Μάχη της Ρομέττας(Μάχη Ρημάτων) |
χρόνος: 1038 |
Νίκη των Βυζαντινών εναντίον των Αράβων της Σικελίας | ★ ★ ★ ★ ★ |
εχθρός: Άραβες (Σικελίας)
|
τοποθεσία: Πόλη Ρομέττα στη Σικελία, 12 χλμ. δυτικά της Μεσσήνης
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Ύστεροι Πόλεμοι εναντίον Αράβων/Μουσουλμάνων |
σύγχρονη χώρα:
Ιταλία |
▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Μιχαήλ Δ' ο Παφλαγών) | ▼ Οι Εχθροί | |
Επικεφαλής: | Στρατηγός Γεώργιος Μανιάκης | Άγνωστος |
Δυνάμεις: | Άγνωστο | πάνω από 50.000 |
Απώλειες: |
Ιστορικό πλαίσιο: |
Ο ικανότατος Γεώργιος Μανιάκης, ο Κατεπάνω της Κάτω Μηδίας, το 1031 κατέκτησε την πόλη ΄Εδεσσα και συνέχισε να έχει επιτυχίες τα επόμενα χρόνια εναντίον των Μουσουλμάνων στην άνω Μεσοποταμία και στις ανατολικές επαρχίες.
Το 1038, ο Μανιάκης εκλήθη να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο Δυτικό μέτωπο, στη Σικελία. Η Σικελία, μια από τις πιο «ελληνικές» περιοχές της Βυζαντινής επικράτειας, είχε χαθεί για τους Βυζαντινούς από τον 9ο αιώνα, όταν κατακτήθηκε από τους Άραβες. Οι Βυζαντινοί από την εποχή του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου είχαν αρχίσει να σκέφτονται την ανάκτηση της Σικελίας. Υπήρχαν οι προϋποθέσεις γι’ αυτό, ιδιαίτερα όταν Κατεπάνω Ιταλίας ήταν ο Βασίλειος Βοϊωάννης (1017-1027). Όμως κάποιες προσπάθειες που έγιναν τελικά το 1026 και το 1031, αποκρούσθηκαν από τους Μουσουλμάνους, που στη συνέχεια άρχισαν να επιτίθενται στα παράλια της Απουλίας και της Καλαβρίας. Το εμιράτο της Σικελίας ήταν τότε πρακτικά ανεξάρτητο, με χαλαρούς δεσμούς με το Βερβερικό εμιράτο της Ιφρικίγια, απέναντι στη σημερινή Τυνησία, όπου τυπικά υπαγόταν. Το 1034 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στη Σικελία. Ο εμίρης Γιουσούφ Αλ-Ακχάλ (1019-1036) προσπάθησε να αυξήσει τους φόρους και αυτό έδωσε αφορμή να ξεσπάσει εξέγερση με ηγέτη τον Αμπού Χαφς (ο Σκυλίτζης τον αποκαλεί «Απόχαψ» και είναι η μόνη ιστορική πηγή που αναφέρει ότι ήταν αδερφός του εμίρη). Ο Εμίρης Αλ-Μουίζ του Καϊρουάν (δηλ. της Ιφρικίγια) που έψαχνε ευκαιρία να παρέμβει, έστειλε τον γιο του Αμπντουλάχ με 6.000 πολεμιστές για να υποστηρίξει τους στασιαστές. Ο Αλ-Ακχάλ ευρισκόμενος σε δύσκολη θέση ζήτησε τη βοήθεια των Βυζαντινών, οι οποίοι δεν είχαν καμία αντίρρηση. Έτσι, υπεγράφη συμφωνία ειρήνης το 1035, ενώ ο Αλ-Ακχάλ έλαβε τον τίτλο του μαγίστρου. Συγχρόνως, το Βυζάντιο δεσμεύθηκε να στείλει στρατό για να βοηθήσει. Ο Γεώργιος Μανιάκης μετά από μεσολάβηση της αυτοκράτειρας Ζωής τέθηκε επικεφαλής με τον τίτλο Στρατηγός Αυτοκράτωρ. Δεν ήταν όμως μόνος του στη ηγεσία. Συναρχηγός στην εκστρατεία ήταν ο Στέφανος, αδερφός του αυτοκράτορα (και συζύγου της Ζωής) Μιχαήλ Δ’ Παφλαγόνα με τον τίτλο Άρχων του Στόλου. Στην εκστρατεία συμμετείχαν στρατιώτες από τα τάγματα του τακτικού στρατού και επιπλέον Αρμένιοι και Παυλικανοί. Επίσης συμμετείχαν 500 από τη φρουρά των Βαράγγων με αρχηγό τον μετέπειτα βασιλιά της Νορβηγίας Χάραλντ Χαρντράντα. Όταν έφτασαν στη Σικελία οι Βυζαντινοί ενισχύθηκαν από ντόπιους Κονταράτους (ή Κονδεράτους —επίστρατους αγρότες με ελαφρύ οπλισμό) της Απουλίας και της Καλαβρίας με επικεφαλής τον Λομβαρδό Αρδουίνο. Επίσης ο πρίγκιπας του Σαλέρνο, ο οποίος ήταν σύμμαχος των Βυζαντινών, έστειλε 300 Νορμανδούς μισθοφόρους. Αρχηγός των Νορμανδών ήταν ο Γουλιέλμος ντε Ωτβίλ ο Σιδηρόχειρ(1). Στο μεταξύ το 1036 ή το 1037 ο Αλ Αλκάλ σκοτώθηκε, και ηγέτης των Μουσουλμάνων της Σικελίας («Βαλής») έγινε ο Αμπντουλάχ, ο γιος του Αλ Μουίζ Οι Βυζαντινές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στο Ρήγιο της Νότιας Ιταλίας το 1038 και το ίδιο έτος πολιορκήθηκε και κατελήφθη η Μεσσήνη (Messina). Η απόβαση Μανιάκη στη Σικελία |
Η Μάχη: |
Ο Μανιάκης στο χειρόγραφο Σκυλίτση Οι δύο στρατοί συναντήθηκαν στη θέση «Ρήματα» κοντά στην πόλη Ρομέττα(2), πολύ κοντά στη Μεσσήνη. H Ρομέττα ήταν σε θέση κλειδί για το πέρασμα προς την ενδοχώρα της Σικελίας και είχε γίνει και κατά το παρελθόν θέατρο συγκρούσεων μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων Ήταν μια μεγάλη και αιματηρή μάχη. Οι Βάραγγοι και κυρίως οι Νορμανδοί μισθοφόροι έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο (σύμφωνα με δυτικές πηγές). Οι Άραβες νικήθηκαν κατά κράτος και είχαν βαρύτατες απώλειες. Το φονικό ήταν τέτοιο, που ο παρακείμενος ποταμός βάφτηκε κόκκινος από το αίμα. Όπως το περιγράφει ο Σκυλίτζης: «και τρέπεται κατά κράτος τους Καρχηδονίους ο Μανιάκης, τοσούτου γενομένου φόνου, ως τον παραρρέοντα ποταμόν πλημμυρήσαι τω αίματι.» Στη μάχη συμμετείχε και ως αρχηγός του Βυζαντινού ιππικού και ο μετέπειτα διακεκριμένος στρατηγός Κατακαλών Κεκαυμένος. |
Αξιοσημείωτα: |
Σύμφωνα με τον Ψελλό, ο Μανιάκης είχε ύψος 10 πόδια, δηλαδή πάνω από 3 μέτρα! (10 πόδια μάλλον είναι αντίστοιχο της σημερινής έκφρασης «δίμετρος», που σημαίνει, αόριστα, πολύ ψηλός). Ήταν σίγουρα πελώριος. Ήταν ταπεινής καταγωγής, αυτοδημιούργητος. Πολύ ορμητικός στη μάχη, με τεράστια χέρια, βροντερή φωνή, με άγρια όψη, πιθανότατα μονόφθαλμος. Προκαλούσε φόβο και δέος σε εχθρούς και φίλους (ακόμα και στους Βαράγγους). Είχε υψηλή νοημοσύνη και ήταν εξαίρετος στρατηγός. |
Επακόλουθα: |
Μετά τη νίκη στη Ρομέττα, ο Μανιάκης κατέκτησε πολύ γρήγορα 13 πόλεις της Σικελίας. Η ήττα των Αράβων ήταν μεγάλη αλλά όχι οριστική. Αντιστέκονταν ακόμα σε αρκετές πόλεις στα δυτικά (όπου η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν πλέον Μουσουλμάνοι). Ο επόμενος στόχος ήταν οι Συρακούσες, που οι Βυζαντινοί πολιορκησαν, αλλά χωρίς άμεσα αποτελέσματα. |
Παρατηρήσεις: |
|
|