Μάχη της Αγχιάλου |
χρόνος: 91720 Αυγούστου 917 |
Νίκη-ορόσημο για τους Βουλγάρους που εδραίωσαν την υπεροχή τους στα Βαλκάνια | ★ ★ ★ ★ ★ |
εχθρός: Βούλγαροι
|
τοποθεσία: Στην Αγχίαλο, παραθαλάσσια πόλη χτισμένη σε στενή λωρίδα γης, σημερινή Πομόριε της επαρχίας Μπουργκάς (Πύργος) της Νοτιοανατολικής Βουλγαρίας
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Βουλγαρικοί Πόλεμοι |
σύγχρονη χώρα:
Βουλγαρία |
▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Κωνσταντίνος Z’ ο Πορφυρογένητος) | ▼ Οι Εχθροί | |
Επικεφαλής: | Στρατηγός Λέων Φωκάς | Τσάρος Συμεών Α’ |
Δυνάμεις: | 30.000 με 62.000 | 60.000 |
Απώλειες: | Μεγάλες | Μεγάλες |
Ιστορικό πλαίσιο: |
Μετά την ήττα τους στο Βουλγαρόφυγον το 896, οι Βυζαντινοί αναγκάσθηκαν να πληρώνουν ετήσιο φόρο υποτελείας στους Βουλγάρους. Το 912, όταν ο αυτοκράτορας Λέων Στ’ πέθανε, ο αδερφός του Αλέξανδρος αρνήθηκε να πληρώσει. Ο Τσάρος Συμεών(1) το είδε αυτό σαν μια ευκαιρία για ένα νέο πόλεμο και να μπορέσει να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες του για κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Ο Αλέξανδρος πέθανε το ίδιο έτος και η νέα Βυζαντινή ηγεσία υπό τον Πατριάρχη Νικόλαο Μυστικό έκανε πολλές προσπάθειες για αποφυγή του πολέμου δίνοντας την υπόσχεση ότι ο ανήλικος Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Ζ’ θα νυμφευόταν μία από τις κόρες του Συμεών. Έφτασε ακόμη στο σημείο, ο πατριάρχης να συναντήσει τον Συμεών έξω από τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως και να κάνει τελετή στέψης του ως «Βασιλέα των Βουλγάρων» (κάτι που ήταν πολύ σοβαρή εξέλιξη καθώς οι Βυζαντινοί δεν αναγνώριζαν κανέναν ξένο ηγεμόνα ως βασιλέα). Έκτοτε, ο Συμεών χρησιμοποιεί τον τίτλο «Τσάρος των Βουλγάρων» και τον Ελληνικό τίτλο «Βασιλεύς» στην σφραγίδα του. Όμως, μετά από δολοπλοκίες στη Βυζαντινή αυλή το 914, η νέα αντιβασιλέας Ζωή, μητέρα του Κωνσταντίνου, απέρριψε τον γάμο με την κόρη του Συμεών. Σε αντίποινα, οι Βούλγαροι εισέβαλαν στην Ανατολική Θράκη και κατέλαβαν την Αδριανούπολη τον Σεπτέμβριο του 914, ενώ ο Βυζαντινός Στρατός είχε εμπλακεί στην ανατολή. Τον επόμενο χρόνο, οι Βούλγαροι επιτέθηκαν στο Δυρράχιο και στη Θεσσαλονίκη. |
Η Μάχη: |
Μάχη της Αγχιάλου στο χειρόγραφο Σκυλίτζη Ο Βούλγαρος Τσάρος παρέταξε τα στρατεύματά του με τις ισχυρότερες μονάδες στα δύο άκρα και άφησε το κέντρο σχετικά αδύναμο, με σκοπό να περικυκλώσει τον εχθρό όταν το κέντρο πιεστεί. Ο ίδιος ο Συμεών, επικεφαλής μιας μεγάλης μονάδας ιππικού, κρύφτηκε πίσω από τους λόφους. Η Βυζαντινή επίθεση ήταν βίαιη και σύντομα οι Βούλγαροι άρχισαν να υποχωρούν. Ενθουσιασμένοι οι Βυζαντινοί παρασύρθηκαν σε καταδίωξη, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα οι σχηματισμοί μάχης σε λίγο να αρχίζουν να διαλύονται. Αυτό επιδεινώθηκε όταν κυκλοφόρησε μια φήμη ότι ο διοικητής τους Λέων Φωκάς είχε σκοτωθεί. Στο σημείο αυτό, ο Συμεών, ο οποίος είχε εντοπίσει την αταξία στους Βυζαντινούς σχηματισμούς, διέταξε αντεπίθεση, και επικεφαλής του σώματος των βαρέων ιππέων, επιτέθηκε στο αριστερό πλευρό των Βυζαντινών. Το ιππικό επέπεσε επί των ευρισκομένων σε σύγχυση και αταξία Βυζαντινών, οι οποίοι ετράπησαν σε άτακτη φυγή και υπέστησαν μεγάλες απώλειες. Οι Βυζαντινοί κατανικήθηκαν πλήρως. Ο Λέων Φωκάς σώθηκε καταφεύγοντας στη Μεσημβρία (σύγχρονο Νέσεμπαρ της Βουλγαρίας), όμως περί το τέλος της ημέρας οι Βούλγαροι κατατρόπωσαν τους αμυνόμενους της Μεσημβρίας και κατέλαβαν την πόλη. Ο Λέων Φωκάς κατόρθωσε μετά βίας να ξεφύγει με ένα πλοίο. |
Αξιοσημείωτα: |
Ο Βυζαντινός ιστορικός Λέων ο Διάκονος αναφέρει ότι ακόμη και 75 χρόνια μετά από αυτή τη στρατιωτική καταστροφή, το πεδίο όπου διεξήχθη η μάχη της Αγχιάλου ήταν ακόμη διάσπαρτο με δεκάδες χιλιάδες σκελετούς. |
Επακόλουθα: |
Η μάχη θεωρείται ορόσημο στην ιστορία των Βουλγάρων. Εξασφάλισε τις προηγούμενες επιτυχίες του Συμεών Α’ ο οποίος έγινε ο de facto κυρίαρχος της Βαλκανικής χερσονήσου, πλην Κωνσταντινουπόλεως και Πελοποννήσου. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
Παρατηρήσεις: |
|
|