Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη της Απάμειας |
χρόνος: 99819 Ιουλίου 998 |
| Συντριβή του Βυζαντινού στρατού της Αντιόχειας από τους Άραβες | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες (Φατιμίδες)
|
τοποθεσία: Έξω από Ελληνιστική και Βυζαντινή πόλη Απάμεια (επί του Ορόντου), κοντά στη σημερινή Qalaat al Madiq στη δυτική Συρία.
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Ύστεροι Πόλεμοι εναντίον των Αράβων |
σύγχρονη χώρα:
Συρία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Δούκας Αντιοχείας Δαμιανός Δαλασσηνός | Κυβερνήτης Δαμασκού Τζάις ιμπν Σαμσάμα |
| Δυνάμεις: | 11.000 | |
| Απώλειες: | χιλιάδες νεκροί, 2.000 αιχμάλωτοι | τουλάχιστον 2.000 νεκροί |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Τον Σεπτέμβριο του 994, ο Μιχαήλ Βούρτζης, ο βυζαντινός δούκας της Αντιόχειας και της βόρειας Συρίας, υπέστη βαριά ήττα στη μάχη του Ορόντη από τον στρατηγό των Φατιμιδών(1) Αράβων Μαντζουτακίν. Αυτή η εξέλιξη ήταν, συν τοις άλλοις, πολύ επικίνδυνη για το αραβικό εμιράτο των Χαμδανιδών Αράβων του Χαλεπίου που ήταν υποτελείς του Βυζαντίου. Για να αποκαταστήσει την ισορροπία στην περιοχή, ο ίδιος ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β’ κατέβηκε με το στρατό του το 995, αναγκάζοντας τον Μαντζουτακίν να υποχωρήσει στη Δαμασκό. Αφού κατέλαβε κάποια φρούρια, όπως της Έμεσας (Χομς) και έχτισε ένα νέο φρούριο στην Ταρτούς, ο αυτοκράτορας αποχώρησε, αφού πρώτα διόρισε έναν νέο δούκα στην Αντιόχεια: τον Δαμιανό Δαλασσηνό. Ο Δαλασσηνός αποδείχτηκε πολύ δραστήριος και αποτελεσματικός. Το 996 οι δυνάμεις του εισέβαλαν στα περίχωρα της Τρίπολης και της Άρκας, ενώ ο Μαντζουτακίν που προσπάθησε να πολιορκήσει το Χαλέπι και την Ταρτούς, αναγκάστηκε να αποσυρθεί όταν επενέβη ο Δαλασσηνός. Τον επόμενο χρόνο επανέλαβε τις επιθέσεις εναντίον άλλων αραβικών κάστρων στη ΒΔ Συρία. Στις αρχές του καλοκαιριού του 998, ο Δαλασσηνός έμαθε ότι μια μεγάλη πυρκαγιά στην Απάμεια είχε καταστρέψει τις αποθήκες τροφίμων. Την Απάμεια κυβερνούσε ένας Άραβας ηγεμόνας που ήταν υπόσπονδος του χαλιφάτου των Φατιμιδών και ο Δαλασσηνός θεώρησε ότι έπρεπε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία που του έδινε η έλλειψη εφοδίων στην πόλη για να την καταλάβει. Οι Χαμδανίδες του Χαλεπίου έκαναν την ίδια σκέψη και έφτασαν εκεί πρώτα, αλλά αποσύρθηκαν όταν προσέγγισε ο Δαλασσηνός που δεν είχε καμιά διάθεση να αφήσει τους Μουσουλμάνους συμμάχους του να επωφεληθούν. Εξάλλου είχε τη φιλοδοξία να καταλάβει οι ίδιος την Απάμεια για τη δωρίσει στον αυτοκράτορα. Έτσι οι Χαδμανίδες αποχώρησαν αλλά προηγουμένως, σε μια αμφιλεγόμενη χειρονομία, άφησαν τα εφόδια που είχαν φέρει μαζί τους για να τα πάρουν οι κάτοικοι της Απάμειας. Οι προύχοντες της πολιορκημένης πόλης ζήτησαν βοήθεια από τις Φατιμίδες. Ο ευνούχος βεζύρης του χαλιφάτου Μπαργιαουάν ανέθεσε αυτήν την αποστολή στον Τζάις ιμπν Σαμσάμα τον οποίο διόρισε κυβερνήτη της Δαμασκού και του έδωσε μια δύναμη από 1000 άνδρες. Μετά από την καταστολή των εξεγέρσεων στην Τύρο και την Παλαιστίνη (που οι Βυζαντινοί δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν) ο Σαμσάμα συγκέντρωσε στρατό στη Δαμασκό αυξάνοντας τις δυνάμεις του με στρατιώτες, μισθοφόρους και εθελοντές από γειτονικές μουσουλμανικές ηγεμονίες (Τρίπολη, Βηρυτό κ.λπ.) και έτσι συγκέντρωσε μια δύναμη από 10.000 Άραβες, συν 1.000 Βεδουίνους καβαλάρηδες. Εν τω μεταξύ, ο Δαλασσηνός έσφιγγε τον κλοιό γύρω από την Απάμεια, οι κάτοικοι της οποίας υπέφεραν από την πείνα και αναγκάζονταν να τρώνε πτώματα και σκύλους. |
Η Μάχη: |
 Ερείπια της Ελληνιστικής Απάμειας Στην αρχή της μάχης οι Βυζαντινοί έπεσαν με ορμή επάνω στους αντιπάλους και τους απώθησαν. Σε αυτή την πρώτη φάση, οι Άραβες είχαν περίπου 2.000 νεκρούς. Και ενώ όλα έδειχναν ότι η μάχη είχε χαθεί για τους Μουσουλμάνους, ένας Κούρδος ιππέας κατευθύνθηκε προς το σημείο όπου ήταν ο Δαλασσηνός, ο οποίος παρακολουθούσε τη μάχη από ένα υπερυψωμένο σημείο με μια μικρή συνοδεία που την αποτελούσαν 10 άντρες και οι δύο γιοι του. Οι ανυποψίαστοι σωματοφύλακες του δούκα πιστεύοντας ότι η μάχη είχε κριθεί, τον άφησαν να πλησιάσει και τότε ο Κούρδος όρμησε ξαφνικά μπροστά και χτύπησε θανάσιμα τον Δαλασσηνό, που δεν φορούσε κράνος, στο κεφάλι. Ο θάνατος του Δαλασσηνού άλλαξε αμέσως τη ροή της μάχης. Οι Άραβες αναθάρρησαν, ανασυντάχθηκαν και αντεπιτέθηκαν. Από την άλλη μεριά οι Βυζαντινοί πανικοβλήθηκαν και σύντομα τράπηκαν σε φυγή. Στο μεταξύ βγήκαν και οι υπερασπιστές της πόλης έξω από τα τείχη και άρχισαν και αυτοί την καταδίωξη των Βυζαντινών, οι απώλειες των οποίων ήταν βαρύτατες. Διάφορες αραβικές πηγές δίνουν από 2.000 έως 10.000 νεκρούς Βυζαντινούς, ενώ 2.000 ήταν οι αιχμάλωτοι. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους ήταν και πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί καθώς και οι δύο γιοι του Δαλασσηνού Κωνσταντίνος και Θεοφύλακτος, οι οποίοι πέρασαν τα επόμενα 10 χρόνια ως αιχμάλωτοι στο Κάιρο. |
Επακόλουθα: |
| Ήταν μια πολύ σοβαρή ήττα που ανάγκασε τον αυτοκράτορα να επιστρέψει στην περιοχή τον επόμενο χρόνο. Ο Βυζαντινός στρατός έφτασε εκεί τον Σεπτέμβριο του 999 και αφού έθαψε τους νεκρούς στην Απάμεια, κατέστρεψε πόλεις, όπως η Άκρα, και ρήμαξε όλη τη ΒΔ Συρία. Ο Βασίλειος Β’ αποχώρησε με τον στρατό του στα μέσα Δεκεμβρίου. Νέος δούκας Αντιοχείας ορίστηκε ο Νικηφόρος Ουρανός. |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|