Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη της Βερσινικίας |
χρόνος: 81322 Ιουνίου 813 |
| Φιλόδοξη εκστρατεία αλλά μεγάλη ήττα των Βυζαντινών από τους Βουλγάρους | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Βούλγαροι
|
τοποθεσία: Κοντά στο κάστρο της Βερσινικίας η ακριβής τοποθεσία του οποίου δεν είναι γνωστή. Ήταν κάπου στη ΝΑ Βουλγαρία, πολύ κοντά στην Αδριανούπολη
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Μάχη εκ Παρατάξεως |
πόλεμος: Πρώιμοι Βουλγαρικοί Πόλεμοι |
σύγχρονη χώρα:
Βουλγαρία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Μιχαήλ Α' ο Ραγκαβές) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Αυτοκράτωρ Μιχαήλ Α’ Ραγκαβές | Χαν Κρούμος |
| Δυνάμεις: | 20.000 - 30.000 | 12.000 (το πολύ) |
| Απώλειες: | 2.000 - 3.000 |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Μετά την ολέθρια ήττα στη μάχη της Πλίσκα το 811, η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρισκόταν σε περιδίνηση. Τον επόμενο χρόνο, οι Βούλγαροι άρχισαν ξανά τις επιθέσεις στη Θράκη. Πολλές πόλεις λεηλατήθηκαν και ο πληθυσμός μετεγκαταστάθηκε δια της βίας στα βόρεια, πέρα από τον Δούναβη. Οι επιδρομές δημιούργησαν τέτοιο πανικό στον πληθυσμό, που πολλές πόλεις στη Θράκη εκκενώνονταν πριν ακόμη δεχτούν επίθεση. Το φθινόπωρο του 812, οι Βούλγαροι έκαναν πρόταση για ειρήνη που δεν έγινε αποδεκτή από τους Βυζαντινούς. Μετά απ’ αυτό, οι Βούλγαροι πολιόρκησαν τη Μεσημβρία (σημ. Nessebar στη Βουλγαρία). Είχαν μαζί τους καινούργιες και εξελιγμένες πολιορκητικές μηχανές κατασκευασμένες από έναν Άραβα τεχνίτη, και έτσι μπόρεσαν να καταλάβουν την πόλη εύκολα. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα του 812–813 ο Βούλγαρος ηγεμόνας Κρούμος ξεκίνησε εντατικές προετοιμασίες για επίθεση εναντίον του Βυζαντίου, ενώ ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Α΄ Ραγκαβές προετοιμαζόταν για άμυνα. Τον Φεβρουάριο του 813, οι βουλγαρικές δυνάμεις πραγματοποίησαν αρκετές αποστολές αναγνώρισης στην Ανατολική Θράκη, αλλά απωθήθηκαν από τον Βυζαντινό στρατό. Αυτή η μικρή επιτυχία θεωρήθηκε μεγάλο κατόρθωμα από τους Βυζαντινούς και τους παρακίνησε να οργανώσουν μια μεγάλη αντεπίθεση. Οι Βυζαντινοί, όπως είχαν κάνει και στην εκστρατεία του Νικηφόρου Α’ στην Πλίσκα, συγκέντρωσαν ξανά έναν μεγάλο στρατό από όλα τα θέματα της Αυτοκρατορίας. Πήραν στρατιώτες ακόμα και από τις φρουρές που φύλαγαν τις κλεισούρες στα σύνορα με τη Συρία. Η αναχώρηση του στρατού από την Πόλη έγινε με μεγάλη επισημότητα και σε εορταστική ατμόσφαιρα. Ο στρατός βάδισε προς τα βορειοδυτικά, αλλά δεν έδειξε διαθέσεις για να ανακαταλάβει τη Μεσημβρία. Στρατοπέδευσε απλώς κοντά στην Αδριανούπολη όπου περίμενε την αντίδραση του εχθρού, ενώ οι στρατιώτες επιδόθηκαν σε αρπαγές στη γύρω περιοχή, στη δική τους χώρα. Στο μεταξύ ο Χάνος Κρούμος δεν έχασε χρόνο και κατευθύνθηκε κι αυτός με τον στρατό του προς την Αδριανούπολη. |
Η Μάχη: |
 Battle of Versinikia (Manasses chronicle) Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Α’ Ραγκαβές ήταν στο κέντρο της παράταξης όπου βρισκόταν και ο στρατηγός των Ανατολικών Λέων ο Αρμένιος. Στην αριστερή πτέρυγα επικεφαλής ήταν ο Λέων Βάρδας και στη δεξιά ο Μονοστράτηγος Μακεδονίας Ιωάννης Απλάκης με 8.000 άντρες από τη Μακεδονία και τη Θράκη. Η μάχη ήταν σύντομη: ο Ιωάννης Απλάκης επιτέθηκε από δεξιά (μάλλον με δική του πρωτοβουλία) και στην αρχή απώθησε την αριστερή πτέρυγα των Βουλγάρων. Όμως ο υπόλοιπος Βυζαντινός στρατός παρέμεινε αδρανής χωρίς να παίρνει μέρος στη μάχη. Όταν το είδε αυτό ο Κρούμος μετακίνησε μια δύναμη πεζών Σλάβων για να ενισχύσει την αριστερή του πλευρά που δεχόταν επίθεση και συγχρόνως πλαγιοκόπησε τους επιτιθέμενους Βυζαντινούς με το βαρύ ιππικό του. Η μονάδα του Αλπάκη πιεζόμενη από δύο πλευρές και χωρίς υποστήριξη από τους υπόλοιπους σύντομα εξουδετερώθηκε και ο Αλπάκης σκοτώθηκε. Τότε ολόκληρος ο Βυζαντινός στρατός άρχισε να υποχωρεί. Τα ανατολικά τάγματα στο κέντρο ήταν τα πρώτα που υποχώρησαν και ακολούθησαν όλοι οι υπόλοιποι. Σε λίγο η υποχώρηση μετατράπηκε σε άτακτη φυγή. Οι αρχηγοί του βυζαντινού στρατού, συμπεριλαμβανομένου του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ραγκαβή, ήταν οι πρώτοι που εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης χωρίς να κάνουν καμιά προσπάθεια να ανατρέψουν την κατάσταση. Το πεδίο της μάχης ήταν σε μια κοιλάδα και οι Βούλγαροι βλέποντας από ένα υπερυψωμένο σημείο την άνευ σοβαρού λόγου γενική υποχώρηση και τον πανικό των αντιπάλων τους, αρχικά υποπτεύθηκαν ότι πρόκειται για παγίδα, ότι δηλαδή ήταν κάποιο τέχνασμα των Βυζαντινών για να τους παρασύρουν σε ενέδρα. Δεν περίμεναν ότι θα μπορούσαν να κερδίσουν τη μάχη τόσο εύκολα και γι’ αυτό στην αρχή δίστασαν να επωφεληθούν από τη διάλυση του Βυζαντινού στρατού. Αλλά όταν βεβαιώθηκαν ότι ο πανικός του εχθρού δεν ήταν προσποιητός, το βουλγαρικό ιππικό άρχισε την καταδίωξη και προκάλεσε βαριές απώλειες στους αποδιοργανωμένους Βυζαντινούς. Στο τέλος της ημέρας οι Βούλγαροι κατέλαβαν το βυζαντινό στρατόπεδο και έφυγαν με πλούσια λεία σε χρυσάφι, εφόδια και οπλισμό. Πιστεύεται ότι ένας από τους διοικητές των Βυζαντινών, ο στρατηγός του θέματος των Ανατολικών Λέων ο Αρμένιος, ήταν ο βασικός υπεύθυνος για την ήττα διατάζοντας την υποχώρηση των μονάδων που δεν είχαν ακόμη εμπλακεί στη μάχη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Λέων υπονόμευσε του Ραγκαβή για να τον αποδυναμώσει και για να μπορέσει να του πάρει τον θρόνο. Αν πραγματικά αυτό ήταν το σχέδιό του, πέτυχε απόλυτα. |
Αξιοσημείωτα: |
| Μετά την κατάληψη της Μεσημβρίας, οι Βούλγαροι βρήκαν εκεί 36 χάλκινους σίφωνες που χρησίμευαν για την εκτόξευση του Υγρού Πυρός (που ήταν το άκρως απόρρητο όπλο των Βυζαντινών). |
Επακόλουθα: |
| Η ήττα στη Βερσινικία επιδείνωσε το κλίμα φόβου και ηττοπάθειας που υπήρχε στο Βυζάντιο. Λίγες μέρες μετά, ο Μιχαήλ Ραγκαβές εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και στον θρόνο ανέβηκε ο Λέων ο Αρμένιος. Ο Κρούμος ανενόχλητος πολιόρκησε την Αδριανούπολη και στις 17 Ιουλίου 813 έφτασε με τον στρατό του μπροστά από τα τείχη της Βασιλεύουσας. Δεν ήταν όμως προετοιμασμένος για πολιορκία και αποχώρησε αφού προκάλεσε απίστευτες καταστροφές στα περίχωρα της Κωνσταντινούπολης. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|