Μανιάκης έστειλε στον αυτοκράτορα Ρωμανό Γ΄ που είχε φτάσει ήδη στην Καππαδοκία, τα αυτιά και τις μύτες των νεκρών μαζί με 280 καμήλες από τα λάφυρα που οι Άραβες είχαν πάρει από τον Βυζαντινό στρατό στο Αζάζιον. Ο Ρωμανός Γ’ Αργυρός πολύ τα εκτίμησε όλα αυτά και διόρισε τον Μανιάκη Κατεπάνω Κάτω Μηδίας(1) με έδρα τα Σαμόσατα της Οσροηνής. Παράλληλα, ο Μανιάκης πήρε τον τιμητικό τίτλο του Πρωτοσπαθάριου. |
Η Μάχη: |
 Η κατάληψη της Έδεσσας από τον Μανιάκη Κυβερνήτης της το 1031 ήταν κάποιος Τούρκος ονόματι Σουλεϊμάν («Σαλαμάνης ο Τούρκος» κατά τον Σκυλίτζη – αλλά μάλλον ήταν Κούρδος), ο οποίος είχε διοριστεί στη θέση αυτή από τον Μαρουανίδη εμίρη της Μαρτυρουπόλεως(3). Ο Σουλεϊμάν δωροδοκήθηκε από τον Μανιάκη και του παρέδωσε την πόλη μέσα στη νύχτα. Για κάποιο λόγο που δεν είναι ξεκάθαρος, ο Μανιάκης σε εκείνη τη φάση δεν πήρε όλη την πόλη, αλλά κατέλαβε μόνο μέρος των τειχών με τρεις οχυρούς πύργους. Προφανώς είτε ο Μανιάκης δεν είχε επαρκή δύναμη είτε η παράδοση δεν ήταν πλήρης εξαρχής. O Απομερβάνης, ο Κούρδος εμίρης του Μιεφερκείμ (της Μαρτυροπόλεως), όταν πληροφορήθηκε αυτήν την εξέλιξη, έσπευσε στην Έδεσσα με μεγάλο στρατό. Οι Μουσουλμάνοι προσπάθησαν να επιτεθούν στο τμήμα της οχύρωσης που κατείχαν οι Βυζαντινοί αλλά αποκρούσθηκαν. Βλέποντας ότι η άμυνα του αντιπάλου ήταν πολύ αποτελεσματική και μη μπορώντας να κάνει κάτι άλλο, ο Απομερβάνης κατέστρεψε τα ωραιότερα κτίρια της πόλης, τη λεηλάτησε και φορτώνοντας τα λάφυρα σε καμήλες, πυρπόλησε την υπόλοιπη πόλη και επέστρεψε στη Μαρτυρόπολη. Έχοντας το πεδίο ελεύθερο, ο Μανιάκης κατέλαβε την ακρόπολη που βρισκόταν στη μέση της πόλης, πάνω σε ένα βραχώδη λόφο, κάλεσε ενισχύσεις και ολοκλήρωσε με ασφάλεια την κατάληψη της Έδεσσας. Ήταν μια ακόμα εντυπωσιακή ενέργεια του Μανιάκη, που όπως έδειξε και η μετέπειτα πορεία του, ήταν πραγματικά χαρισματικός στρατηγός. |
Αξιοσημείωτα: |
| Ο Μανιάκης ανακάλυψε στην Έδεσσα ένα ανεκτίμητο κειμήλιο: Την ιδιόχειρη επιστολή που ο Ιησούς Χριστός είχε γράψει στα Αραμαϊκά προς τον κυβερνήτη της Έδεσσας Αύγαρο (ιδιόγραφον επιστολὴν του δεσπότου και κυρίου Ιησού Χριστού, την προς τον Αύγαρον πεφθείσαν). Ο Μανιάκης έστειλε αμέσως το εύρημα στον αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη. Το γεγονός αυτό μαζί με αυτή καθαυτή την κατάληψη την Έδεσσας που ήταν πολύ σημαντική, τον έκανε εξαιρετικά δημοφιλή. |
Επακόλουθα: |
| Η Έδεσσα υπήρξε η τελευταία προσθήκη εδαφών που έγινε στη Βυζαντινή επικράτεια στα νοτιοανατολικά. Τα επόμενα χρόνια, και μέχρι το τέλος, το Βυζάντιο είχε μόνο απώλειες εκεί. Η Έδεσσα έμεινε στα χέρια των Βυζαντινών, με διαλείμματα, για 50 χρόνια περίπου. Αργότερα απετέλεσε μέρος του Αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας. Μετά την πήραν οι Σελτζούκοι και το 1099 έγινε έδρα Σταυροφορικού κρατιδίου. Οι Μουσουλμάνοι την ξαναπήραν το 1144. |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|